Đề 1: Phân tích bài thơ Cúc ơi! ( Yến Thanh) Cúc ơi! ( Yến Thanh) Tiểu đội đã xếp một hàng ngang Cúc ơi em ở đâu không về tập hợp? Chín bạn đã quây quần đủ mặt Nhỏ-Xuân-Hà-Hường-Hợi-Rạng-Xuân-Xanh A tr...

Trong số những nhà thơ tiêu biểu của nền thi ca kháng chiến chống Mĩ cứu nước, Yến Thanh là gương mặt nổi bật. Thơ ông giàu chất chính luận, đậm tính sử thi, thấm đẫm chất trữ tình. Ông đã từng là chiến sĩ lái xe trên tuyến đường Trường Sơn máu lửa. Vì vậy, ông có nhiều bài thơ viết rất hay về con người và cuộc sống nơi khói lửa bom đạn. Một trong những bài thơ đó phải kể đến “Cúc ơi”!. Đọc bài thơ, độc giả không khỏi xót thương, tiếc nuối, day dứt và tự hào trước sự hi sinh cao đẹp của nữ thanh niên xung phong.
Bài thơ mở đầu bằng tiếng gọi vừa tha thiết, nghẹn ngào vừa mang sự xót xa, ai oán:
“Cúc ơi!”
Một chữ “ơi!” thôi mà mang nhiều cung bậc của giọng điệu: vừa là lời gọi thiết tha, vừa là tiếng than, tiếng khóc chứa chan đau đớn, tiếc nuối. Từ láy “cúc ơi!” cất lên như tiếng nấc nghẹn ngào của người lính khi nhắc tới đồng đội đã ngã xuống giữa chiến trường khốc liệt.
Hình ảnh người con gái tên Cúc hiện lên qua những dòng thơ đầy xót xa:
“cúc ơi em ở đâu
hồn em bay về đâu”
Hai câu thơ với hai dấu chấm lửng đặt ở cuối tạo cho người đọc một khoảng lặng để suy ngẫm về sự mất mát quá lớn lao của chiến tranh. Hai câu hỏi tu từ ở cuối đoạn thơ càng tô đậm thêm sự xót xa, đau đớn khôn nguôi của người lính khi đồng đội của họ mãi mãi nằm lại nơi chiến trường.
Những dòng thơ tiếp theo tái hiện lại giây phút hi sinh của nữ thanh niên xung phong:
“Xe lăn sao được giữa đèo
Mưa bom bão đạn chật heo hút hồn
Em gửi lại nào mũ, nào khăn, nào bút, nào thư
Gửi lại nào là…nào là… Cúc ơi!”
Đoạn thơ đã khắc họa rõ nét sự tàn khốc của chiến tranh. Những quả bom, cơn mưa đạn đã khiến người con gái ấy phải mãi mãi nằm lại nơi chiến trường. Người con gái ấy đã ra đi khi tuổi đời còn quá trẻ. Sự ra đi của cô gái trẻ khiến chúng ta không khỏi xót xa. Cô gái ấy đã gửi lại tất cả những gì mình có giữa chiến trường khốc liệt: chiếc mũ, chiếc khăn, cây bút, lá thư. Dấu chấm lửng đặt cuối đoạn thơ như một lời khẳng định rằng còn rất nhiều thứ nữa cô gái ấy đã gửi lại nhưng không thể kể hết được.
Sự ra đi của cô gái ấy khiến người đọc không khỏi xót xa, ngậm ngùi:
“Em gửi lại nào là…nào là…
Cúc ơi!”
Dù không muốn nhưng cô gái ấy vẫn phải gửi lại tất cả những gì mình có để cùng đồng đội lên đường. Dù không muốn nhưng cô gái ấy cũng không thể nào quay trở về với gia đình, quê hương được nữa. Sự ra đi của cô gái ấy khiến người đọc không khỏi bàng hoàng, đau xót.
Nỗi đau ấy cứ giằng xé tâm can người đọc:
“Em gửi lại nào…
Em gửi lại nào…
Cúc ơi!”
Điệp khúc “em gửi lại nào” lặp đi lặp lại như một lời khẳng định rằng cô gái ấy đã gửi lại tất cả những gì mình có. Đồng thời, nó cũng thể hiện sự tiếc nuối, xót xa của người lính khi đồng đội của họ mãi mãi nằm lại nơi chiến trường.
Trước sự hi sinh của cô gái ấy, người lính không khỏi xót xa, tiếc nuối:
“Em gửi lại nào…
Em gửi lại nào…
Cúc ơi!”
Người lính chỉ biết gọi tên cô gái ấy trong vô vọng. Tiếng gọi ấy như một lời than thở, một tiếng khóc chứa chan đau đớn, tiếc nuối.
Trong khổ thơ tiếp theo, tác giả đã miêu tả khung cảnh chiến trường ác liệt:
“Đèo mây trắng đặc bi thương
Xe tăng<<sys>> chân, súng dọc ngang trời
Anh thành ngỗn ngang đầy lối
Em về đâu, thênh thang đồng đội tìm”
Bom đạn của kẻ thù đã biến con đường Trường Sơn vốn tươi đẹp, tràn đầy sức sống trở thành “đèo mây trắng đặc bi thương”. Trên con đường ấy, xe tăng sa lầy, súng đạn dọc ngang trời. Khung cảnh chiến trường thật ác liệt, dữ dội. Trước khung cảnh ấy, người lính không khỏi xót xa, tiếc nuối. Họ chỉ biết đứng nhìn đồng đội của mình bị bom đạn của kẻ thù cướp đi mạng sống mà không thể làm gì được.
Giữa khung cảnh chiến trường ác liệt, sự ra đi của cô gái ấy khiến người đọc không khỏi xót xa:
“Em về đâu, thênh thang đồng đội tìm”
Cô gái ấy đã ra đi, để lại bao niềm tiếc thương, xót xa cho đồng đội. Họ sẽ mãi mãi không thể quên hình bóng của cô gái ấy.
Khổ thơ cuối cùng khép lại bài thơ bằng tiếng gọi tha thiết, nghẹn ngào:
“Cúc ơi! Em ở đâu?
Hỡi cúc ơi!… Hỡi cúc ơi…”
Tiếng gọi “cúc ơi” vang lên tha thiết, nghẹn ngào. Nó như một lời kêu cứu đầy tuyệt vọng của người lính khi đồng đội của họ mãi mãi nằm lại nơi chiến trường.
Bài thơ “Cúc ơi!” đã để lại trong lòng người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc. Bài thơ đã gợi lên trong người đọc nhiều suy nghĩ về cuộc sống và cái chết, về sự hi sinh cao đẹp của những người đã ngã xuống vì độc lập, tự do của dân tộc.
Có thể nói, bài thơ “Cúc ơi!” là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa. Bài thơ đã góp phần ghi lại những trang sử hào hùng của dân tộc, đồng thời cũng là lời tri ân sâu sắc tới những người đã hi sinh xương máu để giành lấy độc lập, tự do cho Tổ quốc.