Phần I. Đọc hiểu ( 4 điểm) Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi: ĐAU LÒNG LŨ LỤT MIỀN TRUNG Mưa giăng mắc nỗi buồn nhân thế Mờ chân mây dâu bể đón đưa Ai làm bão tố gió mưa Đời chan nước mắt, héo dưa ki...

phần:
câu 1: :
- Thể thơ tự do
:
- Biện pháp tu từ được sử dụng là điệp ngữ "mưa"
+ Tác dụng: nhấn mạnh sự khắc nghiệt của thiên tai, những cơn mưa như trút nước khiến cho cảnh vật trở nên hoang tàn, con người phải chịu nhiều thiệt hại nặng nề.
:
- Nội dung chính của đoạn thơ: Đoạn thơ thể hiện nỗi xót thương, đồng cảm với những khó khăn, mất mát mà người dân miền Trung đang phải gánh chịu do thiên tai gây ra. Đồng thời, tác giả cũng lên án những hành động vô trách nhiệm của con người đối với môi trường, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
:
- Thông điệp có ý nghĩa nhất đối với em là thông điệp về tình yêu thương, sự sẻ chia. Trong hoàn cảnh khó khăn, hoạn nạn, chúng ta cần biết yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau để vượt qua thử thách. Tình yêu thương sẽ giúp con người xích lại gần nhau hơn, tạo nên sức mạnh to lớn để chiến thắng mọi khó khăn.

câu 2: Câu hỏi:
i. đọc hiểu ( 4 điểm) đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi: đau lòng lũ lụt miền trung mưa giăng mắc nỗi buồn nhân thế mờ chân mây đâu bể đón đưa ai làm bão tố gió mưa đời chan nước mắt, héo dưa kiếp người! ngày rát mặt, ngang trời mưa đổ đêm giá băng sương nhỏ lệ rơi mây đen phủ kín bầu trời sinh linh chết đứng giữa trời nước non! nghe gió thổi lòng cồn bão tố tiếng mưa rơi thác đổ ngàn xa lũ ơi, sấp ngửa ập òa nước ơi, trắng xóa lệ nhòa bóng quê! mưa gấp khúc đường về nẻo cũ bong bóng trôi theo lũ cuốn đê bàn tay kêu cứu - tái tê thò qua mái ngói bốn bề nước trôi! nhìn trẻ nhỏ màn trời chiếu nước các cụ già rét mướt tái xanh cuộc đời lúc rách lúc lành người mình chia sẻ đã thành bản năng! cùng một bọc, chung cành chung gốc nào cùng chia bão lốc gió sương “nhiễu điều phủ lấy giá gương”...! (phạm ngọc san trích Khoảng lặng xôn xao- NXB Hội Nhà Văn 2018) Xác định các từ ngữ trong bài thơ cho thấy lũ lụt miền Trung là một thiên tai nghiêm trọng?
Phương pháp: Đọc kĩ nội dung đoạn thơ, chú ý những từ ngữ thể hiện mức độ nghiêm trọng của trận lũ.
Lời giải: Các từ ngữ trong bài thơ cho thấy lũ lụt miền Trung là một thiên tai nghiêm trọng: bão tố, gió mưa, bão lốc, nước trôi,...
ii. nghị luận xã hội (6 điểm) viết một đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về tình yêu thương con người được gợi ra từ khổ thơ cuối của bài thơ trên.
Phương pháp: Dựa vào kiến thức và kĩ năng đã học để thực hiện yêu cầu của đề bài.
Lời giải: Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu sau:
Hình thức: Đảm bảo dung lượng, đúng hình thức đoạn văn; diễn đạt mạch lạc; không sai lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu.
Nội dung: Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:
+ Khổ thơ cuối là lời nhắn nhủ mỗi chúng ta hãy biết quan tâm, giúp đỡ lẫn nhau khi gặp khó khăn hoạn nạn.
+ Tình yêu thương sẽ tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn để vượt qua mọi trở ngại, khó khăn.
+ Yêu thương đồng loại là đạo lí truyền thống của dân tộc ta.
+ Mỗi người cần nhận thức rõ ý nghĩa của tình yêu thương con người, tích cực rèn luyện, bồi đắp để sống có tấm lòng nhân ái, biết yêu thương và sẵn sàng giúp đỡ người khác.

câu 3: Câu hỏi:
i.đọc hiểu( 4 điểm)
Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:
Đau lòng lũ lụt miền Trung
Mưa giăng mắc nỗi buồn nhân thế
Mờ chân mây đâu đấy bến bờ
Dâu bể đón đưa ai làm bão tố
Gió mưa đời chan nước mắt, héo dưa kiếp người!
Ngày rát mặt, ngang trời mưa đổ
Đêm giá băng sương nhỏ lệ rơi
Mây đen phủ kín bầu trời
Sinh linh chết đứng giữa trời nước non!
Nghe gió thổi lòng cồn bão tố
Tiếng mưa rơi thác đổ ngàn xa
Lũ ơi, sấp ngửa ập òa
Nước ơi, trắng xoá lệ nhoà bóng quê!
Mưa gấp khúc đường về nẻo cũ
Bong bóng trôi theo lũ cuốn đê
Bàn tay kêu cứu - tái tê
Thò qua mái ngói bốn bề nước trôi!
Nhìn trẻ nhỏ màn trời chiếu nước
Các cụ già rét mướt tái xanh
Cuộc đời lúc rách lúc lành
Người mình chia sẻ đã thành bản năng!
Cùng một bọc, chung cành chung gốc
Nào cùng chia bão lốc gió sương
"Nhiễu điều phủ lấy giá gương..."
(Phạm Ngọc San, Khoảng lặng xôn xao, NXB Hội Nhà văn, 2018, tr. 59-60)
Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên.
Phương pháp: Vận dụng những kiến thức về các phương thức biểu đạt đã học: Tự sự, miêu tả, biểu cảm, thuyết minh, nghị luận.
Cách giải: Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm.
ii. Đọc đoạn thơ sau và thực hiện yêu cầu bên dưới:
“Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.”
Câu hỏi: Xác định thể thơ của đoạn thơ trên?
Phương pháp: Căn cứ vào các thể thơ đã học
Cách giải: Thể thơ: năm chữ.
iii. Chỉ ra và nêu hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ trong hai dòng thơ sau:
“Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi”.
Phương pháp: căn cứ bài Biện pháp tu từ
Cách giải:
- Biện pháp tu từ: ẩn dụ
- Tác dụng:
+ Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu thơ.
+ Sấm là hiện tượng đặc trưng của trời mưa, hàng cây đứng tuổi chỉ những con người từng trải.
+ Từ “bớt bất ngờ” diễn tả cảm giác an tâm khi phải đối diện với những biến cố bất ngờ xảy đến trong cuộc sống.
iv. Anh/chị hãy nhận xét về tình cảm của tác giả dành cho thiên nhiên trong đoạn trích trên.
Phương pháp: Phân tích, lí giải
Cách giải:
- Đó là tình cảm gắn bó, trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên.
v. Từ nội dung đoạn trích ở phần đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về ý nghĩa của việc chấp nhận thử thách trong cuộc sống.
Phương pháp: Phân tích, lí giải, tổng hợp
Cách giải:
* Nội dung đảm bảo các ý cơ bản sau:
- Giải thích: Thử thách là những khó khăn, trở ngại ta gặp phải trên con đường tiến đến mục tiêu.
- Bàn luận:
+ Ý nghĩa của việc chấp nhận thử thách:
• Giúp chúng ta rèn luyện ý chí, nghị lực để vượt qua khó khăn.
• Rèn luyện khả năng sáng tạo để tìm ra cách giải quyết vấn đề.
• Phát triển tư duy phản biện để đánh giá đúng sai.
• Tạo động lực để phấn đấu vươn lên.
+ Nếu không biết chấp nhận thử thách sẽ khiến chúng ta dễ dàng bỏ cuộc, không đạt được mục tiêu.
- Bài học nhận thức và hành động:
• Cần có tinh thần lạc quan, tự tin để đối mặt với thử thách.
• Không nên sợ hãi hay né tránh thử thách mà cần dũng cảm đương đầu với nó.
vi. Cảm nhận của em về bức tranh mùa hè trong 6 câu thơ đầu của bài thơ "Khi con tu hú". Từ đó liên hệ với hoàn cảnh tù đày của nhà thơ để chỉ ra mối tương đồng giữa bức tranh thiên nhiên và tâm trạng con người.
Phương pháp: phân tích, tổng hợp
Cách giải:
a. Đảm bảo cấu trúc đoạn văn nghị luận 6 - 8 câu
Học sinh biết bám sát nội dung gợi ý và vận dụng thêm các kiến thức đã học để viết đoạn văn. Khuyến khích sự sáng tạo; câu văn chảy, cảm xúc chân thành, có chất văn; có dẫn chứng, lí lẽ thuyết phục. Sau đây là vài gợi ý mang tính tham khảo:
* Hình thức:
- Đoạn văn hoàn chỉnh, đảm bảo số lượng từ, diễn đạt lưu loát, mạch lạc.
- Có sử dụng phép nối để liên kết câu.
* Nội dung:
- Bức tranh mùa hè tươi vui, rộn rã, tràn đầy sức sống:
+ Tiếng chim tu hú gọi bầy mở đầu cho bức tranh mùa hè.
+ Âm thanh rộn rã báo hiệu mùa hè đến.
+ Màu sắc tươi tắn: lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần.
+ Cảnh vật hoạt động: trời xanh rộng hơn, ve ngân, bắp rây vàng hạt đầy sân, nắng đào.
=> Mùa hè tươi đẹp, rực rỡ, căng tràn nhựa sống.
- Liên hệ với hoàn cảnh tù đày của nhà thơ để chỉ ra mối tương đồng giữa bức tranh thiên nhiên và tâm trạng con người:
+ Tâm trạng của nhà thơ: ngột ngạt, u uất, khao khát tự do.
+ Bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống càng làm nổi bật tâm trạng của nhà thơ.

câu 4: . Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là nghị luận.
. Theo tác giả, những hành động thể hiện tinh thần tương thân tương ái bao gồm:
+ Giúp đỡ đồng bào vùng bị thiên tai bằng vật chất như quần áo, lương thực,...
+ Động viên tinh thần giúp họ vượt qua khó khăn.
+ Tuyên truyền để mọi người nâng cao ý thức phòng chống thiên tai.
. Những lí lẽ mà tác giả sử dụng để thuyết phục người đọc về sự cần thiết phải phát huy tinh thần tương thân tương ái trong cộng đồng khi gặp thiên tai là:
- Thiên tai gây ra nhiều thiệt hại lớn đối với con người.
- Tinh thần tương thân tương ái giúp giảm bớt gánh nặng cho Nhà nước, giúp bà con sớm ổn định lại cuộc sống.
- Phát huy tinh thần tương thân tương ái cũng góp phần xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc.
. Em hoàn toàn đồng tình với quan điểm của tác giả vì:
- Trong xã hội, không phải ai cũng may mắn được hưởng hạnh phúc, bình yên. Có rất nhiều người luôn phải đối mặt với khó khăn, thử thách do thiên tai gây ra.
- Khi chúng ta giúp đỡ những người gặp khó khăn, chúng ta đang lan tỏa yêu thương, tạo nên một xã hội tốt đẹp hơn.

câu 5: . Phương thức biểu đạt chính là miêu tả.
. Các biện pháp tu từ có trong đoạn trích:
- Nhân hóa: "mưa đổ", "mây đen phủ kín".
- Ẩn dụ: "bão tố" để chỉ những khó khăn, thử thách mà con người phải đối mặt; "nước mắt" để chỉ sự vất vả, gian khổ; "héo dưa" để chỉ sự tàn phá, hủy diệt; "chân mây" để chỉ tương lai tươi sáng.
- Điệp ngữ: "mưa" lặp lại hai lần.
Tác dụng:
+ Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
+ Nhấn mạnh sự khắc nghiệt của thiên nhiên, đồng thời cũng thể hiện sự kiên cường, bất khuất của con người trước thiên tai.
. Nội dung chính của đoạn trích là: Đoạn trích nói về tình cảnh khốn khó của người dân khi gặp thiên tai. Mưa lũ gây ra nhiều thiệt hại về tài sản và tính mạng của con người. Tuy nhiên, họ vẫn luôn lạc quan, yêu đời và sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn.
. Thông điệp ý nghĩa nhất đối với em là: Hãy luôn lạc quan, yêu đời và tin tưởng vào bản thân. Dù gặp phải khó khăn gì, chúng ta cũng không nên nản chí, bỏ cuộc. Chúng ta cần phải cố gắng vươn lên, vượt qua mọi thử thách để hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn.