Phân tích nét đặc sắc trong cấu tứ và hình ảnh của bài thơ "Tuổi thơ" ( Nguyễn Duy)

Nguyễn Duy là nhà thơ trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Thơ ông mang đậm chất đời, chất tình với những rung cảm sâu lắng trước cuộc sống và con người. Bài thơ Tuổi thơ tôi được sáng tác năm 1978 đã để lại nhiều ấn tượng cho bạn đọc bởi sự chân thực, giản dị mà giàu cảm xúc.

Bài thơ mở đầu bằng một lời kể chuyện nhẹ nhàng, tự nhiên như lời tâm sự thủ thỉ của tác giả về tuổi thơ của mình:

Tuổi thơ tôi man mác xanh những mùa vải chín
Chiều chiều tôi đi học về qua ngõ
Mùi hương thơm ngọt ngào theo gió đưa
Tôi nhớ mãi mùi vải thiều quê tôi

Hình ảnh quê hương hiện lên thật gần gũi, thân quen biết bao. Đó là màu xanh mướt của những vườn vải bạt ngàn nơi quê hương tác giả. Đó còn là mùi hương thơm ngát của trái vải chín mọng mỗi độ hè về. Mùi hương ấy đã trở thành một phần ký ức không thể phai mờ trong tâm hồn thi sĩ. Nó gợi nhắc về tuổi thơ êm đềm, hạnh phúc của đứa trẻ ngày ngày đi học qua khu vườn xanh tốt.

Những câu thơ tiếp theo, Nguyễn Duy đã tái hiện lại khung cảnh lao động hăng say, vui tươi của bà con nhân dân dưới ánh nắng vàng rực rỡ của buổi ban mai:

Trên cao mây trắng bay ngang trời
Thấp thoáng nón lá nghiêng tre
Bà con xóm trại trồng vải
Vui nhất những ngày thu hoạch

Bức tranh làng quê hiện lên thật bình yên, thanh tĩnh. Trên nền trời cao rộng là những đám mây trắng bồng bềnh trôi. Dưới mặt đất là hình ảnh chiếc nón lá nghiêng che của các mẹ, các chị đang cần mẫn làm việc. Họ cùng nhau vun xới, chăm bón cho cây vải thêm sai quả. Từ đó, ta thấy được tinh thần đoàn kết, gắn bó chặt chẽ giữa những người dân quê hương. Và có lẽ, tiếng cười nói rôm rả ấy đã thu hút chú chim cắt đang sải cánh trên bầu trời cao rộng bay xuống hòa cùng niềm vui chung.

Cuối cùng, tác giả đã khắc họa vẻ đẹp trĩu nặng, căng tròn của trái vải bằng biện pháp tu từ nhân hóa độc đáo:

Quả nào cũng to cũng ngon
Căng tròn đỏ mọng như nắng mới
Hồng Lạc giang sơn càng tươi
Bao nhiêu tay lao động miệt mài

Dưới cái nhìn đầy yêu mến của nhà thơ, trái vải giống như đứa con cưng của thiên nhiên. Nó được nuôi dưỡng bởi đất đai màu mỡ, khí hậu ôn hòa quanh năm. Bởi vậy mà quả nào cũng đạt đến độ hoàn hảo về cả kích thước lẫn hương vị. Màu đỏ mọng của trái vải khiến người đọc liên tưởng tới màu đỏ của cờ cách mạng, màu đỏ của dòng máu nóng hổi chảy trong tim mỗi con người Việt Nam. Qua đó, tác giả muốn ca ngợi vẻ đẹp trù phú của mảnh đất quê hương. Đồng thời, ông cũng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới những người nông dân chân lấm tay bùn nhưng luôn cần cù, siêng năng trong lao động sản xuất.

Như vậy, bài thơ Tuổi thơ tôi đã đem đến cho người đọc những cảm nhận mới mẻ về vẻ đẹp của thiên nhiên và con người thông qua giọng thơ nhẹ nhàng, sâu lắng.