phân tích bài thơ về bên mẹ của đặng minh mai

Trái tim người nghệ sĩ không ngừng thổn thức, rung động trước những điều đẹp đẽ; đập liên hồi vì tình yêu rạo rực với văn chương và chết đi nếu một ngày họ chẳng còn được sống chỉ để viết. Đọc một tác phẩm thực sự, bao giờ ta cũng bắt gặp hồn thơ văn cất lên nỗi niềm suy tư, trăn trở và tình yêu còn lắng đọng với cuộc đời, với văn chương, giống như cách “Đặng Minh Mai” đã thể hiện trọn vẹn trong tác phẩm " Về bên mẹ" của mình.

Bài thơ Về bên mẹ của Đặng Minh Mai là một tác phẩm giàu cảm xúc, khắc họa tình mẫu tử thiêng liêng và nỗi nhớ quê hương da diết. Tác phẩm không chỉ là lời tri ân đối với mẹ mà còn thể hiện sự trân trọng những giá trị gia đình và cội nguồn.

Bài thơ gợi tả hành trình trở về bên mẹ, nơi người con tìm thấy sự bình yên và hơi ấm yêu thương. Hình ảnh người mẹ được khắc họa như điểm tựa tinh thần, nơi gắn kết tình cảm gia đình và là nguồn sức mạnh giúp con vượt qua những vất vả của cuộc sống. Đồng thời, bài thơ còn chứa đựng nỗi nhớ quê hương, nơi gắn bó với kỷ niệm tuổi thơ và những giá trị giản dị nhưng cao quý, thể hiện sự đối lập giữa trưởng thành và bé nhỏ, giữa cuộc sống xô bồ và sự bình yên bên mẹ. Điều này nhấn mạnh rằng, dù có trưởng thành bao nhiêu, mỗi người đều cần một nơi để trở về, để cảm nhận tình yêu thương vô điều kiện từ mẹ.

Hình ảnh người mẹ trong bài thơ hiện lên rất đặc biệt. Mẹ không chỉ là người cho con những thứ thiết yếu như cơm ăn, áo mặc, mà còn là người nâng đỡ tâm hồn con. Tác giả sử dụng những từ ngữ gợi hình, gợi cảm, giúp người đọc dễ dàng cảm nhận được tình cảm chân thành, mạnh mẽ. Hình ảnh vòng tay của mẹ gợi lên sự che chở, nâng niu, đồng thời làm sống dậy những ký ức ngọt ngào thời thơ ấu. Mô tả cảnh thiên nhiên xung quanh nhà như cánh đồng lúa chín, những bông hoa cúc trắng đều góp phần tạo nên không gian thanh bình, yên ả – nơi đây, tình yêu mẹ càng trở nên hiện hữu hơn bao giờ hết.

Ngụp lặn trên trang sách, ta cảm nhận được hơi ấm tình mẹ thật ngọt ngào:

"Về bên mẹ thấy lòng ấm quá
Bao ngày qua vất vả dòng đời
Hôm nay về lại bên người
Rưng rưng dòng lệ nghẹn lời trong con"

Khổ thơ mở đầu gợi lên cảm giác ấm áp và bình yên khi người con trở về bên mẹ sau những ngày bôn ba. Từ “ấm quá” không chỉ diễn tả sự ấm áp vật lý mà còn là sự che chở tinh thần mà mẹ dành cho con. “Bao ngày qua vất vả dòng đời” ám chỉ những khó khăn, thử thách mà người con đã trải qua khi phải xa gia đình, sống giữa guồng quay bận rộn. Từ “dòng đời” tạo hình ảnh cuộc sống xô bồ, đối lập với sự bình yên nơi mẹ. Đặc biệt, câu thơ "Rưng rưng dòng lệ nghẹn lời trong con" diễn tả cảm xúc dạt dào khi gặp lại mẹ, một niềm hạnh phúc xen lẫn xúc động khó diễn tả bằng lời. Đây là sự khởi đầu cho chuỗi cảm xúc da diết của cả bài thơ. Mạch nguồn thương nhớ tiếp tục trải sang những câu thơ tiếp theo:

"Thấy mẹ khỏe và còn minh mẫn
Tim con vui sướng nhất mẹ à!
Giang vòng tay rộng bao la
Ôm con mẹ nói sao mà nhớ ghê"

Khổ thơ thứ hai khắc họa niềm hạnh phúc của người con khi thấy mẹ vẫn khỏe mạnh và minh mẫn. Cụm từ "vui sướng nhất mẹ à!" diễn tả cảm giác nhẹ nhõm, hạnh phúc giản dị nhưng chân thành. Hình ảnh “vòng tay rộng bao la” là biểu tượng của tình yêu thương vô bờ bến, sự che chở của mẹ dành cho con.Câu thơ “Ôm con mẹ nói sao mà nhớ ghê” vừa diễn tả tình cảm của mẹ, vừa thể hiện sự đồng điệu trong nỗi nhớ nhung giữa mẹ và con. Tình yêu thương của mẹ như được truyền tải qua từng lời nói, hành động, làm ấm lòng người con sau bao ngày xa cách. Tác giả nhấn mạnh tình yêu thương bao la của mẹ, nơi con tìm được niềm vui và cảm giác an toàn sau những ngày xa nhà.

" Thơ là thơ đồng thời là họa là nhạc là chạm khắc theo cách riêng" thi sĩ dần khẳng định mỗi người đều cần một nơi để trở về, để cảm nhận tình yêu thương vô điều kiện từ mẹ.
"Con đã lớn nhưng về bên mẹ
Con thấy mình thơ trẻ quá thôi
Muốn lời ru mẹ bên nôi
Đắm chìm âu yếm trong đôi mắt cười"

Khổ thơ này thể hiện cảm giác bé nhỏ của người con khi trở về bên mẹ. Người con đã trưởng thành, đã trải qua nhiều khó khăn của cuộc sống, nhưng khi trở về bên mẹ, họ lại cảm thấy mình nhỏ bé như một đứa trẻ. Điều này nhấn mạnh rằng, trong mắt mẹ, con mãi mãi là một đứa con thơ cần được chở che, và trong lòng con, mẹ là nơi để tựa nương, tìm lại tuổi thơ.. Hình ảnh "lời ru mẹ bên nôi" gợi nhắc về những ký ức tuổi thơ êm đềm, làm sống dậy những kỷ niệm đẹp đẽ trong lòng người con. Đặc biệt, cụm từ "đắm chìm âu yếm trong đôi mắt cười" thể hiện sự hạnh phúc, mãn nguyện khi được tận hưởng tình yêu thương vô tận từ mẹ.

"Cảm ơn lắm cuộc đời có mẹ
Chở che con lúc bé khi già
Mẹ dành ơn nghĩa thiết tha
Yêu con thương cháu ngày qua tháng dài"

Âm điệu bài thơ là lời tri ân sâu sắc của người con dành cho mẹ. Câu "Cảm ơn lắm cuộc đời có mẹ" không chỉ bày tỏ lòng biết ơn cá nhân mà còn là sự trân trọng một cách sâu sắc đối với sự hiện diện của mẹ trong cuộc đời.Hình ảnh mẹ “chở che con lúc bé khi già” thể hiện sự bền bỉ của tình yêu thương. Tình yêu ấy không thay đổi theo thời gian, luôn đồng hành và bảo vệ con dù con còn thơ ấu hay khi đã trưởng thành.. Những từ như “ơn nghĩa”, “thiết tha” nhấn mạnh sự hy sinh thầm lặng và tình yêu bất tận mà mẹ dành cho con và cháu. Tình yêu của mẹ không chỉ dành cho con mà còn lan tỏa đến cả cháu, được duy trì bền bỉ qua những “ngày qua tháng dài”, như một sự bất biến trong tình mẫu tử.Khổ thơ là lời tri ân, tôn vinh những hy sinh thầm lặng và tình yêu thương vô điều kiện của mẹ. Khép lại bài thơ tác giả dành trọn tình cảm kính yêu gửi đến mẹ:

"Dẫu cuộc sống trang đài nhung gấm
Không sánh bằng hơi ấm mẹ ta
Con về bên mẹ hát ca
Bao nhiêu cực nhọc trôi xa hết rồi."

Khổ thơ cuối mang tính khẳng định giá trị to lớn của tình mẹ. Dù cuộc sống có xa hoa, giàu có đến đâu, thì tình yêu thương của mẹ vẫn là điều quý giá nhất. Hình ảnh “hơi ấm mẹ ta” là biểu tượng cho sự che chở, nguồn năng lượng vô tận mà mẹ mang lại. Câu thơ "Bao nhiêu cực nhọc trôi xa hết rồi" kết lại bài thơ bằng cảm giác bình yên, nhẹ nhõm khi được trở về bên mẹ. Nó thể hiện rằng, chỉ cần có mẹ, mọi khó khăn trong cuộc sống đều trở nên nhỏ bé và không đáng kể.  Kết lại đoạn trích bằng cảm giác thanh thản, nhấn mạnh sức mạnh kỳ diệu của tình mẹ trong việc xoa dịu mọi đau khổ, mệt nhọc.

Bài thơ được viết theo thể lục bát truyền thống, kết hợp nhịp điệu uyển chuyển, dễ đọc, dễ nhớ, tạo cảm giác nhẹ nhàng, trữ tình.Giản dị, gần gũi nhưng giàu cảm xúc và biểu tượng, thể hiện được tình yêu thương và sự gắn bó sâu sắc. Sử dụng những hình ảnh quen thuộc (mẹ, vòng tay, lời ru) mang tính biểu tượng, gợi lên sự thiêng liêng của tình mẫu tử. Giọng thơ nhẹ nhàng, thiết tha, đôi lúc lắng đọng, phù hợp với nội dung hoài niệm và tri ân.

Qua từng khổ thơ, tác giả Đặng Minh Mai đã khéo léo xây dựng một bức tranh cảm xúc giàu ý nghĩa về tình mẫu tử. Những hình ảnh giản dị, ngôn từ gần gũi nhưng sâu sắc làm nổi bật sự thiêng liêng của tình mẹ, giá trị của gia đình và sức mạnh của sự gắn bó với cội nguồn. Đoạn trích không chỉ là một lời tri ân mà còn là lời nhắc nhở nhẹ nhàng rằng, tình mẫu tử và gia đình là nơi an lành nhất để mỗi người tìm về.