I. Mở bài: Giới thiệu câu tục ngữ "Ở hiền gặp lành" và sự phổ biến của nó. Nêu lên vấn đề tranh luận: Có bạn đồng tình, có bạn phản đối quan điểm này. Thể hiện quan điểm của bản thân: Em sẽ phân tích...

Trong kho tàng ca dao, dân ca có nhiều câu phản ánh ước mơ về đạo đức xã hội:
Chớp đông nhay nháy, gà gáy thì mưa.
Hoặc:
Cây khô, đất nứt, bão dông bất kỳ.
Những câu này cho thấy nhân dân ta đã chú ý đến hiện tượng tự nhiên từ bao đời nay.
Nhưng cũng trong kho tàng văn học đó, chúng ta lại bắt gặp những câu mang tính chất phủ định:
Ở hiền mà chẳng gặp lành
Đêm ngày chăm chỉ quanh quẩn với đàn con.
Hay là:
Ở hiền mà lắm người ghét
Như hoa thơm lắm mật ai chịu ăn.
Hai câu trên đều nói tới một thực tế trong cuộc sống: ở hiền chưa chắc đã gặp lành. Thực ra, hai câu ca dao trên không phải là lời khuyên, mà là lời than vãn, tiếng thở dài của nhân dân trước thực trạng cuộc sống.
Vậy thế nào là ở hiền? Thế nào là gặp lành? Hiền là tốt bụng, thương người, sẵn sàng giúp đỡ người khác khi họ gặp khó khăn. Ở hiền còn được hiểu là sống đúng đạo lí, không làm điều gì trái với lương tâm. Còn lành nghĩa là được hưởng sung sướng, hạnh phúc. Người ở hiền sẽ gặp lành. Nhưng tại sao ở hiền mà vẫn nghèo đói, vẫn bị áp bức bóc lột? Tại sao kẻ ác vẫn sống lâu, sống khỏe giàu sang? Đó là vì cái ác luôn tồn tại trong xã hội. Trong cuộc sống, bên cạnh cái thiện vẫn có cái ác. Cái thiện và cái ác luôn đấu tranh với nhau, triệt tiêu lẫn nhau. Có lúc cái thiện thắng, có lúc cái ác thắng. Vì vậy mới có chuyện ở hiền mà chẳng gặp lành.
Thực tế lịch sử nước ta đã chứng minh rằng, ở hiền gặp lành. Từ thời xa xưa, nước ta đã có truyền thống yêu nước nồng nàn. Nhân dân ta đoàn kết chống giặc ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc. Các triều đại phong kiến phương Bắc như Hán, Đường, Tống, Nguyên, Minh đã lần lượt xâm lược nước ta nhưng cuối cùng đều thất bại. Chúng ta đã đánh đuổi quân Nam Hán sau hơn mười năm kháng chiến chống quân xâm lược nhà Tống, giành độc lập vào năm 1077. Năm 1285 và 1288, quân dân Đại Việt dưới sự lãnh đạo của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn và vua Trần đã đập tan quân xâm lược Mông Cổ do các danh tướng Toa Đô, Ô Mã Nhi, Phàn Tiếp... cầm đầu. Đến thế kỉ XIX, nhân dân ta đã đứng dậy chống lại ách đô hộ của thực dân Pháp. Cuối cùng, thực dân Pháp buộc phải rút khỏi nước ta vào tháng 9-1954. Sau đó, đế quốc Mĩ nhảy vào thay chân thực dân Pháp, tiếp tục xâm lược nước ta. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân dân ta đã kiên cường chiến đấu chống Mĩ cứu nước. Ngày 30-4-1975, Mĩ phải kí Hiệp định Pari, công nhận nền độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam.
Không chỉ đấu tranh chống ngoại xâm, nhân dân ta còn đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác trong nội bộ nhân dân. Thời kì phong kiến, bọn quan lại tham nhũng, ăn chơi sa đọa, ức hiếp dân lành thường bị nhân dân tố cáo, trừng trị thích đáng. Chuyện xử kiện ở đình làng Đông Viêt trong tác phẩm “Tắt đèn” của Ngô Tất Tố là một ví dụ điển hình. Tên huyện Hĩnh vừa tham nhũng, vừa gian dâm với vợ lẽ của cụ cố Thượng đã bị tên chánh tổng và bà lão áo đen vạch mặt. Huyện Hĩnh đành phải ngậm bồ hòn làm ngọt.
Ngày nay, pháp luật nghiêm cấm mọi hành vi phạm tội. Những kẻ trộm cắp, buôn lậu, ma túy... đều bị trừng trị thích đáng. Tuy nhiên, trong cuộc sống vẫn còn có những kẻ dựa vào thế lực hoặc tiền bạc để thoát tội. Đó chính là biểu hiện của việc ở hiền mà chẳng gặp lành.
Mặt khác, ở hiền gặp lành còn có nghĩa là nếu mình sống tốt đẹp, biết giúp đỡ người khác thì sẽ được mọi người quý mến, kính trọng. Đây là một quy luật tất yếu trong cuộc sống.
Quan niệm ở hiền gặp lành xuất phát từ lòng tin vào công lí, chính nghĩa, từ khát vọng hướng tới cái thiện, cái đẹp. Quan niệm ấy góp phần làm cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn, xã hội ngày càng tiến bộ hơn.