-Cho biết luật bằng trắc của bài thơ"Bánh trôi nước''-Hồ Xuân Hương -Chỉ rõ luật bằng trong câu, chỉ nhịp thơ và cách gieo vần

a) Bánh trôi nước thuộc thể loại thất ngôn tứ tuyệt

- Bài thơ gồm 4 câu.

- Mỗi câu có 7 chữ

- Mỗi câu ngắt nhịp 4/3.

- Vần được gieo ở cuối các câu 1, 2, 4.

Trong các bài thơ thì có rất nhiều tác phẩm thuộc thể thở thất ngôn tứ tuyệt. Thể thơ này rất phổ biến trong thơ ca Việt Nam và mang tính chất thẩm mĩ cao. Thất ngôn tứ tuyệt là thể thơ mỗi bài có 4 câu và mỗi câu có 7 chữ, trong đó các câu 1, 2, 4 hoặc chỉ các câu 2,4 hiệp vần với nhau ở chữ cuối. Được ra đời vào thế kỉ VII vào thời Đường ở Trung Quốc.

Về thể thơ thất ngôn tứ tuyệt đường Luật thì chúng ta sẽ có 4 câu thơ trong mỗi bài, mỗi câu gồm có 7 chữ trong đó các câu 1, 2, 4 hoặc chỉ là câu 2, 4 sẽ hiệp vần với nhau ở chữ cuối. Như vậy, cả bài thơ chúng ta sẽ có tất cả là 28 chữ. Thất ngôn tứ tuyệt theo đường Luật có nghĩa sẽ có quy luật nghiêm khắc về Luật, niêm và vần. Vì thế bài thơ sẽ có bố cục rất rõ ràng. Về luật thơ thì những câu 1, 3, 5 chúng ta có thể tự do viết theo mạch cảm xúc không cần chú nhiều nhưng những câu 2, 4, 6 sẽ cần phải theo quy luật bằng trắc của thể thơ. Bốn câu trong bài theo thứ tự là các câu: Khai, thừa, chuyển, hợp. Thơ tứ tuyệt cũng có nghĩa tác giả phải làm sao chỉ trong 4 câu thơ phải truyền tải cảm xúc và tinh thần bài thơ theo cách tuyệt vời nhất đến cho những người thưởng thức và đọc nó. Cũng có thể hiểu rằng chữ "Tuyệt" là lấy ra "tứ" là 4 câu có nghĩa là thơ tứ tuyệt là bản sao thu nhỏ của thơ bát cú là một nửa của thơ bát cú vì lấy ra 4 câu thơ bát cú để làm ra bài thơ tứ tuyệt nên về cơ bản 2 loại thể thơ này hoàn toàn giống nhau.

Về đặc điểm của thơ thì thơ thất ngôn tứ tuyệt sẽ có nhịp điệu du dương như một bản giao hưởng khiến cho bài thơ sẽ rất dễ đọc nghe rất êm tai. Thất ngôn tứ tuyệt theo Đường luật có quy luật nghiêm khắc về Luật, niêm và vần ( theo bằng trắc) và có bố cục rõ ràng. Thất ngôn tứ tuyệt theo Cổ phong: không theo quy luật rõ ràng, có thể dùng một vần (độc vận) hay nhiều vần (liên vận) nhưng vần vẫn phải thích ứng với quy luật âm thanh, có nhịp bằng trắc xen nhau cho dễ đọc.

Thơ đường luật sẽ mang nhịp chẵn, ngắt nhịp 2 hoặc 4 tiếng trọn nghĩa. Âm điệu nên làm theo chính Luật. Vần điêu: nên gieo vần ở cuối các câu 1-2-4-6-8 xen kẽ tiếng không có dâu và tiếng có dấu huyền để bài thơ khi đọc lên nghe du dương trầm bổng như điệu nhạc. Ngoài ra chúng ta nên cố gắng gieo vần chính vận. Khi đã thành thạo cách làm thơ rồi chúng ra có thể theo thông vận và theo luật bất luận. Để cho bài thơ có âm điệu hay thì mẹo nhỏ cho các bạn là hãy để tiếng thứ 4 và tiếng thứ 7 của những câu luật trắc vần bằng không nên dùng trùng một thanh bằng. Có nghĩa tiếng thứ 4 không dấu thì tiếng thứ 7 phải là dầu huyền và ngược lại. Đây chỉ là một cách để làm màu mè hơn cho âm điệu hay hơn còn không chúng ta vẫn để bình thường, luật thơ vẫn chuẩn và chính xác.

Các thi nhân xưa thường thích sử dụng thể thơ thất ngôn tứ tuyệt bởi nó ngắn gọn, xúc tích nhưng mang hàm ý rất cao. Sử dụng thể thơ này thể hiện trình độ và tài hoa của các thi nhân.

Như vậy ta thấy thể thơ thất ngôn tứ tuyệt là thể thơ phổ biến trong thi ca xưa. Đây là thể thơ trang trọng, đài các và có độ khó cao. 

b) Phương thức biểu đạt có trong bài thơ là biểu cảm.

Biện pháp nghệ thuật vận dụng điêu luyện những quy tắc của thơ Đường, mô típ dân gian, ngôn ngữ thơ bình dị gần gũi với lời ăn tiếng nói. Sử dụng thành ngữ ẩn dụ xây dựng hình ảnh nhiều tầng ý nghĩa. Tăng sức gọi hình, gợi cảm.

Qua bài thơ bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương, ta cảm nhận đưuọc bài thơ ca ngợi phẩm chất tong sáng son sắt của người phụ nữ Việt Nam ngày xưa đồng thời cảm thương cho số phận lênh đênh chìm nổi của họ trong xã hội phong kiến. Tuy nhiên những người phụ nữ ngày xưa có số phận bảy nổi ba chìm lênh đênh, phụ thuộc nhưng họ vẫn giữ được phẩm chất thủy chung.

Luật Minh Khuê xin cung cấp thêm cho quý bạn đọc về dàn phân tích bài thơ " Bánh trôi nước" của Hồ Xuân Hương để quý bạn đọc tham khảo:

Viết về người phụ nữ là một đề tài quen thuộc. Hồ Xuân Hương cũng đã đóng góp vào đề tài bài thơ "Bánh trôi nước". Tác phẩm đem đến nhiều cảm nhận sâu sắc cho người đọc.

Bài thơ viết về thân phận của người phụ nữ tromg xã hội phong kiến xưa, đó là một thân phận nổi trôi, phù du và vận mệnh, cuộc sống của mình họ không được tự định đoạt mà hoàn toàn là do những người đàn ông, những người chồng của họ.

"Thân em vừa trắng lại vừa tròn

Bảy nổi ba chìm với nước non"

Mở đầu bài thơ, nhà thơ Hồ Xuân Hương đã gợi mở những hình ảnh của những chiếc bánh trôi nước. Bánh trôi nước là loại bánh làm bằng bột gạo nếp, qua bàn tay của những người nghệ nhân thì khi nặn xong chúng có hình dạng tròn trịa cùng một màu trắng đặc trưng của gạo. Nhà thơ Hồ Xuân Hương đã mượn hình ảnh của những chiếc bánh trôi nước để nói về cuộc sống và số phận của những người phụ nữ trong xã hội cưa. Hiểu như thế ta có thể thấy qua hình ảnh tròn, trắng của những chiếc bánh trôi gợi ra vẻ đẹp bên ngoài, vẻ đẹp hình thể của những người phụ nữ.

Nhưng đối nghịch với vẻ đẹp đầy sức sống đó lại là một số phận, tương lai đầy mịt mờ, tăm tối :" Bảy nổi ba chìm với nước non". Về ý nghĩa tả thực, ta thấy có thể hiểu đây là quá tình luộc chín bánh, hoàn thành bước cuối cùng. Nhưng đây cũng chỉ là một hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng. Bởi nó gợi ra số phận, cuộc đời đầy thăng trầm, biến đổi của những người phụ nữ. Như đã nói, trong xã hội xưa, sinh ra trong thân phận của người phụ nữ bốn đã là một thiệt thòi, bất công.

Bởi từ khi sinh ra đến lúc dựng vợ gả chông thì họ hoàn toàn không được quyết định bất cứ vấn đề gì, kể cả tình yêu, đối tượng kết hôn, hạnh phúc của cả cuộc đời mình, vì trong xã hội xưa có quan niệm " cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy", hay " xuất giá tòng phu", nghĩa là một khi đã lấy chồng thì mọi việc đều phải theo chồng. Vì vậy mà số phận thăng trầm đều hoàn toàn dựa vào người chống của mình:

"Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn

Mà em vẫn giữu tấm lòng son"

Đến câu thơ này thì ý niệm của hai câu thơ đầu được thể hiện, triển khai một cách rõ nét, cụ thể hơn. Nếu như những chiếc bánh trôi tròn, méo, rắn, nát đều phụ thuộc vào tay người nặn, nếu như được họ cẩn trọng, nâng niu thì khi hoàn thành chiếc bánh sẽ có hình tròn mà màu trắng trong. Ngược lại, nếu người nghệ nhân vô tâm, hời hợt thì chiếc bánh sẽ bị méo mó, và khi luộc trong nước sẽ bị vỡ. Đôi với người con gái trong xã hội xưa cũng vậy, nếu may mắn gặp được người cũng biết yêu thương, trân trọng thì cuộc sống của họ sẽ hạnh phúc, vui vẻ; còn khi lấy phải người chồng độc đoán, vũ phu thì họ sẽ có cuộc sống đau khổ, bất hạnh. Nhưng dẫu cuộc sống có bất biến, phù du thì những người con gái ấy vẫn giữ được vẻ đẹp trong trắng thủy chung trong tâm hồn. Đến đây thì hình ảnh của những người phụ nữ trong xã hội xưa đưuọc hoàn thiện, không chỉ có vẻ đẹp ngoaị hình mà vẻ đẹp tâm hồn của họ rất đáng được trân trọng.

Qua bài thơ, Hồ Xuân Hương cũng thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa.