phân tích 7 câu thơ đầu bài "đồng chí" của Chính Hữu

Nhà thơ Chính Hữu nổi tiếng bởi những tác phẩm viết về người lính trong hai cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mĩ của dân tộc. Các tác phẩm của ông luôn đong đầy những nỗi niềm về tình đồng chí đồng đội và cả tình yêu quê hương đất nước. Bài thơ "Đồng chí" là một trong những tác phẩm xuất sắc của ông được in trong tập "Đầu súng trăng trao". Bài thơ được đánh giá rất cao bởi giá trị nghệ thuật và ý nghĩa mà nó mang lại. Tình đồng chí, đồng đội được tác giả thể hiện ngay trong bảy câu thơ đầu của bài thơ này.

Mở đầu bài thơ, nhà thơ đã tiết lộ cho người đọc biết về xuất thân của những người lính:

"Quê hương anh nước mặn đồng chua

Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá"

Những từ ngữ ấy thật bình dị, cũng thật chân thực để nói về xuất thân của những người lính. Họ là những người nông dân nghèo, bởi tình yêu quê hương đất nước đã thôi thúc họ rời bỏ quê hương để lên đường ra trận chiến đấu giành lại độc lập, tự do cho Tổ quốc. Ở đây, tác giả đã sử dụng kết cấu câu sóng đôi, đối ứng để tạo nên sự gần gũi "quê hương anh - làng tôi", "nước mặn đồng chua - đất cày lên sỏi đá". Hoá ra, những người lính ấy có hoàn cảnh xuất thân thật giống nhau, đều là những người ra đi từ những làng quê nghèo khó.

Việc nhà thơ sử dụng thành ngữ "nước mặn đồng chua", "đất cày lên sỏi đá" lại càng gợi ra trước mắt người đọc sự nghèo khói của những vùng quên nghèo ven biển đất quanh năm bị nhiễm mặn. Đó là sự cực khổ của những vùng quê miền núi, nơi đất đai khô cằn toàn những sỏi đá. Và cũng có lẽ bởi sự đồng cảm với cảnh ngộ giống nhau, nên vừa chỉ mới gặp nhau nhưng:

"Anh với tôi đôi người xa lạ

Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau"

Họ từ những con người xa lạ, từ nhiều vùng quê khác nhau về đây tụ họp, họ cùng đứng chung một hàng ngũ và mang trong mình những lý tưởng và mục đích chiến đấu giống nhau. Nhà thơ ở đây đã sử dụng từ "đôi" mà không dùng từ "hai" để gợi lên sự gần gũi, thân thiết ngay từ khi họ mới gặp mặt. Mặc dù là tự nhiên, họ "chẳng hẹn" thế nhưng cuộc gặp gỡ này lại như đã được sắp đặt từ trước đó rồi. Lời hẹn ấy chính là lời hẹn với quê hương đất nước, lời hẹn chiến đấu anh dũng để giành lại những ngày tháng tự do của Tổ quốc, của dân tộc.
Tình đồng chí của họ cũng được vun đắp thêm từng ngày, qua từng nhiệm vụ chiến đấu:

Súng bên súng, đầu sát bên đầu

Hai câu thơ giống như một bức tranh chân thật về hình ảnh của người lính trong kháng chiến. Ở đây, nhà thơ vẫn sử dụng hình ảnh sóng đôi "dúng bên súng, đầu sát bên đầu" để miêu tả. Hình ảnh "súng bên súng" không chỉ là miêu tả hình ảnh người lính mà còn thể hiện cho những vất vả mà đời lính phải trải qua. Với người lính, cây súng là một vật vô cùng quan trọng, nó đại diện cho sự lý trí, cho sức chiến đấu của những chú bộ đội. Trên đường hành quân ấy, có những lúc thật mệt mỏi và những người lính đã ngồi lại bên nhau. Khi đó, tình đồng chí lại càng trở nên gắn bó, bền chặt hơn bao giờ hết.

Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ

Câu thơ ấy vừa cho người đọc thấy được hiện thực nơi chiến khu Việt Bắc, cũng chính là những sự khó khăn mà người lính phải trải qua. Cái lạnh, cái giá buốt về đêm thật khắc nghiệt làm sao. Thế nhưng cho dù môi trường sinh hoạt có khó khăn đến đâu thì những người ính đã tự ủ ấm cho nhau bằng cách đắp chung với nhau tấm chăn mỏng. Cho dù thời tiết ngoài kia có lạnh giá đến đâu thì tình đồng chí, đồng đội cũng đã sưởi ấm cho họ để cùng nhau cảm nhận được những ấm áp từ trong lòng. Và rồi họ trở thành những "đôi tri kỷ", họ thân thiết, thấy hiểu nhau hơn. Câu thơ ấy nghe có vẻ giá lạnh, nhưng người đọc vẫn cảm nhận được những ấm áp toả ra từ tình đồng chí, đồng đội.

Câu thơ cuối giống như một sự đặc biệt, sự thiêng liêng cao cả được gói gọn trong hai tiếng "Đồng chí". Hai tiếng ngắn mà sao nghe thân thuộc đến như vậy. Dường như tình đồng chí, đồng đội chẳng có từ ngữ nào diễn tả được hết vẻ đẹp của tình cảm này. Đó là những tiếng gọi đầy xúc cảm từ con tim, phải trân trọng biết bao nhiêu mới thốt được lên hai tiếng ấy. "Đồng chí!" như một sự gắn kết và làm rõ thêm được sự trân trọng mà tác giả dành cho những người đồng chí. Hai từ ấy thật bình dị mà sao lại sâu sắc đến vậy. Câu thơ đã càng làm rõ thêm vẻ đẹp tinh thần, sức mạnh của những người lính cách mạng.
Bảy câu thơ đầu của bài thơ Đồng chí đã cho người đọc hiểu thêm về tình đồng chí. Tình cảm ấy đã tồn tại thật đẹp trong những trang thơ kháng chiến chống Pháp nói riêng và thời kì đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc nói chung. Sự cao đẹp của tình đồng chí, đồng đội đã và đang góp phần giúp bạn đọc hiểu thêm về tình cảm cao đẹp trong những tháng ngày chiến tranh khắc nghiệt.