ĐỀ 70: Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu

câu 1: Đoạn trích "Sang Thu" sử dụng thể thơ tự do với phương thức biểu đạt chính là miêu tả. Tác giả Hữu Thỉnh đã sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh để khắc họa bức tranh thiên nhiên chuyển giao giữa mùa hè sang mùa thu, tạo nên cảm giác nhẹ nhàng, êm dịu cho người đọc.

câu 2: Các tín hiệu thiên nhiên cho thấy mùa thu đang về được tác giả nhắc đến trong khổ thơ thứ nhất:
- Hương ổi: Mùi hương đặc trưng của mùa thu miền Bắc khi những quả ổi chín vàng trên cây.
- Gió se: Làn gió heo may mang chút hơi lạnh, khô ráo.
- Sương: Màn sương chùng chình, lãng đãng giăng mắc nơi đường thôn ngõ xóm.

câu 3: Từ láy "chùng chình" trong câu thơ "Sương chùng chình qua ngõ" gợi lên hình ảnh những giọt sương nhỏ li ti, mềm mại, nhẹ nhàng buông xuống, tạo nên một không gian mờ ảo, lãng mạn. Từ láy này còn thể hiện sự chậm rãi, thong thả của thời gian, khiến cho khung cảnh trở nên yên bình, thanh tĩnh hơn. Sương chùng chình cũng ẩn chứa một chút gì đó man mác buồn, như muốn níu giữ lại chút hơi ấm của mùa hè đang dần tan biến.

câu 4: Trong hai câu thơ "Có đám mây mùa hạ/ Vắt nửa mình sang thu", tác giả sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa để miêu tả đám mây.

- Từ "vắt" thường được sử dụng cho con người, thể hiện hành động chủ động, nhưng ở đây lại được áp dụng cho đám mây - một sự vật vô tri vô giác. Điều này tạo nên hiệu quả nghệ thuật độc đáo, khiến đám mây trở nên sinh động, gần gũi với con người hơn.

- Hình ảnh "đám mây mùa hạ" gợi lên cảm giác ấm áp, rực rỡ của mùa hè đang dần nhường chỗ cho sự dịu mát, thanh bình của mùa thu.

- Cụm từ "vắt nửa mình sang thu" thể hiện sự chuyển giao nhẹ nhàng, uyển chuyển giữa hai mùa, đồng thời cũng ẩn chứa sự tiếc nuối, lưu luyến của mùa hè khi phải chia tay.

Tóm lại, việc sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa trong hai câu thơ trên không chỉ làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu thơ mà còn góp phần thể hiện tâm trạng, suy tư của nhà thơ trước sự thay đổi của thiên nhiên, đất trời.

câu 5: Sang Thu - Hữu Thỉnh

Hương ổi chín thơm ngọt ngào lan tỏa khắp vườn nhà, đánh thức dậy cả một miền kí ức tươi đẹp. Hương ổi không quá nồng nàn mà nhẹ nhàng, thanh thoát. Nó không phải là mùi hương dễ dàng để nắm bắt, mà chỉ thoảng nhẹ trong làn gió se lạnh. Làn gió mang theo chút hơi nước mát lành, làm dịu đi cái nắng gay gắt và nóng nực của mùa hè. Những cơn gió cũng trở nên "dềnh dàng" hơn, chậm rãi hơn, như đang tận hưởng những giây phút cuối cùng của mùa hạ. Trên bầu trời cao rộng, đàn chim vội vã bay về phương Nam tránh rét. Hình ảnh "sương chùng chình qua ngõ" gợi lên sự lưu luyến, bịn rịn khi mùa thu đến. Sương mờ ảo, giăng mắc khắp nơi, tạo nên khung cảnh thơ mộng, trữ tình. Đám mây mùa hạ "vắt nửa mình sang thu" như muốn níu kéo thời gian, giữ lại chút ấm áp của mùa hè. Mùa thu đã đến thật rồi!

Câu thơ "Có đám mây mùa hạ/ Vắt nửa mình sang thu" sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa, khiến cho đám mây trở nên sinh động, gần gũi với con người. Từ "vắt" thể hiện sự chuyển giao giữa hai mùa một cách tinh tế, nhẹ nhàng. Đám mây như đang "vắt nửa mình" sang thu, mang theo cả những kỉ niệm đẹp đẽ của mùa hè.

Vẻ đẹp của những chuyển biến âm thầm trong cuộc sống xung quanh ta thật đáng trân trọng. Đó là sự thay đổi của thiên nhiên, đất trời, nhưng cũng là sự thay đổi của tâm hồn con người. Khi mùa thu đến, lòng người cũng trở nên dịu dàng, bình yên hơn. Chúng ta biết trân trọng những khoảnh khắc đẹp đẽ của cuộc sống, biết yêu thương và chia sẻ nhiều hơn.

Cuộc sống luôn vận động, thay đổi không ngừng. Những chuyển biến âm thầm ấy chính là dấu hiệu của sự trưởng thành, của sự phát triển. Hãy biết lắng nghe và cảm nhận những điều nhỏ bé, giản dị xung quanh ta, để thấy cuộc sống thêm ý nghĩa và đáng sống hơn.

câu 6: Từ "bỗng" ở đầu bài thơ và cụm từ "hình như" ở cuối khổ một thể hiện sự ngỡ ngàng, ngạc nhiên xen lẫn chút bâng khuâng, xao xuyến của nhà thơ khi cảm nhận những tín hiệu ban đầu của mùa thu. Tác giả sử dụng cách nói nghi vấn để thể hiện sự tinh tế trong cảm nhận thiên nhiên, đồng thời tạo nên một giọng điệu nhẹ nhàng, man mác buồn, gợi lên nỗi nhớ nhung da diết về mùa thu xưa. Cách diễn đạt này cũng cho thấy sự chuyển biến tâm trạng của nhà thơ từ bất ngờ, ngỡ ngàng đến suy tư, chiêm nghiệm.