trình bày cấu tạo và chức năng của ti thể, lục lạp, lưới nội chất

Dưới đây là trình bày về cấu tạo và chức năng của ba bộ phận quan trọng trong tế bào: ti thể, lục lạp, và lưới nội chất.

1. Ti thể (Mitochondrion)

Cấu tạo:

• Hình dạng: Ti thể có hình bầu dục hoặc sợi dài, kích thước khoảng 0,5 - 10 micromet.
• Màng: Ti thể có hai lớp màng:
  • Màng ngoài: Bọc bên ngoài ti thể, tương đối trơn và có lỗ nhỏ cho phép các phân tử di chuyển qua lại.
  • Màng trong: Lớp màng này gấp nếp tạo thành các tế bào chất (cristae) để tăng diện tích bề mặt.
• Chất nền (matrix): Chứa các enzyme, ribosome và DNA ti thể (DNA ti thể có thể tự tổng hợp một số protein cần thiết).

Chức năng:

• Cung cấp năng lượng: Ti thể là trung tâm sản xuất năng lượng của tế bào thông qua quá trình hô hấp tế bào, trong đó glucose và oxy được chuyển đổi thành năng lượng dưới dạng ATP.
• Chuyển hóa tế bào: Tham gia vào các quá trình chuyển hóa như tổng hợp các axit béo và kiểm soát nồng độ canxi trong tế bào.
• Chết tế bào (apoptosis): Ti thể có vai trò trong việc kích hoạt các quá trình chết tế bào theo chương trình khi tế bào bị hư hại.

2. Lục lạp (Chloroplast)

Cấu tạo:

• Hình dạng: Lục lạp có dạng hạt hoặc đĩa, kích thước nhỏ hơn ti thể.
• Màng: Lục lạp có hai lớp màng:
  • Màng ngoài: Màng mỏng bao bọc bên ngoài.
  • Màng trong: Màng trong gấp nếp tạo thành các cấu trúc gọi là thylakoid, trong đó có chứa chlorophyll (diệp lục), chất giúp hấp thụ ánh sáng.
• Stroma: Chất nền trong lục lạp, chứa các enzyme và DNA, giúp tổng hợp các sản phẩm từ phản ứng sáng của quang hợp.

Chức năng:

• Quang hợp: Lục lạp thực hiện quá trình quang hợp, trong đó ánh sáng mặt trời được chuyển hóa thành năng lượng hóa học, giúp cây xanh tổng hợp glucose từ carbon dioxide và nước.
• Sản xuất oxy: Lục lạp giải phóng oxy như một sản phẩm phụ trong quá trình quang hợp.
• Tổng hợp các hợp chất hữu cơ: Lục lạp cũng tham gia vào việc tổng hợp các axit amin, axit béo và một số hợp chất hữu cơ khác cần thiết cho tế bào.

3. Lưới nội chất (Endoplasmic Reticulum - ER)

Cấu tạo:

• Lưới nội chất là một mạng lưới các ống và màng liên kết với nhau, nằm trong tế bào chất.
  • Lưới nội chất nhẵn (Smooth ER): Không có ribosome gắn trên bề mặt, tham gia vào các quá trình như tổng hợp lipids (chất béo) và chuyển hóa carbohydrate.
  • Lưới nội chất hạt (Rough ER): Gắn ribosome trên bề mặt, chủ yếu tham gia vào việc tổng hợp protein và chuyển các protein đã được tổng hợp đến các bộ phận khác trong tế bào.

Chức năng:

• Tổng hợp protein: Lưới nội chất hạt (Rough ER) là nơi tổng hợp các protein có chức năng ngoại bào hoặc sẽ được vận chuyển tới các cơ quan khác trong tế bào.
• Chuyển hóa lipid: Lưới nội chất nhẵn (Smooth ER) tham gia vào việc tổng hợp và chuyển hóa lipid và steroid.
• Cung cấp khoang chứa: Lưới nội chất cũng đóng vai trò trong việc cung cấp các khoang chứa cho quá trình vận chuyển các phân tử trong tế bào.
• Detoxification: Lưới nội chất nhẵn có thể tham gia vào việc phân hủy các chất độc hại trong tế bào (nhất là ở gan).

Tóm tắt:

• Ti thể: Cung cấp năng lượng (ATP) cho tế bào thông qua quá trình hô hấp tế bào.
• Lục lạp: Thực hiện quang hợp, giúp cây chuyển ánh sáng thành năng lượng hóa học và sản xuất oxy.
• Lưới nội chất: Tổng hợp protein (Rough ER), lipid và chuyển hóa các hợp chất (Smooth ER), đồng thời tham gia vào quá trình detoxification và vận chuyển trong tế bào.