Nam Cao là một trong những cây bút hiện thực xuất sắc của nền văn học Việt Nam. Tác phẩm của ông lột tả chân thực cuộc sống nghiệt ngã thời bấy giờ. Và có lẽ Hai tác phẩm Chí Phèo và Lão Hạc đều thể hiện rõ nét phong cách nghệ thuật độc đáo của nhà văn, đó là khuynh hướng sử thi và cảm hứng thế sự cùng với giọng điệu trữ tình triết lí sâu lắng.
Trước hết về giá trị nghệ thuật, cả hai tác phẩm đều mang đậm dấu ấn riêng của nhà văn Nam Cao. Trước tiên phải kể đến khuynh hướng sử thi và cảm hứng thế sự. Cả hai tác phẩm đều xây dựng nhân vật chính với số phận bất hạnh, khổ đau. Họ đại diện cho tầng lớp dưới đáy xã hội, bị cái ác, cái xấu lợi dụng, hãm hại. Nhân vật Chí Phèo bị đẩy vào con đường lưu manh hóa, trở thành công cụ tay sai cho Bá Kiến. Còn nhân vật Lão Hạc thì vì hoàn cảnh mà phải tự kết liễu đời mình để giải thoát khỏi nỗi đau đớn về thể xác lẫn tinh thần. Bên cạnh đó, hai tác phẩm còn phản ánh hiện thực xã hội đương thời với nhiều mâu thuẫn, xung đột gay gắt. Trong Chí Phèo, đó là mâu thuẫn giai cấp giữa nông dân và địa chủ cường hào; trong Lão Hạc là mâu thuẫn giữa hoàn cảnh nghèo đói và lòng tự trọng. Có thể thấy, thông qua hai tác phẩm này, Nam Cao đã lên án xã hội phong kiến thối nát, đồng thời bộc lộ tấm lòng yêu thương, trân trọng đối với người nông dân.
Ngoài ra, hai tác phẩm cũng mang đậm màu sắc trữ tình triết lí sâu sắc. Điều này được thể hiện ở giọng điệu vừa tự sự, miêu tả vừa đậm chất suy tư, trầm lắng. Giọng văn thấm đẫm chất trữ tình giúp người đọc cảm nhận được tâm trạng, cảm xúc của nhân vật một cách chân thực, sinh động. Đồng thời, nó cũng gợi lên những suy nghĩ, trăn trở về con người, cuộc đời. Ví dụ trong Chí Phèo, giọng văn của Nam Cao khi miêu tả ngoại hình, hành động của Chí Phèo vừa lạnh lùng, khách quan nhưng vẫn ẩn chứa sự xót xa, thương cảm. Hay như trong Lão Hạc, giọng văn của ông khi miêu tả tâm trạng của lão Hạc khi bán chó Vàng vừa nhẹ nhàng, tha thiết lại vừa day dứt, ám ảnh.
Tóm lại, Hai tác phẩm Chí Phèo và Lão Hạc đều mang đậm dấu ấn riêng của nhà văn Nam Cao. Đó là khuynh hướng sử thi và cảm hứng thế sự cùng với giọng điệu trữ tình triết lí sâu lắng.