Soạn bài Bài học đường đời đầu tiên

- Truyện đồng thoại là loại truyện thường lấy loài vật làm nhân vật. Các con vật trong truyện đồng thoại được các nhà văn miêu tả, khắc họa như con người (gọi là nhân cách hóa).

- Khi đọc truyện đồng thoại:

+ Truyện kể về những sự việc:

$\rightarrow$ Ngoại hình cường tráng, tính cách hống hách của Dế Mèn;

$\rightarrow$ Giới thiệu về Dế Choắt yếu đuối – hàng xóm Dế Mèn;

$\rightarrow$ Dế Mèn lên mặt dạy đời Dế Choắt về chuyện nhà cửa.

$\rightarrow$ Dế Mèn trêu chị Cốc;

$\rightarrow$ Hậu quả của việc trêu chị Cốc.

+ Sự việc chính: Dế Mèn trêu chị Cốc và hậu quả sau đó.

+ Nhân vật trong truyện gồm loài dế (Dế Mèn, Dế Choắt) và chim cốc. Dế Mèn là nhân vật chính.

+ Hình dạng, tính nết của các con vật được thể hiện trong truyện vừa giống loài vật ấy, vừa giống con người ở chỗ:

Dế Mèn

* Đặc điểm giống loài vật:

+ Đôi càng mẫm bóng.

+ Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứng dần và nhọn hoắt.

+ Đôi cánh trước ngắn hủn hoẳn giờ thành dài kín đuôi.

+ Thân màu nâu bóng mỡ.

+ Đầu to từng tảng, rất bướng.

+ Hai răng đen nhánh lúc nào cũng nhai.

+ Sợi râu dài, uốn cong, chốc chốc đưa hai chân lên vuốt râu.

*Đặc điểm giống con người:

+ Chàng dế thanh niên cường tráng.

+ Cái áo dài kín xuống tận chấm đuôi.

+ Đi đứng oai vệ.

+ Khi tôi to tiếng thì ai cũng nhịn, không ai đáp lại.

+ Quát chị Cào Cào, ngứa chân đá anh Gọng Vó.

+ Tôi càng tưởng tôi là tay ghê gớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ.

+ Hung hăng, hống hách, tự đắc, nghịch ranh

– Dế Choắt

*Đặc điểm giống loài vật:

+ Gầy gò, dài lêu nghêu

+ Cánh ngắn củn đến giữa lưng, hở cả mạng sườn

+ Đôi càng bè bè, nặng nề, xấu

+ Râu ria cụt một mẩu

* Đặc điểm giống con người:

+ Giống một gã nghiện thuốc phiện.

+Như người cởi trần mặc áo gi-lê

+Mặt mũi ngẩn ngẩn ngơ ngơ.

+ Tính nết ăn xổi ở thì.

– Chị Cốc 

* Đặc điểm giống loài vật:

+ Đứng chỗ mát rỉa lông, rỉa cánh và chùi mép.

+ Béo xù, mỏ như dùi sắt.

* Đặc điểm giống con người: Trợn tròn mắt, giương cánh lên như sắp đánh nhau.

+ Truyện muốn nhắn gửi đến người đọc bài học về lối cư xử ngạo mạn, thói quen hay bắt nạt kẻ yếu, lối sống ích kỉ. Bài học ấy có ý nghĩa với em vì nó giúp em nhận thấy những khuyết điểm của bản thân và mọi người xung quanh, nên biết quan tâm đến mọi người hơn, cử xử đúng đắn có chừng mực,…

- Đọc trước văn bản Bài học đường đời đầu tiên; tìm hiểu thêm về tác giả Tô Hoài và tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kí:

+ Tác giả Tô Hoài (1920 – 2014), tên khai sinh là Nguyễn Sen, ở Hà Nội. Ông có vốn sống phong phú, tài quan sát miêu tả tinh tế, lối văn giàu hình ảnh, chân thực, gần gũi với đời sống. Ông để lại hơn 100 tác phẩm như Võ sĩ Bọ Ngựa, Dê và Lợn,…

+ Tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu kí là tác phẩm đồng thoại, ra đời năm 1954, được gộp lại từ hai truyện Con Dế Mèn và Dế Mèn phiêu lưu kí.

- Em chưa từng chơi với một chú dế, Theo em chúng thường sống ở các bụi cỏ hay hốc đá, thức ăn của chúng là cỏ,…