NaOH + CH3COOH → CH3COONa + H2O | NaOH ra CH3COONa | CH3COOH ra CH3COONa

Phản ứng NaOH + CH₃COOH hay NaOH ra CH₃COONa hoặc CH₃COOH ra CH₃COONa thuộc loại phản ứng trao đổi đã được cân bằng chính xác và chi tiết nhất. Bên cạnh đó là một số bài tập có liên quan về NaOH có lời giải, mời các bạn đón xem:

NaOH + CH₃COOH → CH₃COONa + H₂O

1. Phương trình phản ứng axit axetic tác dụng với đồng (II) hiđroxit

2CH₃COOH + Cu(OH)₂ → (CH₃COO)₂Cu + 2H₂O

2. Hiện tượng của phản ứng axit axetic tác dụng với đồng (II) hiđroxit

- Chất rắn Cu(OH)₂ tan dần, sau phản ứng thu được dung dịch có màu xanh.

3. Cách tiến hành phản ứng axit axetic tác dụng với đồng (II) hiđroxit

- Cho 1 – 2 ml CuSO₄ 5% vào ống nghiệm, tiếp tục nhỏ tiếp NaOH 10% vào ống nghiệm, sau phản ứng thu được kết tủa.

- Gạn lấy kết tủa sau đó cho tác dụng với dung dịch CH₃COOH.

 4. Cách viết phương trình ion thu gọn của phản ứng axit axetic tác dụng với đồng (II) hiđroxit

Bước 1: Viết phương trình phân tử:

Cu(OH)₂ + 2CH₃COOH → (CH₃COO)₂Cu + 2H₂O

Bước 2: Viết phương trình ion đầy đủ bằng cách: chuyển các chất vừa dễ tan, vừa điện li mạnh thành ion; các chất điện li yếu, chất kết tủa, chất khí để nguyên dưới dạng phân tử:

Bước 3: Viết phương trình ion thu gọn từ phương trình ion đầy đủ bằng cách lược bỏ đi các ion giống nhau ở cả hai vế:

 5. Mở rộng về tính chất của axit cacboxylic

5.1.Tính axit

- Trong dung dịch, axit cacboxylic phân li thuận nghịch:

 CH₃COOH ⇄ H⁺ + CH₃COO^-

Dung dịch axit cacboxylic làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ

- Tác dụng với bazơ, oxit bazơ tạo thành muối và nước. Ví dụ:

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

2CH₃COOH + ZnO → (CH₃COO)₂Zn + H₂O

- Tác dụng với muối:

2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + H₂O + CO₂

- Tác dụng với kim loại trước hiđro:

2CH₃COOH + Zn → (CH₃COO)₂Zn + H₂

5.2. Phản ứng thế nhóm –OH

- Phản ứng giữa axit và ancol tạo thành este và nước được gọi là phản ứng este hóa.

- Tổng quát:

RCOOH + R’OH $\stackrel{xt,H^{+}}{\rightleftarrows }$ RCOOR’ + H₂O

- Đặc điểm: phản ứng thuận nghịch, xúc tác H₂SO₄ đặc.

- Ví dụ:

CH₃COOH + C₂H₅OH $\stackrel{xt,H^{+}}{\rightleftarrows }$ CH₃COOC₂H₅ + H₂O

6. Bài tập vận dụng liên quan

Câu 1: Cho 13,4 gam hỗn hợp X gồm hai axit no, đơn chức, mạch hở, kế tiếp nhau trong cùng dãy đồng đẳng tác dụng với Na dư, thu được 17,8 gam muối. Khối lượng của axit có số nguyên tử cacbon ít hơn có trong X là

A. 3,0 gam.

B. 4,6 gam. 

C. 7,4 gam.

D. 6,0 gam.

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Tăng giảm khối lượng => n _axit = $\frac{\mathrm{17,8}-\mathrm{13,4}}{22}=\mathrm{0,2}$mol

=> $\overline{M}=\frac{13,4}{0,2}$ = 67 => X chứa CH₃COOH và C₂H₅COOH 

Gọi số mol CH₃COOH và C₂H₅COOH lần lượt là x và y

 => x + y = 0,2 và 60x + 74y = 13,4

=> x = 0,1 => Khối lượng CH₃COOH = 60.0,1 = 6g.

Câu 2: Hỗn hợp X gồm 2 axit no A₁ và A₂. Đốt cháy hoàn toàn 0,3 mol X thu được 11,2 lít CO₂ (đkc). Để trung hòa 0,3 mol X cần 500 ml dung dịch NaOH 1M. Công thức cấu tạo của 2 axit là

A. HCOOH và C₂H₅COOH.                        

B. CH₃COOH và C₂H₅COOH.

C. HCOOH và HOOC - COOH.                  

D. CH₃COOH và HOOC - CH₂ - COOH.

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

0,3 mol X + 0,5 mol NaOH => X chứa 0,2 mol axit 2 chức và 0,1 mol axit đơn chức

Số C trung bình là $\frac{\mathrm{0,5}}{\mathrm{0,3}}$ = 1,67 => Axit đơn chức là HCOOH

=> Số C của axit còn lại là $\frac{\mathrm{0,5}-\mathrm{0,1.1}}{\mathrm{0,2}}=2$ => Axit HOOC-COOH

Câu 3: Đốt cháy hoàn toàn 0,44 gam một axit hữu cơ, sản phẩm cháy cho hấp thụ hoàn toàn vào bình 1 đựng P₂O₅, bình 2 đựng dung dịch KOH. Sau thí nghiệm thấy khối lượng bình 1 tăng 0,36 gam và bình 2 tăng 0,88 gam. Công thức phân tử của axit là

A. C₄H₈O₂.                   

B. C₅H₁₀O₂.                  

C. C₂H₆O₂.                   

D. C₂H₄O₂.

Hướng dẫn giải:

Đáp án A

Khối lượng bình 1 tăng là khối lượng H₂O; khối lượng bình 2 tăng là khối lượng CO₂.

Ta có: $n_{H_{2}O}=\frac{\mathrm{0,36}}{18}=\mathrm{0,02}mol;n_{C{O}_2}=\frac{\mathrm{0,88}}{44}=\mathrm{0,02}mol$

Vậy axit là no, đơn chức, mạch hở: C_nH_2nO₂

BTKL:

$\begin{array}{l}{m}_{axit}+m_{O_{2(p/u)}}=m_{C{O}_2}+m_{H_{2}O}\\ \Rightarrow m_{O_2(p/u)}=\mathrm{0,88}+\mathrm{0,36}-\mathrm{0,44}=\mathrm{0,8}mol\end{array}$

Bảo toàn nguyên tố O có:

$\begin{array}{l}2.n_{axit}+2.n_{O_{2p/u}}=2.n_{C{O}_2}+n_{H_{2}O}\Rightarrow n_{axit}={5.10}^{-3}mol\\ \Rightarrow M_{axit}=\frac{\mathrm{0,44}}{{5.10}^{-3}}=88=14n+32\Rightarrow n=4.\end{array}$

Vậy công thức phân tử của axit là C₄H₈O₂.

Câu 4: Hỗn hợp X gồm axit axetic, axit fomic và axit oxalic. Khi cho m gam X tác dụng với NaHCO₃ (dư) thì thu được 15,68 lít khí CO₂ (đktc). Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn m gam X cần 8,96 lit khí O₂ (đktc), thu được 35,2 gam CO₂ và a mol H₂O. Giá trị của a là:

A. 0,3                  

B. 0,2

C. 0,6

D. 0,8

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

- Xét phản ứng của hỗn hợp X với NaHCO₃:

Bảo toàn nguyên tố: n_{-COOH trong X} = n_CO2 = 0,7 mol

=> n _{O trong X} = 1,4 mol

- Xét phản ứng đốt cháy hỗn hợp X:

BTNT: n_{O trong X} + 2n_O2 = 2n_CO2 + n_H2O

=> n_H2O = 1,4 + 0,4.2 - 0,8.2 = 0,6 mol.

Câu 5: Đốt cháy hoàn toàn 2,76 gam hỗn hợp X gồm C_xH_yCOOH, C_xH_yCOOCH₃, CH₃OH thu được 2,688 lít CO₂ (đktc) và 1,8 gam H₂O. Mặt khác, cho 2,76 gam X phản ứng vừa đủ với 30 ml dung dịch NaOH 1 M, thu được 0,96 gam CH₃OH. Công thức của C_xH_yCOOH là:

A. C₂H₅COOH 

B. CH₃COOH

C. C₃H₅COOH 

D. C₂H₃COOH

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Gọi n_CxHyCOOH = a ; n_CxHyCOOCH3 = b ; n_CH3OH = c

Bảo toàn khối lượng:

m _{O trong X} = 2,76 –12. n_CO2 – 2.n_H2O = 1,12g => n _{O trong X} = 0,07 mol

BTNT oxi: 2a +2b + c = 0,07 (1)

Mà X + 0,03 mol NaOH => a + b = 0,03 (2)

n_CH3OH = 0,03 => b + c = 0,03 (3)

 Từ (1), (2) và 3 => a = c = 0,01; b = 0,02.

Gọi gốc C_xH_y là R

=> 0,01.(M_R + 45) + 0,02.(M_R + 44 + 15) + 0,01.32 = 2,76

 => M_R = 27 => R: C₂H₃ –

Vậy axit là C₂H₃COOH.

Câu 6: Hỗn hợp X gồm 2 axit hữu cơ đơn chức, mạch hở, là đồng đẳng kế tiếp tác dụng vừa đủ với dung dịch NaHCO₃ thu được 1,12 lít khí CO₂ (đktc). Nếu đốt cháy hoàn toàn X thì thu được 3,136 lít CO₂ (đktc). Công thức cấu tạo của 2 axit trong X là:

A. HCOOH, CH₃COOH 

B. HCOOH, C₂H₃COOH

C. CH₃COOH, C₂H₅COOH

D. C₂H₅COOH, C₃H₇COOH

Hướng dẫn giải:

Đáp án C

- Xét phản ứng của X với NaHCO₃:

Ta có: n_-COOH = $n_{C{O}_2}=\frac{\mathrm{1,12}}{\mathrm{22,4}}=$ 0,05 mol, mà axit đơn chức => n_axit = 0,05 mol

- Xét phản ứng đốt cháy X:

$\overline{C}=\frac{n_{C{O}_2}}{n_{axit}}=\frac{0,14}{0,05}=2,8$

Vậy 2 axit lần lượt là CH₃COOH và C₂H₅COOH.

Câu 7: Ngày 2/4/ 2019, trang web của thành phố Osaka đã đăng tải thông tin về việc thu hồi sản phẩm tương ớt Chin-su nhập khẩu từ Việt Nam chứa axit benzoic – một hóa chất bị cấm sử dụng trong tương ớt Nhật Bản.Công thức phân tử của axit benzoic là

A. C₆H₆O₂                     B. C₇H₈O₂                     

C. C₇H₆O                       D. C₇H₆O₂

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Axit benzoic: C₆H₅COOH hay CTPT: C₇H₆O₂.

Câu 8: Trung hòa 400 ml dung dịch axit axetic 0,5M bằng dung dịch NaOH 0,5M. Thể tích dung dịch NaOH cần dùng là   

A. 100 ml.            

B. 200 ml.            

C. 300 ml.            

D. 400 ml.

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

$C{H}_3\text{COO}H+NaOH\to C{H}_3\text{COONa}+H_{2}O$

0,2 → 0,2 mol

V_NaOH = 0,2 : 0,5 = 0,4 lít = 400 ml

Câu 9: Đốt cháy hoàn toàn a gam axit cacboxylic không no, đơn chức, mạch hở trong gốc hidrocacbon có chứa 2 liên kết p còn lại là liên kết d thu được 6,72 lít CO₂ (đktc) và 1,8 (g) H₂O. Giá trị của a là:

A. 3,5.        

B. 11,2.      

C. 8,4.        

D. 7,0.

Hướng dẫn giải:

Đáp án D

Vì axit có tổng cộng 3 liên kết π (2 liên kết pi ở gốc hidrocacbon; 1 liên kết pi ở nhóm – COOH) nên:

$n_{C{O}_2}-n_{H_{2}O}=2n_{\text{ax}it}\to n_{\text{ax}it}=\frac{\mathrm{0,3}-\mathrm{0,1}}{2}=\mathrm{0,1}\to n_O^{trong\text{\hspace{0.17em}\hspace{0.17em}ax}it}=\mathrm{0,2}\left(mol\right)$

$\stackrel{BTKL}{\to }a=\sum m(C,H,O)=\mathrm{0,3.12}+\mathrm{0,1.2}+\mathrm{0,2.16}=7\left(gam\right)$

Câu 10: Dung dịch axit axetic phản ứng được với tất cả các chất trong dãy nào sau đây?

A. Cu, CuO, HCl.

B. NaOH, Cu, NaCl.

C. Na, NaCl, CuO.

D. NaOH, Na, CaCO₃.

Hướng dẫn giải:

Đpá án D

$C{H}_3\text{COO}H+NaOH\to C{H}_3\text{COONa}+H_{2}O$

$C{H}_3\text{COO}H+Na\to C{H}_3\text{COONa}+\frac{1}{2}{H}_2$

$2{\text{CH}}_3\text{COO}H+CaC{O}_3\to {\left({\text{CH}}_3\text{COO}\right)}_{2}Ca+H_{2}O+C{O}_2$

CH₃COOH không tác dụng với NaCl, Cu, HCl.

Xem thêm các phương trình hóa học hay khác:

• 2NaOH + CO₂ → Na₂CO₃ + H₂O
• NaOH + CO₂ → NaHCO₃
• 2NaOH + SO₂ → Na₂SO₃ + H₂O
• NaOH + SO₂ → NaHSO₃
• NaOH + HCl → NaCl + H₂O
• NaOH + HNO₃ → NaNO₃ + H₂O
• 2NaOH + H₂SO₄ → Na₂SO₄+ 2H₂O
• 2NaOH + CuSO₄ → Na₂SO₄+ Cu(OH)₂ ↓
• 2NaOH + FeSO₄ → Na₂SO₄ + Fe(OH)₂ ↓
• 3NaOH + FeCl₃ → 3NaCl+ Fe(OH)₃ ↓
• 2NaOH + Mg(NO₃)₂ → 2NaNO₃ + Mg(OH)₂ ↓
• NaOH + Al(OH)₃ → NaAlO₂+ 2H₂O
• NaOH + Cr(OH)₃ → NaCrO₂+ 2H₂O
• 2NaOH + Zn(OH)₂ ↓ → Na₂ZnO_{2 (dd)}+ 2H₂O
• NaOH + NaHCO₃ → Na₂CO₃ + H₂O
• NaOH + NaHSO₃ → Na₂SO₃ + H₂O
• 2NaOH + Ba(HSO₃)₂ → Na₂SO₃ + BaSO₃ ↓ + 2H₂O
• 2NaOH + Ba(HCO₃)₂ → Na₂CO₃ + BaCO₃ ↓ + 2H₂O
• 2NaOH + Ca(HCO₃)₂ → Na₂CO₃ + CaCO₃ ↓ + 2H₂O
• 2NaOH + Ca(HSO₃)₂ → Na₂SO₃ + CaSO₃ ↓ + 2H₂O
• 2NaOH + Cl₂ → NaCl + NaClO + H₂O
• 6NaOH + 3Cl₂ -^90oC→ 5NaCl + NaClO₃ + 3H₂O
• 2NaOH + Al₂O₃ → 2NaAlO₂ + H₂O
• 2NaOH + ZnO → Na₂ZnO₂ + H₂O
• 2NaOH + H₂S → Na₂S + 2H₂O
• NaOH + H₂S → NaHS + H₂O
• NaOH + NH₄Cl -^to→ NaCl+ NH₃ ↑ + H₂O
• NaOH + NH₄NO₃ -^to→ NaNO₃+ NH₃ ↑ + H₂O
• 2NaOH + (NH₄)₂SO₄ -^to→ Na₂SO₄+ 2NH₃ ↑ + 2H₂O
• CH₃COOCH₃ + NaOH -^H₂O,to→ CH₃COONa + CH₃OH
• CH₃COOC₂H₅ + NaOH -^H₂O,to→ CH₃COONa + C₂H₅OH
• C₂H₅Cl + NaOH -^to→ NaCl + C₂H₅OH
• C₂H₅Br + NaOH -^to→ NaBr + C₂H₅OH
• C₂H₅Br + NaOH -^toC₂H₅OH→ NaBr + C₂H₄ ↑ + H₂O
• C₂H₅Cl + NaOH -^toC₂H₅OH→ NaCl + C₂H₄ ↑ + H₂O
• C₆H₅OH + NaOH → C₆H₅ONa + H₂O
• 2Al + 2NaOH + 2H₂O → 2NaAlO₂ + 3H₂ ↑
• Zn + 2NaOH -^to→ Na₂ZnO₂ + H₂ ↑
• NaOH + NaHS → Na₂S + H₂O
• 2NaOH + 2KHS → K₂S + Na₂S + 2H₂O
• 2NaOH + 2KHSO₃ → K₂SO₃ + Na₂SO₃ + 2H₂O
• 2NaOH + 2KHCO₃ → K₂CO₃ + Na₂CO₃ + 2H₂O
• CH₃COONa + NaOH -^CaO,to→ CH₄ ↑ + Na₂CO₃
• H₂N-CH₂-COOH + NaOH → H₂N-CH₂-COONa + H₂O
• AlCl₃ + 3NaOH → Al(OH)₃ ↓ + 3NaCl
• ZnCl₂ + 2NaOH → Zn(OH)₂ ↓ + 2NaCl
• Si + 2NaOH + H₂O → Na₂SiO₃ + 2H₂ ↑
• SiO₂ + 2NaOH -^to→ Na₂SiO₃ + H₂O