Hồ Xuân Hương là nhà thơ nổi tiếng của nền văn học Việt Nam, bà được mệnh danh là Bà chúa thơ Nôm với nhiều sáng tác độc đáo về nội dung và nghệ thuật. Trong đó, bài thơ Khóc Tổng Cóc đã thể hiện rõ nét phong cách thơ của Hồ Xuân Hương qua việc sử dụng ngôn ngữ bình dị, gần gũi để nói lên sự bất công trong xã hội xưa.
Bài thơ Khóc Tổng Cóc có hai bản dịch khác nhau nhưng đều mang ý nghĩa chung là khóc cho người chồng quá cố của mình - Tổng Cóc. Bài thơ này được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật, gồm bốn phần đề, thực, luận, kết. Ở phần đề, tác giả đã giới thiệu về nhân vật chính trong bài thơ là Tổng Cóc, ông ta là người giàu có nhất nhì vùng Kinh Bắc. Tuy nhiên, cuộc sống xa hoa ấy không kéo dài lâu khi Tổng Cóc mắc bệnh rồi chết. Phần thực, tác giả đã miêu tả chân dung của Tổng Cóc lúc còn sống và khi đã chết. Khi còn sống, Tổng Cóc thường mặc áo gấm, đội khăn xếp, đeo nhẫn vàng, uống rượu ngon, ăn cao lương mỹ vị,... Nhưng khi chết đi, mọi thứ xa hoa ấy đều biến mất, chỉ còn lại cái xác thối rữa nằm trên giường. Đến phần luận, tác giả đã phê phán thói ăn chơi sa đọa của Tổng Cóc bằng những hình ảnh ẩn dụ như "mũ cánh chuồn", "áo rộng tay",... Những hình ảnh này gợi liên tưởng đến lối sống hưởng thụ, ích kỷ của tầng lớp quan lại thời xưa. Cuối cùng, ở phần kết, tác giả đã bày tỏ nỗi tiếc thương vô hạn trước sự ra đi của Tổng Cóc. Dù biết rằng ai cũng phải chết, nhưng tác giả vẫn cảm thấy đau xót khi nhìn thấy cảnh tượng tang thương, thê thảm của gia đình Tổng Cóc.
Qua bài thơ Khóc Tổng Cóc, Hồ Xuân Hương đã thể hiện rõ nét phong cách thơ của mình. Bà đã sử dụng ngôn ngữ bình dị, gần gũi để nói lên sự bất công trong xã hội xưa. Bên cạnh đó, bà còn sử dụng các biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ, hoán dụ,... để tăng sức biểu đạt cho lời thơ. Nhờ vậy, bài thơ đã trở thành một tác phẩm văn học kinh điển, góp phần khẳng định tài năng của Hồ Xuân Hương.