Giới thiệu về truyện thơ "Tiễn dặn người yêu" -truyện thơ dân tộc Thái (Nguồn gốc xuất xứ, dung lượng, nhan đề..) (văn bản Lời tiễn dặn)

I. Tác giả văn bản Lời tiễn dặn
Tác phẩm của dân tộc Thái là một truyện thơ nổi tiếng trong kho tàng truyện thơ các dân tộc thiểu số.
II. Tìm hiểu tác phẩm Lời tiễn dặn
1. Thể loại
Lời tiễn dặn thuộc thể loại truyện thơ 
a. Khái niệm: Truyện thơ là những truyện kể dài bằng thơ, có sự kết hợp giữa hai yếu tố tự sự và trữ tình, phản ánh cuộc sống của người nghèo khổ, khát vọng về tình yêu tự do, hạnh phúc và cộng lí.
b. Đặc điểm
- Chủ đề:
+ Khát vọng tự do yêu thương và hạnh phúc lứa đôi.
+ Các chàng trai, cô gái nạn nhân đau khổ của chế độ hôn nhân gả bán.
- Cốt truyện:
+ Yêu nhau tha thiết;
+ Tình yêu tan vỡ, đau khổ;
+ Vượt qua, thoát khỏi cảnh ngộ, chết cùng nhau hoặc sống bên nhau hạnh phúc.
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác
Trích trong “Tiễn dặn người yêu”.  
3. Phương thức biểu đạt
Văn bản Lời tiễn dặn có phương thức biểu đạt là Tự sự, biểu cảm.
4. Tóm tắt văn bản Lời tiễn dặn
Tiễn dặn người yêu (Xống chụ xon xao) là truyện thơ nổi tiếng của dân tộc Thái, một trong những truyện thơ hay nhất trong kho tàng truyện thơ dân gian Việt Nam. Chàng trai – nhân vật trong tác phẩm - đã kể lại câu chuyện tình yêu và hôn nhân của chính mình. Đó là chuyện đôi trai gái gắn bó với nhau từ thời thơ ấu, lớn lên yêu nhau. Cha mẹ cô gái chê chàng trai nghèo nên quyết định gả cô cho một người giàu có. Cô gái đau khổ nhưng bất lực, còn chàng trai quyết ra đi làm giàu với mong ước trở về chuộc lại người yêu. Thời gian trôi, cô gái vẫn kiên tâm chờ đợi người yêu. Khi người chồng hết hạn ở rể, cô đành phải về nhà chồng. Đúng lúc đó, chàng trai giàu có trở về nhưng đã muộn. Anh đau đớn tiễn người yêu về gia đình chồng với lời căn dặn: cố làm ra vẻ vụng về để nhà chồng chán nản đuổi cô về nhà cha mẹ. Chứng kiến cảnh cô gái bị nhà chồng hắt hủi, đánh đập, chàng trai càng mong ngày hai người được đoàn tụ. Khi cô gái bị gia đình chồng đuổi về thì cảnh ngang trái lại ập đến: cha mẹ bán cô vào nhà quan. Quá thất vọng và đau khổ, cô trở nên vụng dại, ngang ngạnh. Họ đem cô ra chợ bán, “một cuộn lá dong đổi lấy người”. Người đổi được cô lại là chàng trai xưa. Nhưng giờ chàng đã có gia đình, nhà cao cửa rộng, nên không nhận ra cô gái trong thân phận người hầu nhếch nhác, tiều tuỵ là người yêu cũ. Dau đớn, tủi phận, cô đem chiếc đàn môi) là kỉ vật tình yêu ra gảy. Chàng trai nhận ra người yêu, quyết định cưới cô, sống cuộc đời hạnh phúc. Còn người vợ được chàng chia đôi tài sản, tiễn đưa chu đáo về kết duyên với người yêu của cô ngày trước.
Đoạn trích “Lời tiễn dặn” là lời chàng trai căn dặn cô gái khi đưa cô về nhà chồng và khi chứng kiến cảnh cô gái bị đánh đập.
5. Bố cục bài Lời tiễn dặn
Tiễn dặn người yêu
- 1846 câu thơ:
Câu chuyện được dựa vào 3 sự việc sau:
+ Tình yêu tan vỡ;
+ Lời tiễn dặn;
+ Hạnh phúc.
Lời tiễn dặn có bố cục gồm 2 phần: 
- Phần 1 (Từ đầu đến …góa bụa về già): Tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn dặn.
- Phần 2 (Còn lại): Cử chỉ, hành động, tâm trạng của chàng trai lúc ở nhà chồng cô gái.
6. Giá trị nội dung
- Qua tâm trạng đầy đau khổ, rối bời của chàng trai và cô gái, đoạn trích đã khắc hoạ nổi bật tình yêu tha thiết thuỷ chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái.
7. Giá trị nghệ thuật
- Kết hợp tự sự và trữ tình.
- Lối diễn đạt mộc mạc, gần gũi với cách nghĩ cách cảm của người Thái, vừa rất chân tình tha thiết.
- Mượn thiên nhiên để biểu lộ tâm trạng.