giải chi tiết ho minh voi

I. Đọc hiểu:

Câu 1. Bài thơ được viết theo Thể thơ Thủ vĩ ngâm: Thơ Nôm Đường luật thất ngôn xen lục ngôn

Câu 3. Nhân vật trữ tình trong bài thơ là tác giả. Bài thơ được sáng tác trong khoảng thời gian: Nhà Hồ sang xâm lược nước ta, cha Nguyễn Trãi bị bắt sang Trung Quốc còn Nguyễn Trãi bị giam lỏng tại thành Đông Quan.

Phần II. 

Nhân cách là biểu hiện của những yếu tố đặc trưng bản chất của một người, được hình thành và không ngừng hoàn thiện, là cơ sở để xác định tính thiện, tính ác, tính chính, tính tà, tính trung, tính gian, tính thật, tính giả, tính cao thượng, tính thấp hèn, tính tốt, tính xấu, tính hay, tính dở, tính trọng, tính khinh, tính yêu, tính ghét, là thước đo giá trị trong cả cuộc đời. Nhân cách không tự nhiên mà là kết quả của tác động từ môi trường, từ thiên nhiên, gia đình, cộng đồng, nhà trường, xã hội, cùng với nhận thức và quá trình tự hoàn thiện.

Vì vậy, nhân cách mang màu sắc cá nhân, không tĩnh mà động, không bất biến mà khả biến. Do đó, việc không ngừng hoàn thiện và duy trì nhân cách là vô cùng quan trọng. Ngoài những yếu tố cơ bản ổn định, nhân cách còn thay đổi theo lịch sử, phù hợp với từng thời đại, từng quốc gia. Vì thế, nhân cách không chỉ là thước đo giá trị của một người, mà còn là cơ sở để đánh giá bản chất của một chế độ, một xã hội, và một dân tộc.

Nhân cách được hình thành và phát triển, hoàn thiện theo từng giai đoạn, phụ thuộc vào độ tuổi và môi trường sống. Sau đó, từ nhân cách được mở rộng để tiếp nhận Đạo làm người khi trưởng thành. Đạo làm người là nền tảng để xác lập phẩm giá đạo đức cho cả cuộc đời. Như câu ca dao nói: "Đi hỏi già, về nhà hỏi trẻ." Để trở nên khôn ngoan và trưởng thành trong xã hội, người ta cần phải hỏi, phải lắng nghe những lời khuyên bảo của người già, vì họ có nhiều kinh nghiệm. Cũng như khi muốn biết sự thật về những việc đã diễn ra, ta cần hỏi trẻ con, vì trẻ con chưa biết nói dối.

Tuy nhiên, nhân cách không chỉ định hình và phát triển trong giai đoạn thơ ấu mà còn tiếp tục được bổ sung, hoàn thiện theo từng giai đoạn tuổi trưởng thành và môi trường sống. Đạo làm người là nền tảng quan trọng trong việc xác lập phẩm giá đạo đức cho cả cuộc đời con người. Như câu ngạn ngữ "Đi hỏi già, về nhà hỏi trẻ" đã nói, người già có nhiều kinh nghiệm và lời khuyên quý giá, trong khi trẻ con vẫn giữ được tính thật thà, không nói dối.

Nếu trong giai đoạn hình thành tính cách ở tuổi thơ, con người được nuôi dưỡng và dạy dỗ trong một môi trường gia đình và học đường tích cực, với mẫu mực có nề nếp gia phong, có chí lớn, thì đức tính tốt như thật thà sẽ được duy trì và định hình trong quá trình phát triển nhân cách.

Tuy nhiên, ngược lại, nếu con người từ nhỏ đã nhiễm phải những thói hư tật xấu, không trung thực, lừa gạt, xuyên tạc, thậm chí sử dụng những thủ đoạn xấu xa, thì nhân cách và phẩm giá của họ sẽ gặp nguy hiểm. Nhân cách và phẩm giá là hai giá trị vô cùng cao quý. Người có nhân cách cao thượng, phẩm giá sáng trong sẽ được yêu mến, quý trọng và nhận được sự tôn vinh và nể phục từ xã hội.