skibidikk Được gọi là “Tam Nguyên Yên Đổ”, Nguyễn Khuyến không chỉ là một người tài có công với đất nước, ông còn là một nhà thơ với nhiều tác phẩm bền vững với thời gian. Bài thơ “Thu điếu” là một trong ba bài trong tập thơ thu của ông. Bức tranh mùa thu của làng quê Việt Nam được miêu tả khi thời tiết đã sang thu đầu đông. Ngoài ra, bài thơ cũng là cái nhìn sâu sắc vào hoạt động và tâm trạng của con người về cuộc sống.
Nguyễn Khuyến là một trong những nhà thơ vĩ đại của văn học Việt Nam, thơ của ông luôn nhẹ nhàng, sâu lắng nhưng vẫn chứa đựng nhiều giá trị nhân sinh và triết lý sâu sắc. Ông cũng là một người hiền tài, yêu nước và quý trọng nhân dân, sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân vì lợi ích của quốc gia. Thơ của ông thường viết về thiên nhiên, con người và cuộc sống ở làng quê Việt Nam. Dù đã từng làm quan, nhưng khi đất nước rối ren, ông đã trở về quê sống một cuộc sống giản dị, an nhàn nhưng trong lòng vẫn đầy lo âu và suy tư về dân tộc.
Tập thơ thu của Nguyễn Khuyến gồm ba bài thơ “Thu Vịnh”, “Thu Điếu” và “Thu Ẩm”. Trong đó, “Thu Điếu” là một trong những bài nổi bật nhất. Bài thơ này đã mô tả một cách chân thực mà sâu sắc về mùa thu và tình cảm lớn lao của nhà thơ với quê hương. Trong hoàn cảnh ấy, bức tranh thu được vẽ ra là sự lặng lẽ của một thi sĩ tài năng.
Ao thu lạnh lẽo nước trong veo,
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.
Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,
Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo.
Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt,
Ngõ trúc quanh co khách vắng teo.
Tựa gối, ôm cần lâu chẳng được,
Cá đâu đớp động dưới chân bèo.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã mô tả cho chúng ta khung cảnh nơi mà nhân vật ngồi câu cá, một không gian rộng lớn, có cảm giác như nó càng lớn hơn khi chỉ có một vật thể ở giữa. Mặt nước “trong veo” giống như một tấm gương lớn, phản chiếu lại cảnh vật xung quanh. Khi nhìn xuống, dường như có thể nhìn thấy những sinh vật ở dưới đáy. Tuy nhiên, khung cảnh lớn lẽo ấy lại làm ta cảm nhận được cái lạnh lẽo của không gian.
Tuy nằm giữa không gian lạnh lẽo, nhưng sự sống vẫn tồn tại rực rỡ. Hai câu thơ tiếp theo mô tả sắc màu hòa quyện, tạo nên sự hài hòa của cuộc sống. Màu xanh, dẫn đầu bằng các gam màu như “xanh biếc”, “xanh ngắt”, làm cho không gian trở nên trầm lặng và sâu sắc hơn, nhưng màu vàng của lá cây vẫn nổi bật. Một chấm vàng nhỏ nhưng đủ để làm sáng bừng cả không gian, mang lại cảm giác ấm áp. Phép đối tài tình làm nổi bật vẻ đẹp của mùa thu, nhấn mạnh hai giác quan mà con người cảm nhận được xung quanh. Từ “vèo” như một khám phá tuyệt vời, vừa khiến người đọc kính phục vừa khiến họ cảm động. Không gian mở rộng ra thêm trong hai câu thơ tiếp theo. Bầu trời cao, xanh thẳm là một trong những đặc điểm nổi bật của mùa thu. Mây trắng lười biếng, lơ lửng trôi nổi trên bầu trời trong vắt. Con người không có mặt, khi “khách vắng teo”. Tất cả cùng nhau tạo nên một bức tranh thiên nhiên tuyệt vời. Đây là cảnh quan thường thấy khi mùa thu đến.
Sáu câu thơ đầu tiên mô tả về thiên nhiên làng quê Việt Nam vào mùa thu. Chỉ đến hai câu thơ cuối cùng mới có sự xuất hiện của con người. Nhưng hình ảnh con người cũng thấm đẫm trong không gian. Họ yên bình, hòa mình vào vẻ đẹp của mùa thu. Người câu cá trầm lặng như đang được mênh mông trong mơ màng của mùa thu. Chỉ khi nghe tiếng cá quẫy nước, họ mới tỉnh dậy khỏi giấc mộng. Họ có tâm hồn thanh cao, không bị ảnh hưởng bởi cuộc sống bận rộn. Dường như cô đơn nhưng lại không cô đơn như chúng ta tưởng. Họ thảnh thơi, nhưng trong lòng đang trào dâng những suy tư về cuộc sống.
Bài thơ “Thu Điếu” (hay “Câu cá mùa thu”) là một tác phẩm ấn tượng, nổi bật trong văn học Việt Nam. Tam Nguyên Yên Đổ Nguyễn Khuyến hay “Thu Điếu” sẽ mãi là một nguồn sáng trên bầu trời văn học nước nhà.