trình bày suy nghĩ của em về câu : Sai một ly đi một dặm

“Sai một li, đi một dặm” là câu nói có nguồn gốc rất sâu xa và được lưu truyền rộng rãi từ xưa đến nay. có ý nói một chút sai lệch lúc ban đầu có thể rất nhỏ, không dễ dàng phát hiện ra, cũng không phải là sự sai lệch rõ ràng, nhưng sau một thời gian đủ lâu thì kết quả sẽ xuất hiện sự sai biệt rất lớn. Như vậy, đối với một cá nhân, một sự việc hay lớn hơn là một quốc gia thì “sai một li” lâu dần rất có thể tạo thành hậu quả xấu vô cùng lớn, khó vãn hồi.
Câu danh ngôn “Sai một li, đi một dặm” đã có từ lâu đời, được ghi chép trong Kinh Dịch. Mà Kinh Dịch cũng không phải là sáng tác của Khổng Tử, chỉ là ông tập hợp và ghi chép lại tinh hoa của văn minh cổ xưa mà thôi. Cả đời Khổng Tử thì Kinh Dịch chính là cuốn sách quan trọng nhất với ông, đến già ông vẫn còn than: “Nếu Trời để cho ta sống thêm mươi năm nữa thì ta sẽ đọc thông Kinh Dịch.” Từ đó có thể thấy “Sai một li, đi một dặm” không phải là câu danh ngôn nhân sinh trong một thời gian ngắn tạo thành, mà nó được đúc kết từ những kinh nghiệm tích lũy tháng ngày, dần dần mà thành.

Tư Mã Thiên trích dẫn câu này trong Sử Ký là vì muốn chính lại cái gốc của lễ nghĩa, mục đích là nhấn mạnh tác dụng dùng lịch sử làm gương. Đây cũng là điều Tư Mã Thiên mong mỏi khi viết Sử Ký. Đạo nghĩa là vô cùng trọng yếu đối với quốc gia xã tắc.

Đối với một cá nhân cũng là như vậy, khi một người bị mê lạc trong hồng trần, tham lam những lợi ích trước mắt mà đánh mất đi đạo nghĩa thì cuối cùng cũng đánh mất đi chỗ nương tựa của sinh mệnh. Đó chính là “sai một li, đi một dặm”. Đạo nghĩa là nền tảng, là căn bản của sinh mệnh, bởi vậy cổ nhân thường răn dạy mọi người sống phải giữ lấy đạo nghĩa.
Nói về vấn đề bảo toàn đạo nghĩa, tránh “sai một li, đi một dặm” thì sử quan các thời đại cũng là tấm gương tiêu biểu nhất. Tổ tiên của Tư Mã Thiên phụ trách việc thiên văn lịch pháp thời cổ đại. Cha của Tư Mã Thiên là Tư Mã Đàm, làm Thái sử công thời Tây Hán. Sau khi cha mất, Tư Mã Thiên trở thành Thái sử công vào triều Hán, kế thừa các cuốn sử sách mà cha ông để lại, bắt tay vào chỉnh lý các tư liệu cho Sử Ký.
Văn hóa truyền thống, lịch sử các triều đại đều coi trọng tính chân thực. Sử quan của các triều đều bảo vệ chính sử hơn là quân vương hay triều đình. Họ cẩn trọng trong việc chép sử, tránh “sai một li, đi một dặm”, bởi sai sót đó sẽ ảnh hưởng đến ngàn năm sau. Lịch sử của các triều đại cũng vì thế mà được ghi chép không đứt đoạn.