Nguyễn Văn Chương là một cây bút tiêu biểu của nền thi ca Việt Nam vào cuối thế kỉ XX. Ông đã từng giữ chức vụ cao trong Hội Nhà văn Thành phố Hồ Chí Minh. Thơ của ông mang đậm dấu ấn cá nhân, trải nghiệm và triết lí sâu sắc. Một số tác phẩm nổi tiếng của ông bao gồm "Đêm sông Cầu", "Miền hoang", "Khoảng trời kia". Trong đó, bài thơ "Ý nghĩ trong đêm" được sáng tác năm 1975, in trong tập "Đêm sông Cầu", đã bộc lộ rõ nét tài năng và phong cách độc đáo của ông.
Bài thơ này kể về một người lính đang đứng canh gác trong đêm, suy nghĩ về cuộc sống và tương lai. Người lính này đã trải qua nhiều khó khăn, gian khổ trong chiến tranh, nhưng vẫn luôn giữ vững niềm tin vào ngày mai tươi sáng. Bài thơ mang đậm chất trữ tình, lãng mạn, thể hiện sự lạc quan, yêu đời của người lính.
Tác phẩm mở đầu bằng khung cảnh đêm khuya thanh vắng, chỉ còn nghe thấy tiếng mưa rơi tí tách ngoài hiên. Nhân vật trữ tình thao thức không yên trong đêm, nhớ về những kỷ niệm xưa cũ:
"Đêm nay trở gió mùa đông bắc
Nhớ cái lạnh từ thuở xa xôi
Xa thật rồi mùa gặt mùa măng
Xa thật rồi tuổi trẻ của tôi."
Trong đêm mưa lạnh giá, người lính bỗng nhiên nhớ về những kỉ niệm xưa cũ, khi anh ta còn là một cậu bé vô tư, hồn nhiên. Anh ta nhớ về những ngày tháng tuổi trẻ sôi nổi, nhiệt huyết, được cống hiến hết mình cho Tổ quốc. Nỗi nhớ ấy khiến anh ta càng thêm trân trọng những gì mà mình đang có.
Người lính tiếp tục suy nghĩ về cuộc sống hiện tại và tương lai. Anh ta nhận ra rằng, dù cuộc sống có khó khăn, gian khổ đến đâu thì vẫn luôn có những tia hi vọng le lói ở phía trước. Anh ta tin rằng, nếu chúng ta cố gắng, nỗ lực thì chắc chắn sẽ đạt được thành công:
"Tôi biết trời vẫn còn nhiều giông bão
Nhưng sau bão giông trời lại sáng
Dẫu cánh rừng kia chưa thôi gào thét
Dẫu trái tim kia còn rỉ máu
Tôi vẫn tin ngày mai nắng sẽ lên."
Những câu thơ trên đã thể hiện rõ nét tinh thần lạc quan, yêu đời của người lính. Dù trước mắt còn nhiều khó khăn, thử thách nhưng anh ta vẫn luôn tin tưởng vào tương lai tươi sáng.
Bằng ngôn ngữ giản dị, gần gũi với cuộc sống thường nhật, cùng những hình ảnh giàu sức gợi, Nguyễn Văn Chương đã khắc họa thành công hình ảnh người lính trong đêm canh gác. Đó là một người lính giàu lòng yêu nước, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc. Đồng thời, bài thơ cũng gửi gắm thông điệp ý nghĩa về cuộc sống: Hãy luôn lạc quan, tin tưởng vào tương lai, bởi sau cơn bão giông trời lại sáng.
Có thể nói, bài thơ "Ý nghĩ trong đêm" là một tác phẩm hay, đáng để đọc và suy ngẫm. Tác phẩm đã góp phần làm phong phú thêm kho tàng thơ ca Việt Nam.