thuyết trình về nghệ thuật trào phúng trong ca dao hài hươc

Bên cạnh mảng ca dao trữ tình, ca dao hài hước cũng phản chiếu một khía cạnh khác trong tâm hồn của người bình dân ngày xưa, chứa đựng tinh thần lạc quan, sức sống mạnh mẽ và tinh thần phản kháng của nhân dân. Không những thế, tiếng cười trong ca dao cũng chính là những uất ức bất bình , những thái độ ứng xử , điều chỉnh hành vi , hướng tới một cuộc sống tốt đẹp công bằng hơn. 
Ca dao hài hước chứa đựng cái nhìn, thái độ, tình cảm của người bình dân trước các hiện tượng đời sống, mối quan hệ tình cảm giữa người với người. Không những thế tiếng cười còn là vũ khí tinh thần giúp họ vượt lên bao khó khăn của đời sống. Tiếng cười trong ca dao phong phú nhiều cung bậc, có khi là tiếng cười trào lộng dí dỏm, có khi là tiếng cười chua chát trước sự thật đáng cười đáng chán, cũng có khi là tiếng cười phản kháng trước thực trạng xã hội còn nhiều bất công ngang trái. Từ thực tại còn nhiều vất vả cay cực, người bình dân đến với nhau trong tiếng đùa vui, mượn tiếng cười ngỏ bày tâm tình một cách ý vị: Cưới nàng anh toan dẫn voi Anh sợ quốc cấm nên voi không bàn… Chàng trai ngỏ lòng với cô gái bằng lối nói khoa trương để cho thấy ngay rằng anh đang đùa. Nhưng liệu có phải hoàn toàn là một lời nói đùa không? Có thể hình dung ra hoàn cảnh của đôi nam nữ yêu nhau qua bài ca dao : họ sống nghèo khổ nhưng vô cùng lạc quan. Lời đối đáp có chút tinh nghịch nhưng cũng thoáng chút ngậm ngùi cho phận nghèo. Ngôn ngữ phóng đại khoa trương khỏa lấp đi một sự thật mà người đời quen gọi là “nói khoác” thực ra đã mang một ý vị chua chát đả phá vào những hủ tục ngăn cách con người tìm đến với nhau. Chàng trai đã có những lễ vật dẫn cưới thật sang trọng: dẫn voi, dẫn trâu, dẫn bò… nhưng cuối cùng lại là con chuột béo thật ấn tượng. Lí giải thật hợp tình hợp lẽ : con voi to đùng kia là hàng quốc cấm – phép nước luật vua không cho phép, dẫn trâu dẫn bò thì lo họ hàng nhà gái máu hàn, rút gân – chứng tỏ chàng trai là người “chu đáo” với đàng gái biết bao! Sợ cho nhà gái hay là một lời đay nghiến, mỉa mai những người đã nghĩ ra chuyện thách cưới ác nghiệt khiến cho đôi lứa phải chịu cảnh dở khóc dở cười. Con chuột béo là một thái độ đáp lại bằng cách giễu cợt cay chua. Nhưng lời đáp lại của cô gái dù đùa vui mà lại ẩn chứa một nỗi lòng đáng quí : Chàng dẫn thế em lấy làm sang Nỡ nào em lại phá ngang như là… Người ta thách lợn thách gà Nhà em thách cưới một nhà khoai lang… Ngầm chứa trong lời đáp là sự động viên chàng trai vững tâm để đi đến hạnh phúc. Vẫn là thách cưới nhưng chàng trai hoàn toàn có thể đáp ứng được bằng chính sức lao động của mình. Cái tinh tế trong lời cô gái vừa là phản ứng trước việc thách cưới phá ngang , vừa là mong mỏi chàng trai là người cần cù siêng năng xứng đáng với tấm tình của cô. Không những thế, cô còn đem tới lời nhắn nhủ về sự cần kiệm: củ to mời làng, củ nhỏ mời họ, và không bỏ sót củ mẻ, củ rím, củ hà. Lời đáp khéo léo ấy đem lại niềm hy vọng và lạc quan về hạnh phúc.
Nghệ thuật trào phúng trong ca dao hài hước là một phần quan trọng của văn học dân gian Việt Nam. Nghệ thuật này được sử dụng để tạo ra tiếng cười châm biếm, phê phán những thói hư tật xấu một cách văn hoa nhất.
Theo tác giả Đinh Gia Khánh, nghệ thuật ca dao hài hước kết hợp được nhiều biện pháp của truyện cười dân gian và của các loại ca dao trữ tình khác. Kể chuyện trong ca dao thường xen lẫn với miêu tâm trạng, tạo nên sự hài hước và tự trào.
Trong ca dao Tây Nam Bộ, giọng điệu trào phúng trải qua nhiều cung bậc. Một trong những cung bậc đó là giọng bông đùa, hài hước. Đây là cung bậc "nhẹ" của tiếng cười, người bình dân mệt sông nước tự trào, bông đùa. Dù là những sáng tác dân gian, nhưng yếu tố tự tình vẫn "đậm" dấu ấn.
Nghệ thuật trào phúng trong ca dao hài hước không chỉ làm tăng sức truyền cảm, sức lưu giữ sâu lắng của thơ ca mà còn là một thứ năng khiếu sáng tạo nghệ thuật thực sự. Từ đó, nghệ thuật này đã làm cho ca dao dân ca có thêm những phẩm chất và giá trị mới.
Tóm lại, nghệ thuật trào phúng trong ca dao hài hước là một phần không thể thiếu trong văn học dân gian Việt Nam. Nó mang tính châm biếm, phê phán và tạo ra tiếng cười vui tươi, hóm hỉnh.