chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ ẩn dụ được sử dụng trong bài thơ bánh trôi nước

Hong Cam Pham thi

Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ ẩn dụ trong bài thơ "Bánh trôi nước"

Bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ để thể hiện vẻ đẹp và số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Trước hết, hình ảnh bánh trôi nước là một ẩn dụ đầy nghệ thuật cho người phụ nữ Việt Nam. Câu thơ mở đầu:

"Thân em vừa trắng lại vừa tròn"

đã gợi lên vẻ đẹp hình thể của người phụ nữ. Từ "trắng" và "tròn" không chỉ miêu tả chiếc bánh mà còn ngợi ca vẻ đẹp duyên dáng, trong trắng của người con gái.

Tuy nhiên, cuộc đời người phụ nữ không hề bằng phẳng mà đầy những thăng trầm, biến động, giống như chiếc bánh trôi trong nồi nước sôi:

"Bảy nổi ba chìm với nước non"

Câu thơ này sử dụng ẩn dụ để phản ánh số phận lênh đênh, chịu nhiều bất công, phụ thuộc vào hoàn cảnh và người khác. Trong xã hội xưa, người phụ nữ thường không có quyền quyết định cuộc đời mình, giống như chiếc bánh bị cuốn theo dòng nước.

Dù vậy, họ vẫn giữ trọn phẩm hạnh và lòng chung thủy:

"Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn

Mà em vẫn giữ tấm lòng son."

Ở đây, hình ảnh "tay kẻ nặn" tượng trưng cho những thế lực xã hội quyết định số phận người phụ nữ, còn "tấm lòng son" thể hiện sự thủy chung, son sắt của họ dù phải chịu nhiều đau khổ.

Như vậy, biện pháp ẩn dụ trong bài thơ không chỉ giúp Hồ Xuân Hương diễn tả thân phận người phụ nữ một cách tinh tế mà còn thể hiện niềm cảm thông, trân trọng đối với họ. Qua hình tượng bánh trôi nước, tác giả đề cao vẻ đẹp, đức hạnh và ý chí kiên cường của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.