Nam Cao được biết đến là một trong những cây bút hiện thực xuất sắc nhất của văn học Việt Nam thời kì 1930 – 1945. Tác phẩm của ông thường xoay quanh đề tài về người nông dân và trí thức nghèo - những con người mà ông dành cho họ sự đồng cảm, yêu thương tha thiết bởi ông nhận thấy ở họ có một sức sống tiềm tàng cùng bản chất lương thiện mà đã bị hoàn cảnh biến đổi, bóc lột đến cùng cực. Và tác phẩm “Chí Phèo” chính là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách cũng như giá trị nghệ thuật, nội dung của Nam Cao. Trong đó, nghệ thuật trần thuật của tác phẩm này vô cùng độc đáo, hấp dẫn, để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng bạn đọc.
Nghệ thuật trần thuật là một yếu tố quan trọng không thể thiếu trong mỗi tác phẩm tự sự. Nó bao gồm việc sắp xếp, tổ chức các yếu tố nội dung và hình thức sao cho chúng gắn bó với nhau chặt chẽ, có ý nghĩa thẩm mĩ và gây hiệu quả tối đa đối với người tiếp nhận. Nghệ thuật trần thuật còn là quá trình triển khai cốt truyện, xây dựng nhân vật, miêu tả thiên nhiên… thông qua hệ thống ngôn ngữ của tác giả.
Trong tác phẩm Chí Phèo, Nam Cao đã sử dụng nghệ thuật trần thuật độc đáo, linh hoạt khi thì trần thuật theo dòng ý thức nhân vật, khi thì trần thuật khách quan, khi thì đảo ngược trật tự thời gian, đan xen giữa quá khứ và hiện tại,… Tất cả đã làm nổi bật lên hình ảnh của người nông dân bị xã hội đẩy vào bước đường cùng không lối thoát.
Trước hết, nghệ thuật trần thuật trong tác phẩm Chí Phèo được thể hiện qua việc tác giả đã lựa chọn vị trí trần thuật ở ngôi thứ ba. Việc lựa chọn vị trí trần thuật này sẽ giúp cho câu chuyện trở nên khách quan hơn, chân thật hơn. Đồng thời nó cũng giúp cho tác giả dễ dàng bộc lộ được những suy nghĩ, tâm tư, tình cảm của mình đối với từng nhân vật trong tác phẩm.
Tiếp đến, nghệ thuật trần thuật trong tác phẩm Chí Phèo còn được thể hiện qua việc tác giả đã lựa chọn điểm nhìn trần thuật phù hợp. Điểm nhìn trần thuật trong tác phẩm Chí Phèo rất linh hoạt, đôi khi tác giả đứng trên lập trường của người ngoài cuộc để trần thuật, nhưng nhiều khi tác giả lại hóa thân vào nhân vật để trần thuật. Điều này khiến cho câu chuyện trở nên sinh động hơn, hấp dẫn hơn, đồng thời cũng giúp cho người đọc hiểu rõ hơn về diễn biến tâm lí của nhân vật.
Cuối cùng, nghệ thuật trần thuật trong tác phẩm Chí Phèo còn được thể hiện qua việc tác giả đã sử dụng thủ pháp nghệ thuật tương phản đối lập một cách triệt để. Thủ pháp nghệ thuật này được thể hiện ở ngay nhan đề của tác phẩm. Nếu như trước đây, chúng ta vẫn quen thuộc với những hình ảnh đẹp đẽ, thơ mộng của làng quê Việt Nam qua những câu thơ của Nguyễn Bính, hay những bức tranh của làng quê qua những nét vẽ của các họa sĩ như Bùi Xuân Phái, Lê Trí Tường,... Thì nay, khi đến với tác phẩm Chí Phèo, chúng ta bắt gặp một hình ảnh khác của làng quê Việt Nam. Đó là hình ảnh của làng quê Việt Nam dưới thời Pháp thuộc. Ở nơi ấy, người nông dân phải chịu đựng bao nhiêu áp bức bất công, bao nhiêu cay đắng, tủi nhục. Họ bị đẩy vào con đường lưu manh, tội lỗi và bị tước đoạt quyền làm người một cách thô bạo.
Như vậy, bằng việc sử dụng nghệ thuật trần thuật một cách linh hoạt, sáng tạo, Nam Cao đã khắc họa thành công hình ảnh của người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Qua đó, tác giả bày tỏ niềm xót xa, đồng cảm đối với số phận của những người nông dân khốn khổ, đồng thời lên án mạnh mẽ tội ác của bọn thực dân phong kiến đối với nhân dân.