thuyết minh về khu dự trữ sinh quyển thế giới quần đảo cát bà

Hải Phòng có điều kiện tự nhiên rất phong phú, giàu đẹp, đa dạng và có nhiều nét độc đáo mang sắc thái của cảnh quan nhiệt đới gió mùa, là một thành phố du lịch nổi tiếng với nhiều danh lam thắng cảnh đẹp. Một trong những thắng cảnh tiêu biểu của thành phố Hải Phòng hoa phượng đỏ, không thể không kể đến đảo Cát Bà.

Quần đảo Cát Bà, gồm 367 hòn đảo lớn nhỏ khác nhau, nằm ở phía nam vịnh Hạ Long, ngoài khơi thành phố Hải Phòng và tỉnh Quảng Ninh, cách trung tâm thành phố Hải Phòng khoảng 30km, cách thành phố Hạ Long khoảng 25km, nếu đi đường bộ thì mất gần 2 giờ, nếu đi tàu cao tốc chỉ mất khoảng 1 giờ là tới nơi. Về mặt hành chính, quần đảo thuộc thị trấn Cát Bà, huyện đảo Cát Hải, thành phố Hải Phòng. Trong đó, đảo Cát Bà (hay còn gọi là đảo Ngọc) là lớn nhất với diện tích 158 km2, dài 20km và cao hơn 200m so với mặt biển. Ngoài ra còn có những đảo chính như đảo Cát Ông, đảo Cát Cò, đảo Khỉ, hòn Cát Đuối, hòn Mây, hòn Quai Xanh, hòn Tai Kéo,… mỗi hòn đảo đều có hình dáng khác nhau tạo thành quần đảo du lịch nổi tiếng đẹp và hoang sơ.

Tên gọi Cát Bà gắn liền với truyền thống chống giặc ngoại xâm của nhân dân ta. Tương truyền từ xa xưa, đảo Cát Bà là nơi mà các chị em phụ nữ, các mẹ, các bà cùng nhau trồng trọt, chăn nuôi, cất giấu lương thảo chuẩn bị cho các chiến sĩ trong thời kỳ đánh đuổi giặc Ân xâm lược. Sau này, nơi các chiến sĩ đóng quân ở tiền phương được gọi là đảo Các Ông, còn đảo hậu phương vững chắc bên này được gọi là đảo Các Bà. Lâu ngày người ta đọc chệch thành Cát Bà.

Đảo Cát Bà có tổng diện tích rộng hơn 26.000 ha, là vùng hội tụ đầy đủ cả rừng mưa nhiệt đới trên đảo đá vôi, rừng ngập mặn, các rạn san hô, thảm rong và đặc biệt là hệ thống hang động. Khí hậu trên đảo rất mát mẻ, trong lành, thích hợp cho du lịch nghỉ dưỡng. Ðịa hình của đảo đa dạng, chủ yếu là dãy núi đá vôi với nhiều hang động kì thú và xen kẽ là những bãi cát trắng phau, mịn màng, thích hợp cho việc tắm biển của du khách. Các ngọn núi đá vôi có độ cao trung bình 150m, cao nhất là đỉnh Cao Vọng, cao 322m so với mặt biển.

Vườn quốc gia Cát Bà thuộc địa phận đảo Cát Bà có tổng diện tích 15.200 ha trong đó 9.800 ha là rừng và diện tích biển là 4.500 ha với một khu rừng nguyên sinh với nhiều loài động thực vật phong phú với gần 60 loài đã được coi là các loài đặc hữu và quý hiếm, được đưa vào sách đỏ Việt Nam như các loài động vật: ác là, quạ khoang, voọc đầu vàng, voọc quần đùi trắng và các loài thực vật như chò đãi, kim giao, lá khôi, lát hoa, dẻ hương, thổ phục linh, trúc đũa, sến mật, … Nơi đây cũng có suối nước khoáng phong phú cùng rừng ngập mặn như kiểu rừng của miền Nam Bộ nước ta, loài cây sinh sống chủ yếu là cây ú, vẹt, đước. Với phạm vi che phủ rộng 2000 ha, các rừng ngập mặn ở đây có vai trò quan trọng về sinh thái và kinh tế bởi đây là nơi sinh trưởng của nhiều loài động vật gồm 20 loài thú, 69 1oài chim, 20 loài bò sát và lưỡng cư, 11 loài ếch nhái. Nếu đi xuyên rừng 5km nữa, chúng ta sẽ gặp một cảnh quan độc đáo của Vườn quốc gia đó là Ao Ếch. Đây là đầm nước ngọt duy nhất, rộng khoảng 3,2 ha nằm trên núi cao và có điểm đặc biệt là nước trong đầm không bao giờ cạn kể cả mùa khô hạn.

Ngoài giá trị du lịch sinh thái như trên thì đảo Cát Bà còn có giá trị về du lịch biển với những bãi tắm nhỏ xinh như bãi Cát Cò, Cát Dứa, Cát Ông, Cát Đá Bằng,… Đây là những bãi tắm kín đáo với cát trắng mịn, nước biển có độ mặn cao, trong suốt, nhìn rõ cả nền cát vàng dưới đáy ; phía trước trông ra biển cả mênh mông, phía sau và hai bên là vách núi như bức tường thành. Du khách sẽ được đắm mình dưới dòng nước trong xanh, mát rượi thoả thích nô đùa cùng sóng nước, cùng với việc ngắm nhìn những bức tranh non nước hữu tình do sóng nước vỗ vào vách đá lâu ngày tạo nên.

Dãy núi nằm cạnh bãi tắm Cát Cò còn có đường ngầm xuyên qua, với những hang động rất đẹp không thua gì các hang động ở Vịnh Hạ Long hay Động Hương Tích ở chùa Hương. Nếu động Trung Trang có nhiều nhũ đá đẹp mà rất rộng rãi có thể chứa tới hàng trăm người thì động Hùng Sơn lại có ý nghĩa như một chứng tích lịch sử quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, vì nơi đây đã từng là một bệnh viện với hàng trăm giường nằm trong lòng núi. Động thứ ba có tên gọi là động Phù Long hay còn gọi là Cái Viềng, mới tìm ra, được cho là đẹp hơn động Trung Trang vì có nhiều nhũ đá có hình thù khác nhau tuyệt đẹp. Cùng với dãy Phù Long, nơi đây còn có động Thiên Long rộng và sâu với những nhũ đá nhiều màu sắc đẹp mắt cùng với những cột đá khổng lồ nhiều hình thù bị bao bọc bởi những rễ cây ăn vắt vẻo đung đưa từ đỉnh núi xuống động. Tiếp theo và ấn tượng hơn cả là động Đá Hoa Cương, với kết cấu bên trong của động là những hệ thống nhũ đá còn nguyên vẹn nên khi có ánh sáng chiếu vào những nhũ đá óng ánh như kim cương thật là đẹp mắt, mỗi hình dáng khác nhau nhưng phải mất một thời gian khá dài để nước bào mòn đá tạo thành những nhũ đá lộng lẫy sống động cùng thời gian.

Du khách nếu đến thăm đảo Cát Bà vào mùa xuân sẽ còn được đắm mình vào những lễ hội và trò chơi dân gian được tổ chức ở nơi đây.. Đặc biệt, nếu ai đến thăm Cát Bà vào ngày mồng một tháng tư, ngày Bác Hồ về thăm huyện đảo, họ còn được xem lễ hội đua thuyền rồng, các cuộc thi đấu thể thao, văn nghệ, hay các trò chơi dân gian gắn liền với đặc trưng của biển gồm: hội xuống biển, bơi thuyền thúng,… mang đậm hào khí lễ hội truyền thống.

Đảo Cát Bà với phong cảnh thơ mộng và non nước hữu tình, có nhiều giá trị về du lịch: du lịch sinh thái, du lịch biển, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch văn hóa, lịch sử và khảo cổ xứng danh là đảo “ngọc” của thành phố Hải Phòng nói riêng và đất nước Việt Nam nói chung. Không thể dùng văn chương ngọng nghịu của mình để mô tả hết vẻ đẹp của đảo Cát Bà, tôi chỉ muốn mượn bài thơ Cát Bà của nhà thơ Nguyễn Thế Kỷ để thay cho lời kết:

“Dạt dào sóng biển cuộn lên

Cát Bà sắc cảnh thiên nhiên tuyệt vời

Rừng xanh biển nước mây trời

Vẽ nên danh thắng sáng ngời một phương.”