Xuân Diệu là nhà thơ của mùa xuân, của tình yêu, của tuổi trẻ với khát khao sống mãnh liệt. Thơ ông luôn mang đến cho người đọc cảm giác rạo rực, say đắm trong từng vần thơ, câu chữ. Một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của Xuân Diệu chính là "Nụ cười xuân". Trong khi đó, Hàn Mặc Tử được mệnh danh là “ông hoàng của dòng thơ điên” bởi phong cách thơ độc đáo, khác lạ. Những tác phẩm của ông thường mang đậm dấu ấn cá nhân, thể hiện sự đau đớn, tuyệt vọng nhưng cũng đầy lãng mạn, bay bổng. Một trong số đó phải kể đến bài thơ “Sầu xuân”. Hai bài thơ này đã khắc họa thành công hình ảnh cái tôi trữ tình của Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử.
Trước hết, ta thấy rằng cả hai thi sĩ đều có chung niềm đam mê với thiên nhiên, đất trời. Cái tôi trữ tình của họ hòa mình vào cảnh sắc mùa xuân tươi đẹp, tràn đầy sức sống. Với Xuân Diệu, đó là bức tranh thiên nhiên tươi tắn, rạng rỡ trong “Nụ cười xuân”:
“Giữa vườn inh ỏi tiếng chim vui,
Thiếu nữ nhìn sương chói mặt trời.”
Câu thơ mở ra khung cảnh mùa xuân đầy sôi động với âm thanh “inh ỏi” của tiếng chim cùng ánh nắng chói chang của mặt trời. Hình ảnh thiếu nữ xuất hiện như điểm nhấn cho bức tranh thêm phần sinh động, tươi vui. Còn đối với Hàn Mặc Tử, mùa xuân trong “Sầu xuân” lại mang vẻ đẹp u buồn, trầm lắng:
“Đêm xuân lạnh, bóng xuân tàn hoa xuân mơn trớn can tràng thuyền quyên.”
Mùa xuân tuy đẹp nhưng cũng mang theo nỗi buồn man mác, khiến lòng người trở nên cô đơn, lạc lõng. Cả hai nhà thơ đều sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm để miêu tả cái tôi trữ tình của mình. Tuy nhiên, cách diễn đạt của mỗi người lại có nét riêng biệt, độc đáo. Xuân Diệu dùng những từ ngữ tươi sáng, rộn rã để tạo nên bức tranh mùa xuân tươi vui, tràn đầy sức sống. Ngược lại, Hàn Mặc Tử lại chọn những từ ngữ u buồn, trầm lắng để thể hiện tâm trạng cô đơn, lạc lõng của mình.
Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại ở việc miêu tả cái tôi trữ tình thì chưa đủ để phân tích sâu sắc về hai bài thơ này. Điều làm nên sự đặc biệt của “Nụ cười xuân” và “Sầu xuân” chính là thông điệp mà hai thi sĩ muốn gửi gắm. Đối với Xuân Diệu, nụ cười xuân chính là biểu tượng của niềm vui, hạnh phúc trong cuộc sống. Ông tin rằng, chỉ cần chúng ta biết trân trọng những điều nhỏ bé xung quanh mình, thì sẽ luôn cảm nhận được niềm vui và hạnh phúc. Còn đối với Hàn Mặc Tử, sầu xuân lại là biểu tượng của nỗi buồn, tiếc nuối trong cuộc đời. Ông cho rằng, đôi khi chúng ta phải trải qua những khoảnh khắc buồn bã, thất vọng để trưởng thành và hiểu rõ hơn về bản thân mình.
Như vậy, qua việc phân tích cái tôi trữ tình trong “Nụ cười xuân” và “Sầu xuân”, ta có thể thấy được sự tương đồng và khác biệt giữa hai nhà thơ Xuân Diệu và Hàn Mặc Tử. Cả hai đều có chung niềm đam mê với thiên nhiên, đất trời và sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, biểu cảm để miêu tả cái tôi trữ tình của mình. Tuy nhiên, cách diễn đạt của mỗi người lại có nét riêng biệt, độc đáo. Và thông điệp mà hai thi sĩ muốn gửi gắm cũng rất khác nhau.