phân tích văn bản tự tình cùng cái đẹp của Chu Văn Sơn

Chu Văn Sơn được biết đến với tư cách là một nhà phê bình sắc sảo của nền thơ Việt Nam hiện đại và một nhà giáo tha thiết với việc cải thiện cách dạy – học văn qua góc nhìn cảm thụ cái đẹp. Nhiều tác phẩm của ông đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng nhiều thế hệ độc giả như: Tinh hoa Thơ mới, thẩm bình và suy ngẫm; Thơ, điệu hồn và cấu trúc. Ngoài ra, ông cũng là tác giả của một số giáo trình đại học, sách giáo khoa và sách tham khảo cho bộ môn văn ở bậc THCS, THPT. “Tự tình cùng cái đẹp” là cuốn sách được xuất bản sau khi ông qua đời. Một cuốn sách mỏng mảnh, nhỏ nhắn nhưng chau chuốt, chỉn chu từ trang bìa cho đến nội dung với 11 bài viết như lời tạ từ gửi tới các thế hệ độc giả đã hết lòng yêu mến, dõi theo Chu Văn Sơn trong suốt hành trình sáng tạo nghệ thuật. Đồng thời, cuốn sách góp phần phác họa chân dung tinh thần, tài năng Chu Văn Sơn ở mảng tùy bút.

Tập tùy bút “Tự tình và cái đẹp”cuốn hút người đọc trước hết là ở sự phát hiện tinh tế của nhà văn trước cảnh sắc thiên nhiên, các công trình kiến trúc nguy nga hay mỗi “phận hoa bên lề” như một kiếp đời thương cảm. Chu Văn Sơn khiến người đọc ngỡ ngàng, xuýt xoa khi thấy anh nhìn ngắm, soi chiếu, giãi bày cảm xúc qua mỗi cái đẹp đang ngự trị trên mặt đất này.

Đọc tập tùy bút “Tự tình cùng cái đẹp”, độc giả không chỉ bị chinh phục bởi chiều sâu tư tưởng, sự tinh tế, sắc sảo của tác giả trong cách tiếp cận, nhìn nhận cái đẹp. Nét đẹp của văn phong, ngôn ngữ đã làm nên “thương hiệu” của tùy bút Chu Văn Sơn. Vẫn là sự khúc chiết, chỉn chu, chải chuốt câu, nắn nót chữ - nét mô phạm thường thấy nhưng với “Tự tình cùng cái đẹp”, người đọc như bị dẫn dụ, chiêu hồn, đằm sâu vào nét trầm mặc rất riêng, thoáng chút phong vị thiền và đậm tính triết lý. Vì “yêu quá đời này” nên sự yêu của Chu Văn Sơn bao giờ cũng đi liền với sự thương. Đừng nhầm lẫn đó là việc đương nhiên. Bởi lẽ, trên đời này, có nhiều người lao vào cuộc yêu mà chưa hẳn đã đủ thương. Yêu là cái ban đầu, thương là “cảnh giới” cao hơn cả yêu. Sau khi tình yêu trải qua, nếm đủ chiều kích, cung bậc cảm xúc mới chạm đến niềm thương. Thương nhiều nên trăn trở nhiều. Thương nhiều nên bao dung, rộng lượng. Thương nhiều nên nhìn xa hơn, trông rộng hơn, hiểu cặn kẽ hơn bản chất, tinh hoa của sự vật, hiện tượng. Dẫu đã vĩnh viễn rời xa “cõi tạm” nhưng những trang viết tài hoa của ông còn lại mãi với đời. Độc giả nhiều thế hệ vẫn mãi da diết nhớ thương Chu Văn Sơn – người tình thủy chung nhất mực, tri âm, tri kỷ của cái đẹp.

Ngôn ngữ tùy bút của Chu Văn Sơn là kiểu ngôn ngữ giàu chất thơ, mê đắm nên rất cuốn hút người đọc. Tùy bút là thể văn thiên về tùy hứng trong cảm xúc, cảm nhận cuộc sống, thành ra cách hành văn, giọng văn cũng biến hóa không cùng. Qua tập “Tự tình cùng cái đẹp”, chúng ta không chỉ gặp một Chu Văn Sơn giỏi phát hiện và biết giới thiệu cái đẹp trước cuộc đời bằng ngôn ngữ nghệ thuật, đó là thứ ngôn ngữ trác tuyệt và mê hoặc kỳ lạ.