viết bài văn nghị luận so sánh 2 tác phẩm thơ đây mùa thu tới và tràng giang

Question

DangThienY · Accepted Answer

Phong trào Thơ mới (1932 – 1945) đã mở ra một thời kỳ rực rỡ cho thơ ca Việt Nam hiện đại, nơi cái “tôi” cá nhân được giải phóng và thể hiện sâu sắc. Trong đó, “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu và “Tràng giang” của Huy Cận là hai thi phẩm tiêu biểu, cùng viết về thiên nhiên nhưng lại thể hiện hai tâm trạng, hai phong cách nghệ thuật khác biệt, góp phần làm nên diện mạo phong phú của thơ ca giai đoạn này.

Trước hết, cả hai bài thơ đều lấy cảm hứng từ thiên nhiên mùa thu, nhưng mỗi tác giả lại có một cách cảm nhận riêng, phản ánh cái nhìn và tâm hồn của mình. Xuân Diệu, trong “Đây mùa thu tới”, miêu tả mùa thu bằng những hình ảnh mềm mại, tinh tế và đầy rung cảm: lá rụng, gió se, hoa tàn… Mùa thu trong thơ ông mang vẻ đẹp mong manh, gợi cảm, làm dấy lên trong lòng người một nỗi buồn man mác xen lẫn niềm yêu đời tha thiết. Ngược lại, Huy Cận trong “Tràng giang” lại khắc họa một bức tranh thiên nhiên sông nước rộng lớn, mênh mang: sóng gợn, thuyền xuôi, bến vắng… Mùa thu trong “Tràng giang” hiện lên hoang vắng, lạnh lẽo, gợi cảm giác cô đơn và nỗi buồn vũ trụ.

Về mặt cảm xúc trữ tình, cả hai bài đều thấm đượm nỗi buồn, nhưng là hai kiểu buồn khác nhau. “Đây mùa thu tới” là nỗi buồn lãng mạn, xuất phát từ sự nhạy cảm trước thời gian trôi và tuổi trẻ phai tàn. Đó là nỗi buồn của một tâm hồn yêu cuộc sống nhưng lo sợ sự mất mát, mong manh. Trong khi đó, “Tràng giang” lại mang nỗi buồn cổ điển, triết lí, là nỗi cô đơn của con người nhỏ bé giữa không gian bao la, gắn với nỗi nhớ quê hương, với tâm thức hoài cổ. Nỗi buồn ấy không bộc lộ mãnh liệt mà lan tỏa nhẹ nhàng, sâu lắng như khói sương.

Về phong cách nghệ thuật, Xuân Diệu sử dụng nhiều hình ảnh giàu tính gợi cảm, câu thơ mềm mại, nhịp điệu uyển chuyển, từ ngữ tân kì, trẻ trung, thể hiện rõ cái tôi cá nhân trữ tình yêu đời, yêu sự sống. Trái lại, Huy Cận lại thiên về bút pháp cổ điển, câu thơ chặt chẽ, hình ảnh mang màu sắc cổ kính, gợi liên tưởng đến thơ Đường, thể hiện cái tôi trầm tư, hướng nội và thấm đẫm nỗi hoài vọng.

Tuy khác nhau về cách cảm nhận và biểu đạt, nhưng cả hai tác phẩm đều gặp nhau ở điểm chung: thể hiện tâm trạng con người trong thời đại mới, khao khát được sống, được yêu, được hòa nhập nhưng lại luôn cảm thấy cô đơn, lạc lõng giữa dòng đời. Đó chính là tâm trạng chung của lớp trí thức tiểu tư sản trong xã hội nửa thuộc địa, nửa phong kiến bấy giờ – vừa thức tỉnh ý thức cá nhân, vừa bơ vơ giữa một thực tại tù túng.

Tóm lại, “Đây mùa thu tới” và “Tràng giang” là hai thi phẩm giàu giá trị nghệ thuật và nhân văn, thể hiện hai phong cách, hai tâm hồn thơ tiêu biểu của Thơ mới. Nếu Xuân Diệu là “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới” với cái tôi yêu đời, đắm say thì Huy Cận lại là “nhà thơ cổ điển nhất trong các nhà thơ mới” với cái tôi suy tư, trầm lặng. Sự khác biệt ấy không đối lập mà bổ sung cho nhau, làm nên vẻ đẹp đa dạng của thơ ca Việt Nam giai đoạn 1932 – 1945, đồng thời để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người đọc nhiều thế hệ.

Timi · Answer

Xuân Diệu là một nhà thơ lớn của nền văn học Việt Nam hiện đại, ông được mệnh danh là “ông hoàng thơ tình” với những vần thơ tình yêu nồng nàn, tha thiết. Bên cạnh đó, Xuân Diệu cũng có rất nhiều sáng tác về mùa thu, trong đó “Đây mùa thu tới” là một thi phẩm nổi bật. Bài thơ đã khắc họa bức tranh thiên nhiên mùa thu đầy buồn thương nhưng vẫn ẩn chứa vẻ tươi mới, hấp dẫn. So sánh với Tràng Giang của Huy Cận ta thấy cả hai đều mang nỗi sầu nhân thế nhưng mỗi người lại chọn cho mình cách thể hiện khác nhau.
“Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng;
Đây mùa thu tới – mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng”.
Mở đầu bài thơ là hình ảnh rặng liễu trầm mặc như đang khóc thương cho cuộc đời. Từ láy “đìu hiu” gợi lên sự vắng lặng, hoang vu đến rợn ngợp. Nhà thơ còn sử dụng nghệ thuật đảo ngữ để nhấn mạnh vào trạng thái cô đơn, lẻ loi của rặng liễu. Chúng đứng một cách “chịu tang”, không hề lay động hay có bất kỳ dấu hiệu của sự sống nào. Hình ảnh này khiến chúng ta liên tưởng đến những nấm mồ trong nghĩa trang, hoặc những thân phận nhỏ bé, bơ vơ giữa dòng đời vô tận. Tiếp theo, câu thơ “Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng” đã vẽ nên vẻ đẹp mong manh, yếu đuối của liễu. Nó giống như một thiếu nữ xinh đẹp nhưng có số phận bi thương, luôn giấu đi nét u sầu bằng dáng vẻ thướt tha, dịu dàng. Hai câu tiếp theo là lời thông báo về mùa thu tới. Cụm từ “mùa thu tới – mùa thu tới” được lặp lại hai lần nhằm nhấn mạnh bước đi của thời gian. Mùa thu đến cùng với làn sương khói mờ ảo, huyền diệu, làm cho cảnh vật thêm phần hư ảo, khó phân biệt. Trên nền bức tranh ấy, màu sắc dần dần xuất hiện, tô điểm cho khung cảnh trở nên rực rỡ hơn. Đó là màu “mơ phai” nhẹ nhàng, thanh thoát của bầu trời, là màu “lá vàng” ấm áp của cây cối. Tất cả hòa quyện lại với nhau, tạo nên một bức tranh hài hòa, duyên dáng. Qua đoạn thơ trên, ta thấy được tài năng miêu tả tinh tế, sâu sắc của Xuân Diệu. Ông đã thổi hồn vào từng sự vật, biến chúng thành những sinh thể có cảm xúc, tâm tư. Đồng thời, nhà thơ cũng gửi gắm vào đó nỗi niềm tiếc nuối về một mùa hè tươi đẹp sắp qua đi.
Nếu như Xuân Diệu viết về mùa thu bằng những hình ảnh mềm mại, uyển chuyển thì Huy Cận lại lựa chọn các biểu tượng cứng cáp, rắn rỏi để diễn tả tâm trạng của mình:
“Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp,
Con thuyền xuôi mái nước song song.
Thuyền về nước lại sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng.”
Huy cận đã lấy cái rộng lớn của “tràng giang” và cái mênh mông của “tràng giang” để nói về tâm trạng của mình. Điều đó cho thấy sự tương đồng trong việc thể hiện nỗi buồn của hai nhà thơ. Cả Xuân Diệu và Huy Cận đều tìm đến thiên nhiên để giãi bày tâm sự. Nếu như Xuân Diệu mượn hình ảnh rặng liễu để bộc lộ nỗi cô đơn, tuyệt vọng thì Huy Cận lại dùng con sóng “gợn” và cánh buồm “xuôi mái” để thể hiện sự trôi nổi, bấp bênh của kiếp người. Tuy nhiên, cách diễn đạt của hai tác giả lại có sự khác biệt. Trong thơ của Xuân Diệu, các sự vật thường gắn liền với những tính từ chỉ cảm xúc như “đìu hiu”, “buồn”, “dệt lá vàng”,... Còn ở thơ của Huy Cận, chúng chủ yếu được liên kết bởi các từ chỉ sự vận động như “điệp điệp”, “song song”, “về”, “lại”, “lạc”,... Điều này cho thấy Xuân Diệu tập trung vào trạng thái tĩnh, còn Huy Cận lại chú trọng vào trạng thái động. Ngoài ra, Xuân Diệu sử dụng hình ảnh đối lập “tóc buồn” – “lệ ngàn hàng” để tăng cường hiệu ứng thẩm mỹ. Còn Huy Cận sử dụng phép điệp cấu trúc “thuyền về” – “nước lại”, “củi một cành khô” – “lạc mấy dòng” để nhấn mạnh sự chia lìa, xa cách.
Như vậy, cả “Đây mùa thu tới” của Xuân Diệu và “Tràng giang” của Huy Cận đều là những thi phẩm đặc sắc về mùa thu. Mỗi bài thơ mang một vẻ đẹp riêng, phù hợp với phong cách sáng tác của từng tác giả.