HIỂU Đọc văn bản sau: Bảo kính cảnh giới bài 38 Mấy phen lần bước đặm thanh vân", Đeo lợi làm chi luống nhọc thân. Nhớ chúa lòng còn đơn một tấc(2); Âu thì tóc đã bạc mười phân. Trì3) thanh cá lội in v...

bài 38: . Xác định thể thơ của bài thơ trên?
Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật
. Bài thơ được viết theo luật bằng hay trắc?
Bài thơ được viết theo luật trắc vần bằng
. Chỉ ra những từ ngữ, hình ảnh miêu tả tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bốn dòng thơ đầu?
Những từ ngữ, hình ảnh miêu tả tâm trạng của nhân vật trữ tình trong bốn dòng thơ đầu là: mấy phen, lần bước, dặm thanh vân, đeo lợi, nhọc thân, nhớ chúa, đơn một tấc, âu thì, tóc đã bạc, mười phân.
. Phân tích tác dụng của phép đối được sử dụng trong hai câu thực và hai câu luận của bài thơ?
- Hai câu thực: Mấy phen lần bước dặm thanh vân/ Đeo lợi làm chi luống nhọc thân
+ Phép đối: mấy phen >< vài phen ; lần bước >< đeo lợi ; dặm thanh vân >< luống nhọc thân
→ Tác dụng: nhấn mạnh nỗi niềm chua xót khi tuổi già ập đến mà vẫn chưa được nghỉ ngơi, vẫn phải lo lắng cho triều chính.
- Hai câu luận: Nhớ chúa lòng còn đơn một tấc/ Âu thì tóc đã bạc mười phân
+ Phép đối: nhớ chúa >< âu thì ; lòng còn đơn một tấc >< tóc đã bạc mười phân
→ Tác dụng: nhấn mạnh tấm lòng trung quân ái quốc của Nguyễn Trãi, dù tuổi cao sức yếu nhưng vẫn luôn hướng về đất nước, mong mỏi có thể giúp ích cho dân cho nước.
. Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung của hai câu thơ cuối?
Hai câu thơ cuối "dầu phải dầu chăng mặc thế/ Đắp tai biếng mảng sự vân vân" thể hiện thái độ sống của nhà thơ trước thời cuộc. Ông không màng danh lợi, coi thường phú quý, vinh hoa, chỉ cần giữ gìn khí tiết thanh sạch, sống trọn vẹn với lý tưởng, hoài bão của mình.
. Nhận xét về vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi qua bài thơ trên?
Qua bài thơ, ta thấy được vẻ đẹp tâm hồn của Nguyễn Trãi: ông là người có lí tưởng, hoài bão lớn lao, luôn hết lòng vì đất nước, vì nhân dân; đồng thời cũng là người có ý thức sâu sắc về lẽ sống thanh tao, lánh đục khơi trong của bậc đại nho.

câu 1: Nhân vật trữ tình là tác giả Nguyễn Trãi

câu 2: - Dấu hiệu để xác định thể thơ của văn bản là: + Số tiếng trong mỗi câu thơ đều giống nhau và được sắp xếp theo một trật tự nhất định ( có 7 chữ, ,3,4,5,6,7 có 8 chữ). + Về vần, nhịp và đối: Bài thơ gieo vần chân ở các cặp -2-4-6-8; ngắt nhịp chẵn 4/3 hoặc 2/2/2; sử dụng phép đối ở các cặp câu thơ 3-4 và 5-6.

câu 5: Hai câu thơ "Trì thanh cá lội in vừng nguyệt,/ Cây tĩnh chim về rợp bóng xuân" sử dụng phép đối để tạo nên sự cân bằng, hài hòa và gợi tả một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống.

* Đối xứng: Câu thơ sử dụng phép đối giữa hai cặp từ ngữ: "cá lội - chim về", "vừng nguyệt - bóng xuân". Sự đối xứng này tạo nên sự cân bằng về mặt cấu trúc, giúp cho câu thơ trở nên nhịp nhàng, uyển chuyển.
* Tương phản: Cặp từ "cá lội - chim về" tương phản nhau về hành động, tạo nên sự sinh động cho bức tranh thiên nhiên. Cá bơi lội tung tăng dưới nước, còn chim bay về tổ ấm, mang đến cảm giác yên bình, thư thái.
* Gợi tả: Phép đối góp phần làm nổi bật vẻ đẹp của khung cảnh thiên nhiên. Vầng trăng sáng lung linh soi xuống mặt hồ, ánh sáng dịu dàng chiếu lên những tán cây xanh mát, tạo nên một không gian thơ mộng, trữ tình.
* Thể hiện nội dung: Qua phép đối, tác giả đã khắc họa thành công bức tranh thiên nhiên mùa xuân với vẻ đẹp thanh bình, êm ả, đồng thời thể hiện tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống của nhà thơ Nguyễn Trãi.

Phép đối là một biện pháp nghệ thuật hiệu quả, góp phần tạo nên giá trị thẩm mỹ cho bài thơ "Bảo kính cảnh giới". Nó giúp cho lời thơ thêm giàu nhạc điệu, dễ nhớ, dễ thuộc, đồng thời truyền tải trọn vẹn thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm.

câu 6: - Hình ảnh "dầu phải dầu chăng mặc thế" là một cách nói khẳng định thái độ sống của Nguyễn Trãi trước những lời khen chê. Ông không quan tâm đến việc người đời yêu ghét, khen chê mình ra sao mà chỉ biết làm theo chí hướng, lý tưởng của bản thân. Thái độ này cho thấy Nguyễn Trãi là một con người có bản lĩnh vững vàng, không bị lay chuyển bởi những điều tiếng thị phi bên ngoài.

câu 7: Bài thơ "Bảo kính cảnh giới" là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Trãi, thể hiện rõ nét tư tưởng nhân nghĩa và tình yêu thiên nhiên của ông. Từ bài thơ này, em rút ra được nhiều bài học sâu sắc về cách ứng xử với cuộc đời. Trước hết, bài thơ nhắc nhở chúng ta phải biết trân trọng những giá trị bình dị, gần gũi của cuộc sống. Trong khi xã hội đang chạy theo danh lợi, tiền tài thì Nguyễn Trãi lại tìm thấy niềm vui trong những điều giản đơn như tiếng chim hót, mùi hương hoa, ánh nắng ban mai,... Điều đó cho thấy, hạnh phúc không nằm ở đâu xa mà nó luôn hiện hữu quanh ta. Thứ hai, bài thơ cũng khuyên nhủ chúng ta hãy sống hòa hợp với thiên nhiên. Thiên nhiên là người bạn tri kỷ của con người, mang đến cho chúng ta sự thanh thản, thư thái. Khi biết yêu thiên nhiên, chúng ta sẽ cảm nhận được vẻ đẹp của cuộc sống và có thêm động lực để vượt qua mọi khó khăn thử thách. Cuối cùng, bài thơ còn gợi lên tinh thần lạc quan, yêu đời của Nguyễn Trãi. Dù phải đối mặt với bao nhiêu sóng gió, thăng trầm của cuộc đời nhưng ông vẫn giữ vững niềm tin vào tương lai tươi sáng. Đó là một thái độ sống tích cực, đáng để chúng ta noi theo. Tóm lại, bài thơ "Bảo kính cảnh giới" đã mang đến cho chúng ta những bài học quý giá về cách ứng xử với cuộc đời. Hãy biết trân trọng những gì mình đang có, sống hòa hợp với thiên nhiên và luôn giữ vững tinh thần lạc quan, yêu đời.

câu 8: Nguyễn Trãi không chỉ là nhà quân sự tài ba, nhà quân sự tài ba, người đặt nền móng cho một quốc gia phát triển phồn thịnh mà còn là một thi sĩ nổi tiếng trong nền văn học Việt Nam. Ông đã đóng góp rất nhiều tác phẩm hay cho kho tàng văn học dân tộc trong đó có Bảo kính cảnh giới. Bài thơ đã giúp ta thấy rõ được tâm hồn và nhân cách của Ức Trai.

Trước hết, chúng ta có thể thấy rằng, dù có cuộc sống nơi thôn dã nhưng tác giả vẫn luôn hướng về nhân dân, về đất nước. Tuy nhiên, khi ở chốn quê nhà, ông được sống cuộc sống an nhàn, thanh thản hơn. Ở hai câu thơ đầu tiên, tác giả đã nhắc đến cuộc sống nơi thôn dã với những âm thanh quen thuộc:

"Rồi hóng mát thuở ngày trường
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương."

Câu thơ gợi mở một bức tranh cuộc sống nơi thôn dã yên bình, êm ả. Thời gian tuần hoàn "ngày trường", mọi thứ dường như đều trở nên chậm chạp, nhẹ nhàng. Con người cũng vậy, đang thả lỏng mình sau bao nhiêu bộn bề lo toan, mệt mỏi. Cây hòe trước sân đang vươn mình lên mạnh mẽ, xanh mướt, tỏa bóng rợp khắp sân. Bức tranh thiên nhiên thật tươi đẹp, tràn đầy sức sống biết bao!

Tiếp đến, tác giả đã cảm nhận vẻ đẹp của bức tranh ấy bằng tất cả giác quan:

"Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương."

Những bông hoa lựu đỏ rực như đang phun trào, bung nở hết cỡ. Động từ "phun" kết hợp cùng hình ảnh "thức đỏ" đã gợi ra sức sống mãnh liệt của hoa. Màu trắng của sen hòa quyện cùng màu vàng của nắng tạo nên một mùi hương đặc trưng của làng quê. Hương sen thoảng nhẹ trong gió mang theo bao cảm xúc, khiến cho tâm hồn con người thêm thư thái.

Không dừng lại ở đó, bức tranh thiên nhiên còn được tác giả khắc họa qua những chuyển động:

"Lao xao chợ cá làng ngư phủ
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương."

Âm thanh "lao xao" từ chợ cá, âm thanh dắng dỏi của tiếng ve gọi hè đã làm cho không khí của bức tranh trở nên sôi động, nhộn nhịp. Đây chính là nét chấm phá độc đáo của Nguyễn Trãi, khác biệt so với các nhà thơ khác khi vẽ bức tranh chiều tà. Có lẽ, ông muốn nhấn mạnh vào cuộc sống lao động của những người nông dân nơi thôn quê.

Như vậy, qua bốn câu thơ đầu, chúng ta có thể thấy được tình yêu thiên nhiên tha thiết của tác giả. Không những vậy, ông còn dành tình cảm đặc biệt với cuộc sống nơi thôn dã, với những người lao động chân chất.

Tuy có cuộc sống yên bình nhưng lúc nào tác giả vẫn cũng trăn trở, suy nghĩ cho nhân dân, cho đất nước:

"Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng
Dân giàu đủ khắp đòi phương."

Mong ước cho nhân dân được ấm no, hạnh phúc, đất nước được thịnh trị là niềm khát khao, lý tưởng sống cao đẹp mà Nguyễn Trãi vẫn luôn theo đuổi. Dù ở bất cứ đâu, ông vẫn đau đáu một nỗi niềm dân tộc, ông luôn hi vọng mình có thể cống hiến nhiều nhất cho đất nước.

Có thể nói, "Bảo kính cảnh giới" là một tác phẩm đặc sắc, thể hiện rõ tâm hồn và nhân cách của Nguyễn Trãi. Qua đó, chúng ta càng thêm trân trọng tấm lòng vì dân vì nước của ông.