Câu 1. Trình bày những đặc điểm chung của sông ngòi nước ta. Giải thích tại sao sông ngòi nước ta có những đặc điểm đó? Câu 2. Trình bày đặc điểm một số hệ thống sông lớn ở nước ta. Câu 3. Sự phân hoá...

Nhân Irving

Câu 1: Đặc điểm chung và nguyên nhân của sông ngòi Việt Nam

Sông ngòi Việt Nam có những đặc điểm chung nổi bật phản ánh rõ nét điều kiện tự nhiên của đất nước, chủ yếu là do vị trí nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa và địa hình đồi núi bị chia cắt mạnh. Về đặc điểm, sông ngòi nước ta có mật độ dày đặc nhưng phần lớn là sông ngắn và dốc, chảy theo hướng Tây Bắc - Đông Nam. Chế độ nước vô cùng thất thường, thể hiện tính phân mùa sâu sắc: mùa mưa (lũ) có lưu lượng nước lớn và mùa khô (cạn) lưu lượng giảm mạnh. Những đặc điểm này là hệ quả trực tiếp của khí hậu gió mùa với lượng mưa tập trung theo mùa và địa hình nghiêng về phía Biển Đông. Tuy nhiên, chính sự dốc và lượng nước dồi dào trong mùa mưa cũng mang lại tiềm năng lớn về thủy điện và nguồn phù sa bồi đắp cho các đồng bằng ven biển.

Câu 2: Đặc điểm một số hệ thống sông lớn

Hai hệ thống sông lớn nhất và quan trọng nhất của Việt Nam là sông Hồng và sông Cửu Long, mỗi hệ thống mang những đặc trưng riêng biệt. Hệ thống sông Hồng, khởi nguồn từ Trung Quốc, là hệ thống sông lớn nhất miền Bắc, nổi bật với chế độ nước phân hóa rõ rệt theo mùa; mùa lũ mang theo lượng phù sa lớn, gây nguy cơ ngập lụt nghiêm trọng ở Đồng bằng sông Hồng, đồng thời có tiềm năng thủy điện lớn ở thượng nguồn. Trong khi đó, sông Cửu Long (sông Mê Kông) là hệ thống sông lớn nhất cả nước về diện tích lưu vực, cung cấp nguồn nước và phù sa chính cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long trù phú. Dòng chảy của sông Cửu Long tuy điều hòa hơn nhưng lại chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của thủy triều ở vùng hạ lưu và chế độ mùa mưa - khô kéo dài của vùng khí hậu cận xích đạo, đóng vai trò huyết mạch cho nền nông nghiệp lúa nước của cả vùng.

Câu 3: Ảnh hưởng của sự phân hoá khí hậu đến du lịch

Sự phân hoá khí hậu đa dạng theo vĩ độ, độ cao và hướng sườn đã tạo nên sự phong phú và khác biệt rõ rệt trong sản phẩm du lịch của Việt Nam. Khí hậu đã định hình các vùng du lịch đặc trưng: miền Bắc với mùa đông lạnh tạo điều kiện cho du lịch văn hóa, nghỉ dưỡng núi cao (Sa Pa); miền Nam nóng ẩm quanh năm cho phép phát triển du lịch biển đảo gần như 12 tháng; còn các vùng núi cao như Đà Lạt lại trở thành trung tâm du lịch nghỉ dưỡng khí hậu quanh năm. Tuy nhiên, tính phân mùa của khí hậu cũng gây ra sự phân hóa rõ rệt về thời vụ du lịch; ví dụ, mùa mưa bão ở miền Trung và miền Bắc thường là mùa thấp điểm của du lịch biển do lo ngại về an toàn và gián đoạn giao thông, cho thấy khí hậu vừa là nguồn tài nguyên quý giá, vừa là thách thức cần quản lý trong phát triển ngành dịch vụ này.

Câu 4: Tầm quan trọng của sử dụng tổng hợp tài nguyên nước ở một lưu vực sông

Việc sử dụng tổng hợp tài nguyên nước trên toàn bộ một lưu vực sông là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững. Thay vì khai thác cục bộ, sử dụng tổng hợp yêu cầu quy hoạch đồng bộ từ thượng lưu đến hạ lưu, tập trung vào việc điều tiết dòng chảy thông qua các công trình như hồ chứa. Điều này không chỉ giúp tối đa hóa lợi ích kinh tế từ việc cung cấp nước cho sinh hoạt, công nghiệp và thủy điện, mà quan trọng hơn là kiểm soát được các hiện tượng thiên tai như lũ lụt và hạn hán. Hơn nữa, cách tiếp cận này còn bảo vệ được sự cân bằng sinh thái của toàn bộ hệ thống sông, duy trì môi trường sống cho đa dạng sinh học và đảm bảo nguồn lợi cho các vùng hạ lưu, tránh xung đột lợi ích giữa các địa phương trong lưu vực.

Câu 5: Các vấn đề tiêu cực do con người gây ra đối với tài nguyên nước

Hoạt động của con người đã và đang gây ra những tác động tiêu cực nghiêm trọng lên tài nguyên nước của Việt Nam, đe dọa trực tiếp đến chất lượng và số lượng nguồn nước. Vấn đề lớn nhất là ô nhiễm, xuất phát từ việc xả thải công nghiệp và sinh hoạt chưa qua xử lý, cùng với việc lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật trong nông nghiệp đã làm suy thoái nghiêm trọng chất lượng nước mặt và nước ngầm. Song song đó, việc khai thác quá mức, đặc biệt là khai thác nước ngầm cho đô thị và công nghiệp, đã gây ra hiện tượng sụt lún đất và cạn kiệt nguồn nước dưới lòng đất. Bên cạnh đó, việc chặt phá rừng đầu nguồn làm tăng xói mòn, bồi lắng lòng sông và giảm khả năng điều tiết nước tự nhiên, dẫn đến tình trạng lũ lụt khốc liệt hơn vào mùa mưa và hạn hán gay gắt hơn vào mùa khô, kéo theo hệ lụy là tình trạng xâm nhập mặn ngày càng sâu vào các vùng đồng bằng ven biển.