Viết bài văn nghị luận so sánh đánh giá 2 tác phẩm thơ phân tích so sánh vẻ đẹp của bức tranh mùa thu trong 2 bài thơ thu vịnh (nguyễn khuyến) và đây mùa thu tới (xuân diệu

Mùa thu, một đề tài bất tận cho các thi nhân. Mỗi người đều có những cảm nhận riêng về mùa thu mang đậm dấu ấn cá nhân cũng như phong cách của mỗi nhà thơ. Nếu như Nguyễn Khuyến với chùm thơ thu nổi tiếng “Thu điếu”, “Thu vịnh” và “Thu ẩm” thì Xuân Diệu lại góp mặt vào nền thơ mới bằng bài thơ “Đây mùa thu tới”. Cả hai bài thơ đều là những bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp được vẽ nên bởi tâm hồn nhạy cảm của các thi nhân trước sự chuyển biến của đất trời khi thời gian trôi qua.
“Trời thu xanh ngắt mấy từng cao,
Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu.
Nước biếc trông như tảng khói phủ,
Song thưa để mặc bóng trăng vào
Mấy chùm trước giậu hoa năm ngoái
Một tiếng trên không ngỗng nước nào?
Nhân hứng cũng vừa toan cất bút,
Nghĩ ra lại thẹn với ông Đào.”
(Thu Vịnh – Nguyễn Khuyến)
“Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng;
Đây mùa thu tới – mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng.
Hơn một loài hoa đã rụng cành
Trong vườn sắc đỏ rũa màu xanh;
Những luồng run rẩy rung rinh lá…
Đôi nhánh khô gầy xương mỏng manh.”
(Đây mùa thu tới – Xuân Diệu)
Nguyễn Khuyến và Xuân Diệu là hai gương mặt tiêu biểu cho nền thơ trung đại Việt Nam và phong trào thơ mới lần lượt ở thế kỉ XIX và đầu thế kỉ XX. Hai bài thơ được sáng tác ở hai giai đoạn khác nhau nhưng cả hai thi sĩ đều gặp gỡ nhau tại điểm chung là cùng viết về mùa thu. Tuy nhiên, mỗi người đều có những nét đặc trưng riêng biệt trong việc miêu tả cảnh vật và thể hiện cảm xúc.
Ở Thu Vịnh, ta thấy được khung cảnh mùa thu nơi làng quê thanh bình yên ả. Bầu trời cao rộng “xanh ngắt” hòa hợp với hình ảnh cần trúc “lơ phơ” nhẹ nhàng trong làn gió heo may se lạnh. Nước hồ “biếc” phản chiếu tầng mây giống như “tảng khói tỏa” tạo nên khung cảnh huyền ảo, hư thực. Ánh trăng dịu dàng len lỏi qua ô cửa sổ song thưa rồi tràn vào căn phòng tĩnh lặng. Tất cả mọi thứ dường như đang chìm sâu vào giấc ngủ chỉ còn vầng trăng thức cùng nhà thơ. Cảnh vật mùa thu hiện lên thật đẹp, thật trong trẻo, dịu dàng. Đó phải chăng là tâm hồn đầy nhạy cảm của thi nhân hay chính là hình ảnh của làng quê trầm lặng, vắng bóng quân thù?
Nếu như Thu Vịnh là mùa thu ở vùng quê Bắc Bộ thì Đây mùa thu tới là mùa thu ở thủ đô Hà Nội. Hình ảnh rặng liễu được khắc họa mềm mại, nữ tính bên hồ Gươm trong buổi chiều tà gợi lên nỗi sầu muộn, man mác buồn. Mùa thu tới mang theo hơi thở mới với chiếc lá vàng bay trong gió, sắc đỏ của cây thay lá hòa quyện với màu xanh của cỏ cây tạo nên khung cảnh lãng mạn, trữ tình. Những luồng không khí lạnh thổi qua khiến cành cây rung rinh như đang run rẩy trong tiết trời se lạnh. Bức tranh mùa thu của Xuân Diệu hiện lên thật sinh động, chân thực dưới ngòi bút tinh tế của thi sĩ.
Cả hai bài thơ đều sử dụng những từ ngữ giàu chất tạo hình như “trắng xóa – đảo ngược dòng thơ, đảo ngữ” “đìu hiu đứng chịu tang”, “nàng trăng tự ngẩn ngơ” kết hợp với biện pháp tu từ ẩn dụ, nhân hóa để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. Bên cạnh đó, các thi nhân còn vận dụng linh hoạt phép đối giữa hai câu thơ lục bát nhằm nhấn mạnh nội dung cần thể hiện.
Tuy nhiên, nếu như Thu Vịnh là mùa thu của làng quê yên bình, tĩnh lặng thì Đây mùa thu tới lại là mùa thu của thủ đô cổ kính. Nếu Nguyễn Khuyến dùng những từ ngữ giản dị, mộc mạc để nói về mùa thu thì Xuân Diệu lại chọn những ngôn từ sang trọng, quý phái để tái hiện mùa thu. Nếu Nguyễn Khuyến lấy thiên nhiên làm chủ đạo thì Xuân Diệu lại lấy con người làm trung tâm. Nếu Nguyễn Khuyến vẽ nên bức tranh mùa thu với gam màu xanh làm chủ đạo thì Xuân Diệu lại pha trộn nhiều màu sắc khác nhau để tô điểm cho mùa thu thêm rực rỡ.
Như vậy, cả hai bài thơ đều thành công trong việc xây dựng bức tranh mùa thu độc đáo, hấp dẫn. Qua đó, chúng ta thấy được cái tôi cá nhân của mỗi nhà thơ. Một người mang phong cách trang nhã, tinh tế còn một người lại mang phong cách trẻ trung, sôi nổi. Điều này chứng tỏ nghệ thuật thơ ca luôn phát triển qua từng thời kì lịch sử.