đặc điểm, tính cách nhân vật trong tách phận truyện đời như ý của giác giả Nguyễn Ngọc Tư

Truyện ngắn “Đời như ý” của Nguyễn Ngọc Tư là một bản nhạc buồn ngân nga về cuộc đời bất hạnh của nhân vật chú Đời. Chú Đời - một nhân vật mang phận hát rong, cuộc sống quanh quẩn bên khu chợ góc phố ca cẩn bán vé số kiếm sống. Một nhà chú bốn người, phải gồng gánh nhau như một gánh hát. Chú Đời lại bị mù, người vợ nửa điên nửa tỉnh, hai đứa con gái lại còn quá bé bỏng... Sinh hoạt cả gia đình dựa vào những tờ vé số bán được, lay lắt qua ngày. Thế nhưng, chú Đời yêu lắm cái cuộc sống tuy khó khăn mà vui vẻ hạnh phúc ấy: Cả nhà bốn người lúc nào cũng quấn quýt bên nhau.

Bất hạnh của chú Đời là sự bất lực trước bệnh tật. Chú Đời vốn đã có một khởi đầu bất hạnh hơn người: Chú bị mù. Nhà lại nghèo túng, chỉ có thể hát rong bán vé số kiếm sống. Bệnh tật khiến chú mất đi vốn làm ăn duy nhất là giọng ca. Giọng ca của chú vốn đã dở, nghe giòn, chói giờ lại thêm khàn, nghe khen khét như nồi cơm quá lửa. Dăm bài hát “Chiếc áo người vợ hiền” cũng ca lụm cụm như “Chiếc áo bà già”.

Chú có uống thuốc, cũng có đi khám, nhưng dường như chả có kết quả gì. Lại được khi buôn bán ế ẩm, chú Đời hôm nào cũng phải đi đến tối muộn mới về. Lụi hụi hết mùa nắng, giọng chú “tắt khèn khẹt trong cổ họng”. Không thể cất lời rao được nữa, cũng không thể để con Như ca được, chú Đời bất lực muốn khóc. Chú đành bỏ nghề, không làm ăn được gì nữa. Một kẻ hát rong đã mất đi giọng ca của mình, giờ đây chịu thua bệnh tật mà bỏ đi cây đờn. Bệnh tật là một trong những tiền đề của chuỗi bất hạnh của chú Đời sau này và kết thúc bằng một giấc ngủ trong tiếng ca của người vợ.

Bất hạnh thực sự ập đến cuộc đời chú Đời là khi chú tự tay xé vụn hạnh phúc gia đình mình. Bệnh tật khiến chú Đời phải bán đi đứa con bé bỏng yêu thương, con Ý. Không đờn, không ca được nữa, chú Đời không thể lo liệu cho cuộc sống gia đình như trước được. Chính vì vậy mà chú đã rứt ruột bán con Ý cho dì Liễu bán xoong chảo ngoài chợ. Ai nghe cũng tưởng chú nói đùa. Một người yêu và tự hào về con như thế, lại đi bán con? “Con người quý con như mạng mình, nói cho là cho sao” Ai ngờ chú làm thiệt.

Chú Đời đã theo những khát vọng xa xăm ấy đi vào giấc ngủ trong tiếng hát của người vợ. “Ầu ơ. Đường dài ngựa chạy biệt tăm. Ơ… Phải duyên chồng vợ ngàn năm cũng chờ”. Chú trông con Ý thấy mồ mà không chịu dậy nữa… Không bao giờ dậy nữa. Chú Đời đã ra đi mãi mãi khi ước nguyện về một gia đình đoàn tụ chưa thành.

Thử hỏi đời có bao giờ là như ý? Có lẽ cuộc đời chú Đời cũng từng như ý. “Những ngày trưa đã xa ấy” chính là chuỗi ngày chú Đời được sống hạnh phúc, như ý bên gia đình mình. Mấy ai bị mù, sống cảnh nghèo khó mà tự tin, thanh thản như chú? Mấy ai có vợ đẹp, vui vẻ, có con cái giỏi, dễ dạy, đẹp đẽ như chú? Mấy ai có gia đình ấm êm hòa thuận như chú? “Nghĩ vậy nên chú Đời phải vui, vui vì vừa lòng với những gì mình đang có”.

Nguyễn Ngọc Tư đã khéo léo họa nên khung cảnh gia đình ấm áp giữa trưa nắng gió lồng lộng, chồng nhắc yêu vợ, chị gỡ xương cá cho em, bố chải tóc cho con, vợ ngả đầu vào vai chồng ngủ khì như trẻ con…

“Văn học là nghệ thuật của ngôn từ” và Nguyễn Ngọc Tư là một người nghệ sĩ chân chính. Với truyện ngắn “Đời như ý”, nhà văn đã sử dụng những hình thức nghệ thuật đặc sắc về ngôn từ. Những trang viết mang đặc trưng ngôn ngữ Nam Bộ, xây dựng hình tượng nhân vật độc đáo. Đặc biệt là nghệ thuật xây dựng tình huống tâm trạng, tình huống chú Đời phải bán con đi vì “già rồi, hát ca hết ra hơi, chắc là nuôi mấy má con con không nổi” là diễn biến chính trong chuỗi bất hạnh của nhân vật chú Đời, thể hiện sâu sắc tình yêu của nhân vật dành cho con gái.

Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật cũng được thể hiện qua ngòi bút tài hoa của Nguyễn Ngọc Tư, từ cảm xúc hạnh phúc, tự hào về gia đình của chú Đời đến nỗi đau rứt ruột khi bán con, nghe nghẹn ngào cổ họng và cả khi nhớ về con gái. Xuyên suốt truyện ngắn, nhà văn chỉ khai thác nhân vật chú Đời một cách tập trung và có chủ đích bằng cái nhìn toàn vẹn của ngôi kể thứ ba. Điều này giúp cho những câu văn trở nên mềm mại, linh hoạt trong lối kể và khắc họa sâu được tính cách của nhân vật. Chính những hình thức nghệ thuật đặc sắc đã góp phần không nhỏ làm nên sự thành công của tác phẩm và khẳng định được tài năng của nhà văn.