*Phân tích đánh giá bài hát "Khúc hát sông quê" của nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo

Nguyễn Trọng Tạo là nhạc sĩ, họa sĩ, đồng thời là nhà thơ. Với âm nhạc, ông có nhiều bài hát hay, ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng khán giả. Nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo xuất thân từ gia đình làm nghề nông. Cơ duyên đưa ông đến với âm nhạc chính là chiếc đàn violin do ông tự đóng, rồi dùng nó để học. Ông rất yêu làng quê. Vì lẽ đó, trong âm nhạc, thơ ca của ông đều mang hơi thở ruộng vườn, rất gần gũi, lãng mạn và yên bình. Đối với ông, Khúc hát sông quê như một biểu tượng của quê hương và tình mẹ. Cũng như tâm hồn và nỗi nhớ quê của người con xa xứ không bao giờ vơi cạn, không thể nào có thể đong đếm hết được.
Với Khúc hát sông quê, mỗi người chúng ta đều tự tìm thấy tuổi thơ của mình trong đó. Chính vì vậy, bài hát đã được công chúng đón nhận ngay từ khi mới ra đời, và cho đến nay, từng câu hát vẫn theo mỗi chúng ta đến khắp nẻo đường.
Được phổ nhạc từ bài thơ cùng tên của Lê Huy Mậu, “Khúc hát sông quê” trở thành món quà tinh thần cho biết bao người yêu nhạc. Có lẽ, hai người con xứ Nghệ đã tìm được sự đồng điệu để rồi như không thể khác, như không thể hài hòa và hoàn mỹ hơn, nhạc phẩm ra đời và neo vào lòng người nghe, khiến họ rưng rưng xúc động. 
Bài thơ của Lê Huy Mậu khá dài, giàu cảm xúc, ý tứ thanh thoát, ngôn từ giản dị mà có sức lay động, thể thơ tự do câu ngắn câu dài nối tiếp nhau dặt dìu…, tất cả những điều ấy đã cấu trúc nên một giai điệu nhịp nhàng cho bài thơ. Về phía mình, nhạc sỹ Nguyễn Trọng Tạo đã chọn được những ngôn từ chắt lọc nhất, ám ảnh nhất để làm nền ca từ cho nhạc phẩm. Đó là những hình ảnh dễ đi vào lòng người, dễ khiến mọi người rơi nước mắt – những ai từng xa quê, từng thổn thức mỗi lần quay trở lại: “Sông còn nhớ chăng nơi ta ngồi ngóng mẹ, vời vợi tuổi thơ một xu bánh đa vừng… Con cá dưới sông, cây trồng trên bãi, lúa gặt rồi còn để lại rơm thơm. Cùng một bến sông, con trâu đằm sóng dưới, bầy trẻ thơ tắm mát dưới thượng nguồn…”.
Người ta ngân lên giai điệu của Nguyễn Trọng Tạo mà tưởng như đang bắt gặp chính mình trong một cuộc hành hương trở về với nguồn cội. Có gì đó nghèn nghẹn dâng lên trong cuống họng, có gì đó nhức nhối trong tim. Âm nhạc đã len lỏi vào trong từng ngõ ngách xúc cảm của con người, để trở thành chính ký ức và hơi thở của họ. Có phải không, ai trong chúng ta không từng có một tuổi thơ như vậy để hoài nhớ: một dòng sông thao thiết chảy cùng ước mơ thuyền giấy, ước mơ vẫy vùng? Nỗi ngóng mẹ về với niềm vui òa vỡ trên tay một món quà từ chợ huyện? Cái mùi thơm rơm rạ xôn xao từ cánh đồng tảo tần dáng mẹ, dáng bà? Những con trâu thủng thẳng bước về trong hoàng hôn màu mận chín?
Không chỉ đơn giản là gợi nhớ về hình ảnh, gợi nhớ về ký ức, ca từ bài hát mà bắt nguồn từ những dòng thơ của Lê Huy Mậu sâu sắc hơn nhiều, ân tình hơn nhiều khi chỉ vài ba chữ thôi đã nói được phẩm chất một quê hương: lúa gặt rồi còn để lại rơm thơm..., cùng một bến sông con trâu đằm sóng dưới/ bầy trẻ thơ tắm mát dưới thượng nguồn. Để rồi, dòng trong mát lành ấy mãi mãi là dòng nước mát lành thanh lọc cho con người ta những cằn cỗi, lo toan, những khổ đau, bụi bặm. Con sông hay chính lòng mẹ vỗ về, chính lòng mẹ nâng niu, chính lòng mẹ đang mở ra đón đợi?