viết văn phân tích đánh giá

Nguyễn Khoa Điềm thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Thơ ông giàu chất suy tư, cảm xúc dồn nén, mang màu sắc trữ tình chính luận. “Mặt đường khát vọng” là tập trường ca được ông hoàn thành ở chiến khu Trị Thiên năm 1971. Đoạn trích “Lời chào” là chương V của trường ca này. Với 20 dòng thơ tự do, đoạn trích đã thể hiện chân thực mà sâu sắc tình cảm gắn bó thiết tha với quê hương đất nước và trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với sự nghiệp bảo vệ xây dựng Tổ quốc.
“Ta đã lớn lên rồi trong khói lửa
Chúng ta đã lớn lên vượt qua muôn khó khăn
Tuổi xuân đang độ
Ngày mai như một trận mưa tràn trề”
Hình ảnh “ta đã lớn lên rồi trong khói lửa” đã khái quát toàn bộ hoàn cảnh của đất nước khi đó – đất nước đang bị giặc xâm lăng, phải sống trong khói lửa của chiến tranh. Từ đó làm nổi bật lên sự trưởng thành của thế hệ trẻ trong hoàn cảnh ấy. Họ đã lớn lên cùng với những gian khổ, vất vả, cùng những hi sinh, mất mát. Hai câu thơ tiếp theo nói lên sức sống mãnh liệt của dân tộc. Cách nói “chúng ta lớn lên” và “vượt qua mọi khó khăn” khẳng định chắc chắn về điều đó. Tuổi trẻ càng sôi nổi, nhiệt huyết bao nhiêu thì càng khao khát vươn tới tương lai tươi sáng bấy nhiêu. Hình ảnh so sánh “ngày mai như một trận mưa tràn trề” diễn tả niềm tin về một ngày mai thắng lợi, hạnh phúc, độc lập.
“Cánh cò trắng bay hoài trong tiếng hát
Chùm khế ngọt bên sông lúc nào cũng vỗ cánh đưa nôi
Và cha là một ngọn núi
Vững chãi giữa đời
Thương mẹ, ta không khóc đâu
Mẹ là cơn gió của ngàn phương núi non…”
Bốn câu thơ đầu tiên nói về những kỉ niệm êm đềm, thân thương của tuổi thơ. Đó là hình ảnh cánh cò trắng bay lượn trong lời ru của bà, của mẹ; chùm khế ngọtiai tán những câu chuyện cổ tích của bà, của mẹ. Đó còn là hình ảnh người cha vất vả lam lũ để nuôi con khôn lớn. Tất cả đều là những hình ảnh quen thuộc, gần gũi của vùng nông thôn Việt Nam. Và tất cả đều sẽ theo con suốt trên mọi chặng đường đời, trở thành hành trang quan trọng để con bước vào đời. Ba câu thơ tiếp theo là lời tâm sự chân thành của đứa con gửi gắm đến cha mẹ. Con không khóc vì con hiểu được sự vất vả của cha mẹ. Con thương mẹ bởi mẹ đã phải thức khuya dậy sớm lo lắng cho con và “cha là một ngọn núi vững chãi giữa đời”. Hình ảnh so sánh “cha là một ngọn núi” đã cụ thể hóa những gian nan, vất vả của cuộc đời người cha. Cha cũng như ngọn núi luôn che chở, bảo vệ cho con.
“Những gì sâu nặng nhất
Ta cũng không sao kể hết bằng lời
Chỉ biết nhờ gió xin dâng trọn tình con
Nơi ấy bây giờ chắc đã mùa gặt
Đêm nay mẹ ngủ giấc tròn
Trên mái nhà khe khẽ vang tiếng cười
Dù ở gần con
Hay ở xa xôi
Lòng mẹ vẫn bên con
Là sóng là mây
Là nắng ấm giữa trưa
Là đêm sáng trăng sao
Cần lo từng cơn ho cọng cỏ
Mẹ là đất nước tháng ngày
Con biết mãi vươn lên vì con có một mái nhà
Có mẹ, có cha
Có một bầu trời thương nhớ
Luôn ôm ấp tiếng hát lời ru…”
Khổ thơ cuối là lời tri ân sâu sắc của nhà thơ dành cho mẹ. Mẹ đã phải thức khuya dậy sớm lo lắng cho con. Giờ đây, khi con đã khôn lớn, mẹ mới yên lòng. Nhà thơ đã sử dụng hàng loạt các hình ảnh so sánh để thể hiện tình cảm của mình dành cho mẹ: “mẹ là sóng là mây”, “là nắng ấm giữa trưa”, “là đêm sáng trăng sao”. Những hình ảnh thiên nhiên rộng lớn, kì vĩ ấy như bao trùm lấy không gian. Nó cũng thể hiện những công lao to lớn, vĩ đại của mẹ. Khổ thơ khép lại bằng những hình ảnh giản dị nhưng chan chứa tình cảm: “cần lo từng cơn ho cọng cỏ”. Dù ở bất cứ nơi đâu, mẹ vẫn luôn dõi theo con.
Với giọng thơ trữ tình chính trị, ngôn từ giản dị mà giàu chất triết lí, đoạn thơ đã thể hiện được tình yêu đất nước, quê hương và tình cảm gia đình thiêng liêng của nhà thơ.