viết báo cáo nghiên cứu về một vấn đề văn học hiện đại đề: Văn hoá làng quê trong thơ Nguyễn Bính

BÁO CÁO NGHIÊN CỨU: VĂN HOÁ LÀNG QUÊ TRONG THƠ NGUYỄN BÍNH

Lời mở đầu

Nguyễn Bính (1918-1966) được mệnh danh là “nhà thơ của làng quê Việt Nam”. Hồn thơ ông luôn gắn liền với những hình ảnh bình dị, thân thuộc của đồng lúa, bến sông, mái đình. Tuy nhiên, Nguyễn Bính không chỉ đơn thuần vẽ nên một bức tranh phong cảnh, mà qua đó, ông còn tái hiện một cách sâu sắc và tinh tế toàn bộ văn hoá làng quê – một thế giới tinh thần đầy ắp những phong tục, lối sống và tình cảm của con người thôn dã. Báo cáo này sẽ phân tích các khía cạnh của văn hoá làng quê được thể hiện trong thơ Nguyễn Bính, từ đó làm rõ giá trị đặc sắc trong sáng tác của ông.

Nội dung nghiên cứu

1. Bức tranh không gian làng quê bình dị và thân thương

Nguyễn Bính đã tái hiện một không gian làng quê đầy đủ và sống động, với những hình ảnh đã đi vào tiềm thức của người Việt:

Cảnh quan tự nhiên: Cánh đồng lúa, con sông, bến nước, cây đa, hàng tre... Những hình ảnh này không chỉ là phông nền mà còn là nơi diễn ra mọi sinh hoạt, là nơi chứa đựng những kỷ niệm, tình cảm.

Những vật dụng quen thuộc: “cái cổng tre”, “giếng nước”, “sân gạch”, “mái rạ”,... Tất cả đều toát lên vẻ mộc mạc, gần gũi và đầy chất thơ. Ông đã đưa hồn vào những sự vật vô tri, biến chúng thành những chứng nhân của một thời đại.

2. Lối sống và sinh hoạt văn hoá dân gian

Thơ Nguyễn Bính là một cuốn phim tư liệu về các phong tục, tập quán, sinh hoạt văn hoá của làng quê Bắc Bộ:

Lễ tết và hội làng: Ông viết về tết với không khí sum vầy, về hội làng với tiếng trống chèo, tiếng hò hẹn. "Làng xóm đều yêu hát những câu đò đưa, Gái làng đã đi hội, đã đi chùa, Đã trảy hội thi vui bên vạt cỏ…”.

Tình duyên và hôn nhân: Hình ảnh “đám cưới chuột”, “chàng rể”, “cô dâu”, “áo the khăn xếp” không chỉ tái hiện một phong tục mà còn thể hiện một quan niệm về tình yêu, hôn nhân đầy trân trọng, có sự đồng lòng của gia đình, lứa đôi.

Lao động sản xuất: Các hình ảnh lao động như cày cấy, trồng trọt cũng xuất hiện một cách tự nhiên và giàu chất thơ, cho thấy sự gắn bó của con người với đất đai, với thiên nhiên.

3. Tâm hồn con người thôn quê

Con người trong thơ Nguyễn Bính chính là linh hồn của văn hoá làng quê. Họ mang trong mình những nét tính cách đặc trưng:

Chất phác, chân thành: Họ là những người sống tình cảm, mộc mạc, không màu mè, toan tính. Tình yêu của họ cũng chân thành, e ấp như chính con người họ. “Đã bảo rồi! Em cứ lặng thinh / Thì làm sao mà biết có yêu mình?”

Sự hoài niệm và nỗi buồn lãng mạn: Đây là một nét đặc sắc của thơ Nguyễn Bính. Nỗi buồn không chỉ đến từ những mối tình dang dở mà còn từ sự thay đổi của thời đại, khi làng quê dần mất đi vẻ nguyên sơ, khi những giá trị truyền thống có nguy cơ phai nhạt. Nỗi buồn này làm nên chất riêng, đầy hoài niệm trong thơ ông.

Kết luận

Qua việc nghiên cứu thơ Nguyễn Bính, ta thấy rằng ông không chỉ là nhà thơ của tình yêu lãng mạn mà còn là người nghệ sĩ đã miệt mài gìn giữ và tái hiện những giá trị văn hoá làng quê – một thế giới tinh thần đã nuôi dưỡng tâm hồn người Việt từ bao đời. Thơ ông là tấm gương phản chiếu một nền văn hoá đã và đang dần mai một, từ đó lay động người đọc, gợi nhắc về nguồn cội và những giá trị truyền thống tốt đẹp. Có thể nói, Nguyễn Bính đã đưa cả một nền văn hóa vào thơ, biến những trang thơ thành “kẻ chép sử bằng văn vần” cho văn hóa làng quê Việt Nam.