Dân cư ở khu vực Đông Nam Á có điểm gì nổi bật? Những điểm nổi bật đó ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực?

Khu vực Đông Nam Á là một trong những vùng năng động nhất thế giới với những đặc điểm dân cư rất đặc sắc. Những đặc điểm này vừa là động lực, vừa là thách thức đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực.

Dưới đây là các điểm nổi bật và ảnh hưởng của chúng:

1. Những đặc điểm nổi bật của dân cư Đông Nam Á
Số dân đông và mật độ dân số cao: Đông Nam Á hiện có hơn 680 triệu dân (năm 2024), chiếm khoảng 8,5% dân số thế giới. Mật độ dân số trung bình cao hơn nhiều so với mức trung bình của thế giới.

Cơ cấu dân số trẻ: Mặc dù đang có xu hướng già hóa ở một số quốc gia (như Singapore, Thái Lan), nhưng nhìn chung toàn khu vực vẫn có cơ cấu dân số trẻ với tỉ lệ người trong độ tuổi lao động rất lớn.

Phân bố dân cư không đồng đều: Dân cư tập trung đông đúc tại các đồng bằng châu thổ, vùng ven biển và các vùng đất đỏ bazan (như đảo Java - Indonesia, đồng bằng sông Hồng - Việt Nam). Ngược lại, vùng núi và hải đảo xa xôi dân cư rất thưa thớt.

Đa dạng về dân tộc và tôn giáo: Đây là nơi giao thoa của nhiều nền văn hóa lớn (Ấn Độ, Trung Hoa, phương Tây). Mỗi quốc gia thường có nhiều dân tộc khác nhau cùng sinh sống, tạo nên sự đa dạng về phong tục, tập quán và tín ngưỡng.

2. Ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội
Những đặc điểm trên tác động hai mặt đến khu vực:

Mặt tích cực (Thuận lợi):
Nguồn lao động dồi dào: Cung cấp lực lượng lao động lớn cho các ngành kinh tế, đặc biệt là các ngành cần nhiều nhân công như may mặc, lắp ráp điện tử và nông nghiệp.

Thị trường tiêu thụ rộng lớn: Dân số đông tạo ra sức mua lớn, thu hút các nhà đầu tư nước ngoài (FDI) và thúc đẩy sản xuất hàng hóa trong nước.

Thu hút đầu tư: Giá nhân công rẻ (do nguồn cung lao động trẻ dồi dào) là lợi thế cạnh tranh quan trọng giúp Đông Nam Á trở thành "công xưởng" mới của thế giới.

Đa dạng văn hóa: Là nguồn tài nguyên quý giá để phát triển du lịch bền vững và các ngành công nghiệp sáng tạo.

Mặt hạn chế (Thách thức):
Sức ép lên hạ tầng và an sinh: Dân số đông và tập trung quá mức tại các đô thị gây ra tình trạng tắc nghẽn giao thông, thiếu nhà ở, ô nhiễm môi trường và áp lực lên hệ thống y tế, giáo dục.

Giải quyết việc làm: Việc tạo ra đủ số lượng việc làm mới hàng năm cho lực lượng lao động trẻ là một bài toán khó đối với nhiều chính phủ.

Chất lượng lao động: Mặc dù dồi dào về số lượng nhưng trình độ chuyên môn kỹ thuật của lao động ở nhiều nước trong khu vực còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0.

Vấn đề ổn định xã hội: Sự đa dạng về dân tộc và tôn giáo nếu không được quản lý tốt dễ dẫn đến các mâu thuẫn, xung đột sắc tộc, ảnh hưởng đến sự ổn định chính trị để phát triển kinh tế.