Phân tích thủ pháp đồng hiện và bút pháp dòng ý thức trong đoạn trích Nỗi Buồn Chiến Tranh văn 12 kết nối tri thức

Chiến tranh là một đề tài quen thuộc của các nhà thơ, nhà văn Việt Nam. Nó không chỉ mang đến những đau thương mất mát mà còn để lại nhiều dư chấn tâm lý cho con người. Trong tác phẩm “Nỗi buồn chiến tranh” của Bảo Ninh cũng vậy, ông đã khắc họa thành công bi kịch tinh thần của nhân vật chính - anh thanh niên tên Khuê. Để làm được điều đó, tác giả đã sử dụng hai thủ pháp nghệ thuật tiêu biểu là thủ pháp đồng hiện và bút pháp dòng ý thức.
Thủ pháp đồng hiện là một trong những thủ pháp nghệ thuật quan trọng của thể loại truyện ngắn. Thủ pháp này thường được sử dụng khi tác giả muốn tái hiện lại những sự kiện có tính chất lặp đi lặp lại hoặc những sự việc xảy ra cùng lúc ở nhiều địa điểm khác nhau. Khi sử dụng thủ pháp đồng hiện, tác giả sẽ tạo nên một mạch truyện đa tuyến, đan xen giữa quá khứ và hiện tại, giữa thực tại và hồi ức. Điều này giúp cho câu chuyện trở nên hấp dẫn, lôi cuốn hơn, đồng thời cũng góp phần thể hiện rõ nét tư tưởng chủ đề của tác phẩm.
Trong đoạn trích Nỗi buồn chiến tranh, thủ pháp đồng hiện được thể hiện qua cách tác giả sắp xếp các sự kiện theo trình tự thời gian. Những ký ức về cuộc chiến tranh cứ liên tục ập đến trong tâm trí của nhân vật chính, khiến cho anh ta không thể nào thoát ra khỏi vòng xoáy của quá khứ. Chẳng hạn như, khi Khuê đang ngồi ăn cơm với gia đình thì bỗng nhiên anh ta nhớ lại cảnh tượng mình bị thương trong trận đánh năm xưa. Ký ức ấy khiến anh ta cảm thấy đau đớn, tuyệt vọng, thậm chí là sợ hãi. Hay khi Khuê đang nằm ngủ trên giường thì anh ta lại mơ thấy mình đang chiến đấu trong rừng rậm. Giấc mơ ấy khiến anh ta cảm thấy mệt mỏi, hoang mang, không biết đâu là thực, đâu là mộng.
Bên cạnh thủ pháp đồng hiện, bút pháp dòng ý thức cũng là một thủ pháp nghệ thuật quan trọng được sử dụng trong đoạn trích này. Bút pháp dòng ý thức là bút pháp miêu tả trực tiếp những suy nghĩ, cảm xúc, nhận thức của nhân vật. Khi sử dụng bút pháp này, tác giả sẽ đưa người đọc vào bên trong thế giới nội tâm của nhân vật, giúp họ hiểu rõ hơn về những biến đổi tâm lý phức tạp của nhân vật.
Trong đoạn trích Nỗi buồn chiến tranh, bút pháp dòng ý thức được thể hiện qua những lời độc thoại nội tâm của nhân vật chính. Anh ta luôn trăn trở, day dứt về những gì đã xảy ra trong quá khứ. Anh ta tự hỏi liệu mình có sai lầm khi tham gia vào cuộc chiến tranh hay không? Liệu những gì mình đã làm có đáng để phải trả giá bằng cả tuổi trẻ, tình yêu và hạnh phúc gia đình? Những câu hỏi ấy cứ ám ảnh anh ta mãi không thôi, khiến cho anh ta cảm thấy bất an, lo lắng.
Sự kết hợp hài hòa giữa thủ pháp đồng hiện và bút pháp dòng ý thức đã góp phần thể hiện thành công bi kịch tinh thần của nhân vật chính trong đoạn trích Nỗi buồn chiến tranh. Qua đoạn trích này, chúng ta có thể thấy rằng chiến tranh không chỉ gây ra những tổn thất về vật chất mà còn để lại những vết thương lòng khó lành cho con người. Chiến tranh đã cướp đi của nhân vật chính tất cả: tuổi trẻ, tình yêu và hạnh phúc gia đình. Anh ta trở về sau cuộc chiến nhưng lại sống trong nỗi cô đơn, tuyệt vọng. Anh ta không thể nào quên được những hình ảnh kinh hoàng của chiến tranh, không thể nào tha thứ cho bản thân vì những hành động mà mình đã gây ra. Bi kịch tinh thần của nhân vật chính là lời tố cáo mạnh mẽ tội ác của chiến tranh phi nghĩa.