nêu khái niệm và cho ví dụ về vận chuyển thụ động, chủ động nhập bào và xuất bào

Question

Nguyễn Min · Accepted Answer

1. Vận chuyển thụ động

Khái niệm: Là quá trình các chất di chuyển từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp, không tiêu tốn năng lượng.
Các hình thức:
- Khuếch tán đơn giản: Các phân tử nhỏ, không phân cực (như O₂, CO₂) dễ dàng khuếch tán qua lớp kép phospholipid.
- Khuếch tán qua kênh protein: Các ion hoặc phân tử phân cực di chuyển qua các kênh protein đặc hiệu.

Hình ảnh về Khuếch tán đơn giản và qua kênh protein

Ví dụ:
- Oxy khuếch tán từ không khí vào máu qua màng tế bào phổi.
- Nước di chuyển qua màng tế bào theo cơ chế thẩm thấu.

2. Vận chuyển chủ động

Khái niệm: Là quá trình các chất di chuyển từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao, ngược chiều gradient nồng độ và tiêu tốn năng lượng ATP.
Cơ chế: Các protein vận chuyển tích cực bơm các chất qua màng.
Ví dụ:
- Bơm Na+/K+ vận chuyển Na+ ra khỏi tế bào và K+ vào tế bào.

3. Nhập bào và xuất bào

Khái niệm: Là quá trình tế bào lấy các chất có kích thước lớn vào bên trong hoặc thải các chất ra ngoài bằng cách biến dạng màng tế bào.
Các hình thức:
- Nhập bào:
  - Thực bào: Tế bào bao lấy các hạt lớn (như vi khuẩn) và đưa vào trong tế bào.
  - Uống bào: Tế bào bao lấy các chất lỏng có chứa các phân tử hòa tan.
- Xuất bào: Tế bào thải các chất ra ngoài bằng cách tạo ra các túi màng.

Timi · Answer

Dưới đây là khái niệm và ví dụ về vận chuyển thụ động, chủ động nhập bào và xuất bào:

### 1. Vận chuyển thụ động (Passive Transport)
**Khái niệm:** Vận chuyển thụ động là quá trình di chuyển các chất qua màng tế bào mà không cần tiêu tốn năng lượng. Quá trình này diễn ra theo gradient nồng độ, tức là từ nơi có nồng độ cao đến nơi có nồng độ thấp.

**Ví dụ:** 
- **Khuếch tán (Diffusion):** Oxy và carbon dioxide khuếch tán qua màng tế bào.
- **Thẩm thấu (Osmosis):** Nước di chuyển qua màng tế bào từ nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ cao của các chất hòa tan.

### 2. Vận chuyển chủ động nhập bào (Active Endocytosis)
**Khái niệm:** Vận chuyển chủ động nhập bào là quá trình tế bào hấp thụ các chất từ môi trường bên ngoài bằng cách bao bọc chúng trong một màng bào tương. Quá trình này cần năng lượng để thực hiện.

**Ví dụ:** 
- **Nhập bào bằng thực bào (Phagocytosis):** Tế bào bạch cầu hấp thụ vi khuẩn bằng cách bao bọc chúng lại.
- **Nhập bào bằng dịch bào (Pinocytosis):** Tế bào hấp thụ các giọt dịch chứa chất dinh dưỡng.

### 3. Vận chuyển chủ động xuất bào (Active Exocytosis)
**Khái niệm:** Vận chuyển chủ động xuất bào là quá trình tế bào giải phóng các chất ra ngoài bằng cách kết hợp các bào quan chứa chất với màng tế bào. Quá trình này cũng cần năng lượng.

**Ví dụ:** 
- **Tiết hormone:** Tế bào tuyến tụy giải phóng insulin vào máu.
- **Giải phóng neurotransmitter:** Tế bào thần kinh giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh vào khe synapse.

Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các quá trình vận chuyển trong tế bào!