Viết bài văn phân tích đoạn trích kiều báo ân báo oán

Nguyễn Du là một đại thi hào của dân tộc, ông đã để lại cho đời nhiều tác phẩm hay và nổi tiếng trong đó có "Truyện Kiều". Tác phẩm này được viết bằng chữ Nôm theo thể lục bát gồm 3254 câu kể về cuộc đời gian truân của Thúy Kiều - một thiếu nữ tài sắc vẹn toàn nhưng số phận lại vô cùng hẩm hiu. Đoạn trích "Kiều báo ân báo oán" nằm ở cuối phần hai "Gia biến và lưu lạc", sau khi trải qua biết bao nhiêu sóng gió, bị lừa lọc, bị đánh đập, bị mua bán như một món hàng thì giờ đây Thúy Kiều đã được cứu giúp bởi Từ Hải. Nhờ vậy mà nàng có cơ hội báo ân những người đã cưu mang mình cũng như trừng trị những kẻ bất nhân.

Đoạn trích tập trung vào việc miêu tả cảnh báo ân báo oán của Thúy Kiều đối với Thúc Sinh và Hoạn Thư. Trước hết là cảnh báo ân của Thúy Kiều dành cho Thúc Sinh. Sau khi gặp lại Thúc Sinh, Thúy Kiều đã nhớ lại những ngày tháng êm đềm bên chàng trước kia. Nàng cảm thấy rất biết ơn vì Thúc Sinh đã từng yêu thương và cứu vớt nàng khỏi lầu xanh. Vì thế nên nàng quyết định sẽ đền đáp công ơn ấy:

"Nàng rằng: Nghĩa trọng nghìn non...
Lâm Tri người cũ chàng còn nhớ không?
Sâm Thương chẳng vẹn chữ tòng
Tại ai há dám phụ lòng cố nhân?"

Thúy Kiều đã dùng những lời lẽ rất chân thành và tha thiết để bày tỏ tấm lòng tri ân sâu sắc của mình đối với Thúc Sinh. Nàng coi nghĩa với Thúc Sinh nặng tựa núi, sâu tựa biển, không gì có thể sánh được. Đồng thời, nàng cũng nhắc đến những kỉ niệm đẹp đẽ giữa hai người khi xưa, mong muốn Thúc Sinh hiểu được tấm lòng thành của mình. Không chỉ vậy, Thúy Kiều còn khẳng định rằng nàng sẽ không bao giờ phụ lòng cố nhân, sẽ luôn ghi nhớ công ơn của Thúc Sinh trong suốt quãng đời còn lại. Có thể nói, cách báo ân của Thúy Kiều đối với Thúc Sinh là rất hợp tình hợp lí, khiến cho chàng cảm động và biết ơn. Tiếp theo là cảnh báo oán của Thúy Kiều đối với Hoạn Thư. Khi nghe tin Thúy Kiều trở về, Hoạn Thư đã vô cùng lo sợ và tìm mọi cách để trốn tránh. Tuy nhiên, Thúy Kiều vẫn quyết tâm trừng trị Hoạn Thư vì những tội ác mà ả đã gây ra cho nàng trong quá khứ. Đầu tiên, Thúy Kiều gọi Hoạn Thư ra để hỏi tội:

"Bây giờ rõ mặt đôi ta...
Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây!"

Câu thơ đầu tiên đã thể hiện thái độ khinh bỉ, mỉa mai của Thúy Kiều đối với Hoạn Thư. Nàng gọi Hoạn Thư là "tiểu thư" với giọng điệu châm chọc, như muốn vạch trần bản chất giả dối, mưu mô của ả. Câu thơ thứ hai thể hiện sự ngạc nhiên của Thúy Kiều khi thấy Hoạn Thư xuất hiện trước mặt mình. Nàng không ngờ rằng Hoạn Thư lại dám đến đây để cầu xin tha mạng. Sau đó, Thúy Kiều bắt đầu kể tội Hoạn Thư:

"Trót lòng gây việc chông gai...
Chồng chung chưa dễ ai chiều cho ai."

Thúy Kiều đã liệt kê những tội ác của Hoạn Thư, từ việc ghen tuông mù quáng, hành hạ Thúy Kiều, đến việc hãm hại Kim Trọng. Những tội ác ấy đều đáng phải chịu trừng phạt. Cuối cùng, Thúy Kiều đưa ra phán quyết:

"Đã lòng tri âm sao chả thở than...
Khen thưởng tức là để rao tuồng này."

Thúy Kiều tuyên bố sẽ xử tội Hoạn Thư theo đúng luật lệ của triều đình, nhằm răn đe những kẻ khác có ý định làm điều xấu xa. Cách báo oán của Thúy Kiều đối với Hoạn Thư là rất công bằng, minh bạch, khiến cho ả phải khiếp sợ và nhận ra sai lầm của mình. Qua đoạn trích "Kiều báo ân báo oán", Nguyễn Du đã thể hiện quan điểm nhân sinh sâu sắc của mình. Ông cho rằng, con người cần phải sống có tình có nghĩa, biết ơn những người đã giúp đỡ mình và trừng trị những kẻ ác độc. Ngoài ra, đoạn trích còn ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của Thúy Kiều, một người phụ nữ thông minh, tài giỏi, giàu lòng vị tha.