phân tích tác phẩm đạo hiếuGiúp mình với! chưa tròn của Hoàng mai

Đạo Hiếu là một trong những truyền thống văn hóa tốt đẹp và đáng quý của dân tộc Việt Nam từ bao đời nay. Đạo Hiếu được hiểu là tình cảm, tấm lòng yêu thương, kính trọng của con cái đối với ông bà, cha mẹ, tổ tiên; đồng thời đó cũng còn là trách nhiệm, bổn phận mà những người làm con phải thực hiện. Tình cảm gia đình là một chủ đề quen thuộc trong ca dao, dân ca. Những câu hát nói về công ơn trời biển của cha mẹ dành cho con cái và nhắc nhở con cái về trách nhiệm phụng dưỡng, báo hiếu cha mẹ. Một trong số những bài ca dao nổi tiếng nhất có thể kể đến bài “Đạo làm con”.
“Đạo làm con chớ hề quên,
Lòng cha nghĩa mẹ khôn đền được đâu.
Nước sông dâng lên cao thấp,
Công cha nghĩa mẹ biét bao nhiêu cho vừa.”
Mở đầu bài thơ, tác giả dân gian đã khẳng định chắc nịch rằng đạo làm con không bao giờ được phép quên đi công lao to lớn của cha mẹ. Công cha nghĩa mẹ luôn là thứ tình cảm thiêng liêng, cao quý nhất trên thế giới này. So sánh công ơn của cha mẹ như nước ngoài biển Đông cứ chảy mãi không ngừng nghỉ, tác giả dân gian muốn nhấn mạnh vào sự vô tận, bất diệt của công ơn sinh thành, nuôi dưỡng ấy. Dù cho chúng ta có cố gắng trả ơn bao nhiêu thì cũng chẳng bao giờ đủ được. Bởi vậy, mỗi người cần ghi nhớ và khắc sâu đạo lý này để sống sao cho đúng đắn, cho trọn vẹn.
“Núi cao biển rộng mênh mông,
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi!”
Tác giả dân gian sử dụng hình ảnh so sánh núi cao - biển rộng để giúp người đọc dễ dàng liên tưởng đến sự dài rộng, mênh mông của cù lao chín chữ. Cù lao chín chữ ở đây chính là chín công lao, khó nhọc mà cha mẹ đã trải qua khi mang nặng đẻ đau, chăm sóc và nuôi dạy nên người. Chín chữ này gồm có: sinh (đẻ), cúc (nâng đỡ), phủ (vuốt ve), súc (cho bú, cho ăn), trưởng (nuôi cho lớn), dục (dạy dỗ), cố (trông nom), phục (theo dõi tính tình mà uốn nắn), phúc (che chở). Nhắc đến chín chữ này, tác giả dân gian muốn gửi gắm đến các bậc làm con về tám chữ cơ bản trong đạo hiếu: kính trọng, lễ phép, nghe lời, phụng dưỡng cha mẹ lúc về già và thờ cúng sau khi họ qua đời. Đây đều là những hành động cụ thể mà mỗi người con cần ghi nhớ và thực hiện thật tốt.
Bài thơ tuy ngắn gọn nhưng lại chứa đựng ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Nó khuyên răn mỗi người cần biết sống hiếu thảo với cha mẹ để xứng đáng với đạo làm con. Đồng thời, nó cũng góp phần giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam.