09/11/2023

09/11/2023
09/11/2023
Văn chương, thơ ca của Trung Quốc trải qua nhiều thời kỳ và để lại ngàn vạn dấu chân trong lịch sử. Điểm sáng trong những phong cách và cái tên đa dạng ấy chính là Lỗ Tấn – một nhà trí thức, nhà văn và nhà phê bình có tầm ảnh hưởng lớn. Ông là người có công khai phá một con đường mới cho văn học Trung Quốc, đó là thể loại văn học hiện thực phê phán. Truyện ngắn Một chuyện nhỏ là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Lỗ Tấn, thể hiện rõ tài năng nghệ thuật tự sự của nhà văn.
Một chuyện nhỏ của Lỗ Tấn là một truyện ngắn, hay nói đúng hơn chỉ là lần hồi tưởng ngắn ngủi của tác giả về một chớp nhoáng trong cuộc đời. Câu chuyện rất đơn giản khi tác giả tua ngược thời gian về trước, khi anh vẫn còn là kẻ làm công ở Bắc Kinh hỗn loạn. Một lần thuê xe kéo đi làm việc, chiếc xe khiến người phụ nữ già ngã xuống. Anh chàng khi ấy đang rất bận, lại nghĩ người phụ nữ cố tình nên đã bảo xe kéo tiếp tục đi. Đến khi nhìn thấy bóng lưng anh kéo xe đưa người phụ nữ bị thương vào đồn cảnh sát, anh mới giật mình nhận ra sự ích kỷ của mình thật đáng xấu hổ.
Câu chuyện ngắn gọn nhưng lại cho ta thấy được tài hoa của Lỗ Tấn, tuy ngắn nhưng lại làm cho thông điệp và bài học không ngắn. Thông qua phương pháp tự sự, người và việc được khắc họa lại rõ nét, vậy nên tự sự qua tay ông trở thành một nét nghệ thuật. Kết cấu truyện ngắn Một chuyện nhỏ được xây dựng theo kiểu tuyến tính, theo trình tự thời gian. Đùng như một hồi tưởng niệm, truyện có đủ từ mở đầu, cao trào đến phần kết thúc khiến cho người đọc không thấy nhàm chán. Bằng một cách nào đó, Lỗ Tấn đã khiến cho người đọc “chậm lại” khi thưởng thức tác phẩm. Chỉ là một câu chuyện theo lối tự sự như bao người, ông khiến cho người ta phải đi tìm tòi kết cục được ẩn giấu và phân tích nó để rút ra một bài học nào đó.
Lỗ Tấn đã sử dụng ngôi kể thứ nhất chuẩn văn tự sự và cũng phù hợp với hoàn cảnh kể truyện, khiến cho diễn biến chân thật hơn. Mọi sự việc xảy ra trong truyện được trần thuật lại dưới con mắt của nhân vật tôi, nhưng nhân vật tôi ấy lại chẳng “thiên vị” mình. Tôi không bị người khác nhìn hay đánh giá, cũng chẳng thể thấu triệt được suy nghĩ trong đầu người đối diện. Bởi chính tôi đã nhìn thấu “tôi”, soi tỏ tâm can và thô lỗ vạch trần con người thực sự của chính mình sau lớp vỏ bọc tác giả. Cái tôi trong truyện chân thật đến bất ngờ, không dửng dưng như một người ngoài cuộc. Chúng ta như thấy được bản thân đang trong vai anh chàng trí thức tiểu tư sản mang trong mình những tư tưởng hẹp hòi, ích kỷ. Bởi khi thấy người phụ nữ bị ngã, anh dửng dưng và thậm chí còn nghĩ bà ta đang lừa người kéo xe ngu ngốc. Vậy nên sau này, khi hối hận nhận ra mình đã ích kỷ suy nghĩ xấu về người khác, sự dằn vặt ấy còn kéo dài đến tận bây giờ – người kể chuyện ở hiện tại.
Sự tài hoa của Lỗ Tấn khi vận dụng nghệ thuật tự sự là chỉ dùng vài ba câu đã tả được trọn vẹn nhân vật khác. Hình ảnh “bóng người” của anh xe kéo là một hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng, tượng trưng cho sự cao thượng, vị tha của người lao động. Nó cũng là một lời nhắc nhở đối với những người trí thức tiểu tư sản – như tác giả, rằng họ cần phải thay đổi bản thân, trở thành những người tốt đẹp hơn. Sự đối lập giữa hai nhân vật này đã làm nổi bật lên những phẩm chất tốt đẹp của người lao động, đúng chất văn hiện thực mà Lỗ Tấn đang hướng tới. Sau khi chứng kiến hành động của anh xe kéo, nhân vật “tôi” đã có sự thay đổi trong suy nghĩ và cách nhìn nhận cuộc sống. “Tôi” nhận ra rằng mình đã quá ích kỷ và hẹp hòi, có lẽ do đó mới có chi tiết đưa cho người cảnh sát năm đồng để gửi anh kéo xe. Đó cũng chính là chi tiết thể hiện tín hiệu “thức tỉnh” của nhân vật tôi, vậy nên tác giả có quên “Tử viết thi vân” cũng không quên được bài học ngày ấy!
Cũng như những tác phẩm khác của mình, Một chuyện nhỏ của Lỗ Tấn có cốt truyện đơn giản và ngắn gọn. Ông đi từ hiện tại đến quá khứ, sau đó lại trở về hiện tại. Nhưng cái cao trào quyết định nội dung truyện lại đơn giản vô cùng, như một “bộ lọc” chắt chiu những tinh hoa và đưa vào truyện. Ông không tập trung nhiều vào ngoại cảnh, ông đơn giản tự sự, trần thuật lại những gì mình đã trải qua. Tuy ngắn gọn nhưng lại lôi cuốn, khiến ta như trở thành một tiểu tư sản đứng sững khi thấy “bóng lưng” anh kéo xe xa dần vào trong đồn cảnh sát.
Không ngoa khi nói rằng Lỗ Tấn đã bỏ đủ vốn liếng cho từng tác phẩm của mình, chỉ một phương pháp tự sự cũng biến thành một nghệ thuật “có tình”. Một chuyện nhỏ đã khiến người đọc chuyển biến nhiều cảm xúc và rút ra được một bài học thực tế. Quả thật, tự sự không chỉ đơn giản để kể, Lỗ Tấn đã vẽ, đã truyền tải cho chúng ta quá nhiều!
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
14/12/2025
Top thành viên trả lời