câu 5: - Thể thơ: tự do
- Cảm xúc chủ đạo: niềm tự hào về vẻ đẹp và sự giàu có của Tiếng Việt; nỗi trăn trở trước thực trạng nhiều người chưa nhận thức đúng vai trò quan trọng của việc giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt.
- Đối tượng trữ tình: Tác giả
- Các dòng thơ chủ yếu gieo vần: vần chân (vần "anh" – "mình"; vần "xao" – "tạo")
- Hoàn cảnh đặc biệt, nghịch lí được thể hiện trong khổ thơ thứ nhất: “Giờ anh học quốc văn à/ Thương vô hạn, tủi vô ngần”
+ Anh đang học quốc văn hay chính là học Tiếng Việt, ngôn ngữ mẹ đẻ của chúng ta.
+ Trong hoàn cảnh đất nước bị xâm lược, phải học ngoại ngữ để giao tiếp với kẻ thù thì quả thật là một điều đau đớn, tủi hổ.
- Những câu thơ chứa đựng cảm xúc đối lập của nhân vật trữ tình:
“Anh yêu Tiếng Việt hơn công nghệ thông tin
Yêu hơn cả máy tính và internet”
→ Sự đối lập giữa hai lĩnh vực: Công nghệ thông tin và Tiếng Việt.
+ Yêu Tiếng Việt hơn cả máy tính và Internet vì Tiếng Việt là ngôn ngữ mẹ đẻ, là tài sản tinh thần quý báu của dân tộc.
câu 5: Trong khổ thơ 1 và 2, tiếng Việt được nhân vật trữ tình gọi bằng những tên "em", "tiếng em". Đây là lời tâm sự của nhân vật trữ tình với Tiếng Việt.
câu 6: - Câu hỏi 1: Anh yêu tiếng Việt, anh yêu tiếng nước nhà?
+ Tiếng Việt là ngôn ngữ mẹ đẻ của người Việt Nam. Nó gắn bó với chúng ta từ khi sinh ra cho đến lúc mất đi. Tiếng Việt là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất để truyền đạt thông tin, tình cảm, suy nghĩ giữa con người với nhau.
+ Yêu tiếng Việt là yêu quê hương, đất nước. Tiếng Việt là một phần không thể thiếu trong bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam. Nó là biểu tượng của lòng tự hào dân tộc, là niềm tự hào về một nền văn hóa lâu đời.
- Câu hỏi 2: Buổi ấy anh yêu tiếng nước nhà là yêu hơi thở của ông cha?
+ "Hơi thở" ở đây có nghĩa là sự sống, là sức mạnh của dân tộc. Khi yêu tiếng Việt, tức là bạn đang yêu chính nguồn gốc, cội nguồn của mình. Bạn đang yêu chính những gì đã tạo nên con người bạn ngày hôm nay.
+ Tình yêu tiếng Việt cũng là tình yêu đối với những giá trị tinh thần cao đẹp của dân tộc. Đó là tình yêu đối với những truyền thống tốt đẹp, những phong tục tập quán độc đáo, những nét đặc trưng riêng biệt của văn hóa Việt Nam.
- Câu hỏi 3: Yêu hồn nước đọng trong vần điệu?
+ Hồn nước là linh hồn của dân tộc, là tinh hoa của văn hóa Việt Nam. Khi yêu tiếng Việt, tức là bạn đang yêu chính hồn nước của mình. Bạn đang yêu cái đẹp, cái hay, cái ý nghĩa sâu sắc của từng câu chữ, từng vần thơ.
+ Tình yêu tiếng Việt cũng là tình yêu đối với những giá trị nghệ thuật cao đẹp của dân tộc. Đó là tình yêu đối với những tác phẩm văn học, những bài hát, những bức tranh,... mang đậm dấu ấn của văn hóa Việt Nam.
- Câu hỏi 4: Yêu thiết tha mà lại xót xa?
+ Thiết tha là tình yêu mãnh liệt, sâu nặng. Xót xa là nỗi đau đớn, buồn bã. Hai trạng thái tâm lý này thường đi liền với nhau trong tình yêu tiếng Việt. Bởi vì, khi yêu tiếng Việt, tức là bạn đang yêu cả những điều chưa hoàn thiện của nó. Bạn yêu cả những lỗi chính tả, những cách dùng từ sai, những câu văn lủng củng,... Nhưng đồng thời, bạn cũng xót xa trước thực trạng tiếng Việt đang bị mai một, biến dạng.
+ Tình yêu tiếng Việt là một tình yêu chân thành, sâu sắc nhưng cũng đầy trăn trở. Nó nhắc nhở mỗi chúng ta cần phải có trách nhiệm gìn giữ và phát huy vẻ đẹp của tiếng Việt.
câu 7: - Biện pháp tu từ so sánh: “Tiếng Việt” với “Sữa mẹ”.
=> Tác dụng: Làm cho sự diễn đạt trở nên cụ thể, sinh động hơn; làm nổi bật giá trị của Tiếng Việt đối với mỗi người dân đất Việt.
câu 8: Trong khổ thơ thứ ba, thi sĩ đang tâm tình với người đọc về tình yêu và niềm tự hào của mình dành cho tiếng Việt. Đối tượng tấm tình không được chỉ định cụ thể nhưng có thể hiểu là tất cả mọi người, đặc biệt là những người yêu thích ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam. So với khổ hai, đối tượng tấm tình đã thay đổi từ "em" sang "tôi". Điều này tạo ra sự đa dạng và linh hoạt hơn trong cách diễn đạt cảm xúc và suy nghĩ của tác giả.
câu 9: Hai dòng thơ cuối diễn tả những suy nghĩ và quan niệm của tác giả về tình yêu đối với Tiếng Việt. Đó là sự tự hào và niềm tin vào sức sống mãnh liệt của ngôn ngữ dân tộc.
câu 10: - Em hiểu dòng thơ “Yêu văn dân tộc xót tâm tình” là khi ta yêu và trân trọng tiếng Việt cũng chính là đang thể hiện lòng tự tôn của một người con đất Việt.
- Tác giả nhắn nhủ đến thế hệ trẻ rằng hãy biết gìn giữ sự trong sáng của tiếng Việt bằng cách sử dụng ngôn ngữ chuẩn mực, không nói tục chửi bậy hay pha tạp nhiều thứ tiếng khác nhau.
câu 11: - Nhà thơ đã khẳng định một cách chắc chắn rằng mình sẽ mãi yêu quý và trân trọng tiếng Việt. Tình cảm của tác giả được bộc lộ rõ ràng qua các từ “yêu”, “thương” và “nhớ”.