bàn về thơ có ý kiến "bài thơ hay là bữa tiệc ngôn từ" trong khi đó lại có ý kiến cho rằng "gốc của thơ là tình cảm" em hiểu hai ý kiến trên như thế nào ?dựa vào bài thơ Mùa Xuân Nho Nhỏ hãy làm sáng t...

Có ý kiến "bài thơ hay là bữa tiệc ngôn từ" trong khi đó lại có ý kiến cho rằng "gốc của thơ là tình cảm". Đây là đều là những ý kiến bổ sung cho nhau, nó được cụ thể thông qua bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của tác giả Thanh Hải.

Ý kiến "Bài thơ hay là bữa tiệc ngôn từ"  ý nói cái hay của bài thơ trước hết là nhờ cái hay của ngôn từ (sống động, phong phú…), giống như sự hấp dẫn của những ”món ăn” ngon bằng ngôn từ. Một bài thơ ngôn ngữ trúc trắc, sáo rỗng, tầm thường thì không thể gọi là thơ hay. Ngược lại, bài thơ hay là khi nó bày ra trước độc giả một “bữa tiệc ngôn từ”, với những ngôn từ được nhà thơ công phu lựa chọn, tổ chức, biến nó từ lời bình thường trở thành nghệ thuật (vừa thể hiện tâm hồn thi nhân; vừa chính xác hàm súc; vừa có dấu ấn riêng của tác giả..). “Gốc của thơ là tình cảm” là nhấn mạnh tư tưởng tình cảm là then chốt quyết định giá trị của một bài thơ. Thơ là chuyện của tâm hồn, của lòng người cho nên việc thể hiện tất cả mọi vui buồn trong cuộc đời là một nhu cầu bức thiết của thơ. Hơn nữa tình cảm ấy thường tiêu biểu, điển hình, khơi dậy trong trái tim người đọc những rung động sâu xa, những cảm xúc thẩm mĩ tuyệt vời. Hai ý kiến là hai cách định nghĩa về thơ có sự nối tiếp những quan niệm trước đó. Một bên khẳng định sức mạnh của thơ là ở ngôn từ, một bên khẳng định sức mạnh của thơ nằm ở tư tưởng, tình cảm chứ không phải ở ngôn từ. 

Thanh Hải sáng tác bài thơ Mùa xuân nho nhỏ khi nằm trên giường bệnh.Thời điểm và hoàn cảnh sáng tác không cho phép nhà thơ có đủ điều kiện để trau chuốt ngôn ngữ và hình ảnh. Thế nhưng, Mùa xuân nho nhỏ nhanh chóng chiếm lĩnh tâm hồn người đọc bởi lớp từ ngữ giản dị, tình cảm chân thực, đằm thắm, giọng điệu thiết tha. Bài thơ là tiếng lòng, là tình yêu cuộc sống nồng nhiệt của nhà thơ trước cuộc đời tươi xanh.

Thể thơ 5 chữ gần với điệu dân ca, âm hưởng trong sáng, nhẹ nhàng, tha thiết, điệu thơ như điệu của tâm hồn, cách gieo vần liền tạo sự liền mạch của dòng cảm xúc. Sức mạnh của thơ 5 chữ là dễ nhớ, dễ thuộc, nhẹ nhành đi vào lòng người một cách tự nhiên và lưu giữ bền lâu ở trong đó.

Bài thơ có nhiều hình ảnh tự nhiên, giản dị, những hình ảnh giàu ý nghĩa biểu tượng. Đặc biệt, một số hình ảnh cành hoa, con chim, mùa xuân được lặp đi lặp lại và nâng cao, gây ấn tượng đậm đà.

Cấu tứ bài thơ chặt chẽ, chủ yếu dựa trên sự phát triển của hình tượng mùa xuân. Từ mùa xuân đất trời đến màu xuân đất nước và rồi cuối cùng là mùa xuân trong lòng người. 

Giọng điệu bài thơ phù hợp với cảm xúc của tác giả. Ở đoạn đầu vui vẻ, say sưa với vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, rồi phấn chấn, hối hả trước khí thế lao động của đất nước. Và cuối cùng là trầm lắng, trang nghiêm mà thiết tha bộc bạch, tâm niệm. Xu thế hướng nội nhưng không làm phai nhạt ánh sáng của mùa xuân, ánh sáng của niềm tin tưởng mà tác giả đã tinh tế kí thác trong từng câu từng chữ.

Hình ảnh lộc xuân làm đẹp ý thơ với cuốc sống lao động vẻ vang và nhiệm vụ chiến đấu. Xây dựng và bảo vệ đất nước, hai nhiệm vụ không thể tách rời. Họ đã đem mua xuân đến mọi nơi trên đất nước:

“Mùa xuân người cầm súng 

Lộc giắt đầy quanh lưng 

Mùa xuân người ra đồng 

Lộc trải dài nương mạ 

Tất cả như hối hả 

Tất cả như xôn xao”.

Mùa xuân đến mang đến tiếng gọi của những cố gắng mới và hi vọng mới, mang đến tiếng gọi của đất nước, của quê hương đang trên đà đổi thay, phát triển. Những tiếng gọi lặng lẽ tới từ mùa xuân làm thức dậy con người, làm trái tim con người như bừng lên rạng rỡ trong không khí sôi nổi của đất nước, của muôn cây cỏ đã đi theo người lính vào chiến trường, sát kề vai, đã cùng người lao động hăng say ngoài đồng ruộng. 

Hình ảnh “Mùa xuân người cầm súng. Lộc giắt đầy trên lưng” giúp ta liên tưởng đến những người chiến sĩ đang ngày đêm ôm súng bảo vệ nền hòa bình vừa mới hình thành, trên lưng họ mang cành lá nguy trang. Những cành lá ấy mang lộc biếc, chồi non, mang theo mùa xuân của thiên nhiên, cây cỏ. Từ “lộc” còn làm cho người ta liên tưởng đến hình ảnh người lính khi ra trận, mang theo sức sống cả mùa xuân ước mơ của dân tộc. Chính màu xanh sức sống đó đã tiếp cho người lính có thêm sức mạnh, ý chí để họ vươn xa ra phía trước tiêu diệt quân thù. “Lộc” gợi nghĩ đến những niềm tin mới vào tương lai của đất nước. Đó chắc hẳn là một niềm tin vững chắc, lớn lao, không gì thay đổi được 

Hình ảnh “Mùa xuân người ra đồng. Lộc trải dài nương mạ” là những người nông dân cần mẫn ươm mầm cho sự sống, ươm những hạt mầm non trên những cánh đồng quê hương. Từ “lộc” cho ta nghĩ tới những cánh đồng trải dài mênh mông với những chồi non mới nhú lên xanh mướt từ những hạt thóc giống đầu mùa xuân, hứa hẹn một vụ mùa bội thu. “Lộc” là sức sống, là tuổi trẻ, sức thanh xuân tươi mới đầy mơ ước, lí tưởng, đầy những hoài bão và khát vọng cống hiến của tuổi trẻ, sôi nổi trong mỗi tâm hồn con người – tâm hồn của người lính dũng cảm, kiên cường nơi lửa đạn bom rơi – tâm hồn của người nông dân cần cù,hăng say tăng gia sản xuất. “Lộc” chính là thành quả hôm nay và niềm tin, hi vọng ngày mai. Có thể nói, chính con người đã tao nên sức sống của mùa xuân thiên nhiên, đất nước. Thanh Hải có lẽ đã viết nên những câu thơ này bằng tất cả tình yêu cuộc sống, niềm say mê, háo hức trước mùa xuân đất trời.

Như vậy, hình ảnh mùa xuân đất nước đã được mở rộng dần. Đầu tiên, nó chỉ gói gọn trên đôi vai, tấm lưng của người ra trận, đã được mở rộng thành một cánh đồng bao la. Nhà thơ tin tưởng, tư hào về tương lai tươi sáng của đất nước, cho dù trước mắt còn nhiều vất vả, khó khăn. Và đất nước được hình dung bằng một hình ảnh so sánh thật đẹp mang nhiều ý nghĩa . 

Xúc cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước khi bước vào mùa xuân, nhà thơ Thanh Hải đã có cái nhìn sâu sắc và tự hào về lịch sử bốn nghìn năm dân tộc: 

“Ðất nước bốn nghìn năm 

Vất vả và gian lao 

Ðất nước như vì sao 

Cứ đi lên phía trước”. 

Bốn nghìn năm qua, Tổ quốc như một người mẹ tần tảo,vất vả và gian lao, đã làm nổi bật sự trường tồn của đất nước. Để có được sự trường tồn ấy, giang sơn gấm vóc này đã thấm bao máu, mồ hôi và cả nước mắt của các thế hệ, của những tháng năm đằng đẵng lúc hưng thịnh, lúc thăng trầm. Nhưng dù trở lực có mạnh đến đâu cũng không khuất phục được dân tộc Việt Nam. Cách nói “đất nước bốn nghìn năm” thể hiện niềm tự hào lớn lao của nhà thơ vào lịch sử hào hùng của dân tộc và tin tưởng vào tương lai phía trước. Nhà thơ Thanh Hải đã cảm nhận mùa xuân đất nước bằng hai từ láy gợi cảm “hối hả”, “xôn xao”. “Hối hả” là rất vội vã, khẩn trương, liên tục không dừng lại. “Xôn xao” khiến ta nghĩ tới những âm thanh liên tiếp vọng về, hoà lẫn vó nhau xao động. Đây chính là tâm trạng tác giả, là cái náo nức trong tâm hồn. Tiếng lòng của nhà thơ như reo vui náo nức trước tinh thần lao động khẩn trương của con người, muốn cùng nhịp chân hồ hởi đi xây dựng. Mùa xuân đất nước được làm nên từ cái hối hả ấy. Âm thanh mùa xuân đất nước vang lên từ chính cuộc sống vất vả, gian lao mà tươi thắm đến vô ngần. Sức sống của đất nước, của dân tộc, cũng được tạo nên từ sự hối hả, náo nức của người cầm súng, người ra đồng.

 “Sao” là một nguồn sáng lấp lánh, là vẻ đẹp vĩnh hằng vượt qua mọi không gian và thời gian. Sao cũng là hình ảnh rạng ngời trên lá cờ Tổ quốc. Qua đó, tác giả Thanh Hải bộc lộ niềm tư hào về mốt đất nước Việt Nam anh hùng và giàu đẹp. Đất nước mãi trường tồn, vĩnh cửu cùng vũ trụ, không bao giờ mất đi và không một thế lực nào ngăn cản được. Nhất định đất nước ta, dân tộc ta cũng sẽ toả sáng như những vì sao trong hành trình đi đến tương lai rực rỡ, đi đến bến bờ hạnh phúc. Đó là ý chí, quyết tâm, niềm tin sắt đá, niềm tự hào lạc quan của cả dân tộc. So sánh như thế, là tác giả đã ngợi ca đất nước trường tồn, tráng lệ, đất nước đang hướng về một tương lai tươi sáng. Ở câu thơ thứ hai, phụ từ “cứ” kết hợp với động từ “đi lên” thể hiện quyết tâm cao độ, hiên ngang tiến lên phía trước, vượt qua mọi khó khăn, cảm xúc của nhà thơ là cảm xúc lạc quan, tin tưởng, ngoi ca sức sống của quê hương đất nước, của dân tộc khi mùa xuân về.

Từ đó, có thể thấy rằng Mùa xuân nho nhỏ đã thể hiện rõ hai ý kiến trên với cách xây dựng ngôn từ tạo nên hình ảnh thơ đẹp cũng như thông điệp đầy ý nghĩa mà tác giả Thanh Hải mang đến.