Viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của khổ thơ đầu bài thơ "Đêm đầu hè" của Huy Cận

    Thơ Huy Cận cũng thuộc về hạng thơ vừa xem qua thì dường như khó khăn, nhưng kỳ thực không có gì bí hiểm. Huy Cận cũng là "một người của đời, một người ở giữa loài người", ông không đi với lối thơ phù phiếm, mộng mơ. Ông chỉ nói lòng người của ông, hồn người của ông, và thơ ông càng đẹp, càng xinh, khi chứa đầy hương vị của đời, của sự sống” .

Đêm đầu hè gió nhẹ lâng lâng
Trời dãn ra sao ập xuống gần
Đất thoảng mùi hương năm ngoái lại
Chân đi như có sóng triều nâng

      Mở đầu bài thơ, ta cảm nhận được rằng nhà thơ đang tả cái đương dậy, cái đương lên, nên có một sức mạnh đặc biệt: không phải cái mạnh ồ ạt của biển lớn, không phải cái mạnh nặng nề của núi to, không phải cái hùng dũng rầm rộ; cái mạnh của Huy Cận là thứ mạnh hoá học, sức mạnh thầm của men, của rượu, của lửa ngầm ngấm, của nắng, của mặt trời. Từ “lâng lâng” làm ta có cảm giác như được đắm mình vào một đêm trời đầy sao, trăng thanh gió mát làm nao lòng người, một buổi đêm đầu hè mà làm cho tác giả như biến trở lại cảm giác của các vị thi nhân xưa thi thưởng thức cảnh đẹp đêm hè lại thêm chút gió nhẹ thôi qua càng có cảm giác như say như mê. Cái thiên chân kỳ lạ của ông thấy cây liên lạc với người; hai bên cùng vươn lên để kiếm gió xa, gió lạ, và "họa điệu" với nhau. Cũng như nằm trông lên, ông thấy trời là biển, gió là triều, lá là thuyền, và ông cho ra những câu thơ rào rào đầy gió, hai lần bát ngát, vì cái bát ngát của biển đã gồm trong cái bát ngát của trời:

Đêm đầu hè gió nhẹ lâng lâng
Trời dãn ra sao ập xuống gần

       Với những câu thơ vừa mang nét cổ kính, lại có chút gì đó rất riêng của các tác giả như phảng phất một linh hồn Đường thi, Huy Cận thành thực nhớ và ngơ ngẩn yêu những cái vu vơ mờ mịt. Ông gợi cảnh cũ, không biết rõ là cảnh Tàu hay Việt Nam, chỉ thấy xưa, thấy xa, thấy vắng lặng. Linh hồn Huy Cận là một linh hồn trời đất, nói thế không sai đâu. Huy Cận quá cảm nghe cái mênh mông, thì giọng thơ của người cũng lây cái sầu của vũ trụ. Thơ Huy Cận có một hồn xưa là tại đó. Phong cảnh thường bay hết sắc màu, thường chẳng có xôn xao, chỉ những nét lặng lẽ như tranh, làm thành những áng mơ tuyệt diệu. Cho đến những tình người của Huy Cận cũng như không có thời khắc: ta không thấy những chi tiết nhỏ nhặt của đời hằng ngày, những rạo rực mau chóng trong phút giây; chỉ thấy một tấm lòng thương yêu không biết có tự đời nào, và đoạn thảm, hồi vui cùng nhuốm một màu vĩnh viễn. Không yêu sự sống hay sao, một người thường có những cái nghiêng tai kỳ diệu: khi mùa xuân cựa mình, khi những ý tươi lên rún rẩy trong cổ chim, khi "nhạc vươn lên trời"... lòng ông cũng theo hăng hái; và thơ ông mang ngầm sinh lực như men ủ nắng, tưởng chừng câu thơ có nhựa, sắp nứt ra như một cái mầm căng.

Đất thoảng mùi hương năm ngoái lại
Chân đi như có sóng triều nâng

     Từ đây, ta có thể thấy Huy Cận là một con người nặng tình sông núi, cảm gió sầu trăng. Huy Cận sinh ra với một tấm linh hồn đơn chiếc, đa sầu đa cảm. Tả một phong cảnh tráng lệ biết bao. Chân đi như có sóng triều nâng, chỉ cần tưởng ngần ấy cũng đã đầy đủ như một bức tranh của một họa sĩ tài hoa. Chính thi nhân cũng nhận rằng cái cảnh tràng giang ấy đã làm cho mình ca tụng và mê mẩn. Huy Cận đi lượm lặt những chút buồn rơi rác để rồi sáng tạo nên những vần thơ ảo não. Chỉ với hình ảnh mùi hương năm ngoái lại mà đã làm cho lòng ta trào dâng một nôi buồn nhè nh thiếtẹ mà tha. Người đời sẽ ngạc nhiên vì không ngờ với một ít cát bụi tầm thường thi nhân lại có thể đúc thành bao nhiêu châu ngọc.

     Chỉ với bốn câu thơ đầu mà tác giả đã làm cho người đọc có thể hiểu được những tâm trạng và trải nghiệm cảnh đẹp nên thơ của buổi đêm mùa hè. Những bức tranh thủy mạc không hẳn của một nước nào, hay của một dân tộc nào. Cái tính cách “nhân loại” ấy có hơi cổ, hơi lặng lẽ, nhưng nó lại được cái đầy đủ, nghiêm trang và nó rất có tính riêng của Huy Cận, vừa đẹp đẽ lại có chút đan xen điểm xuyết làm cho lòng người lâng lâng.