"Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười, tháng ba"
Hằng năm vào ngày mồng 10 tháng 3 âm lịch, tất cả mọi người dân trên khắp mọi miền tổ quốc lại cùng hướng về vùng đất Phú Thọ - nơi lễ hội Đền Hùng diễn ra, để tưởng nhớ công ơn của các vua Hùng dựng nước.
Theo lịch sử ghi lại, người Việt luôn tin rằng mình là con cháu của vua Hùng, suy truyền thống đó mà thấy được tình yêu dân tộc, sự đoàn kết và niềm tự hào của nhân dân ta. Vì vậy, đền Hùng thờ cúng các vị vua Hùng và được tổ chức với quy mô lớn, thể hiện tấm lòng thành kính của nhân dân. Lễ hội đền Hùng hay còn gọi là ngày giỗ tổ Hùng Vương được tổ chức hằng năm vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch. Đây là một dịp để tưởng nhớ, bày tỏ lòng biết ơn và sự tôn kính tới các vua Hùng đã có công dựng nước, giữ nước. Theo truyền thuyết thì Lạc Long Quân và Âu Cơ được xem như là thủy tổ người Việt và là cha mẹ đẻ của Vua Hùng thứ nhất. Do vậy mà ngày giỗ tổ Hùng Vương còn được gọi với tên khác là ngày giỗ tổ tiên, giỗ Quốc Tổ hoặc đơn giản là Tết giỗ.
Lễ hội đền Hùng gồm hai phần là phần lễ và phần hội. Phần lễ được thực hiện bởi những người đứng đầu nhà nước, cùng các vị chức sắc tế gia tranh tước vị cùng bà con ở xa gần và du khách thập phương về dự. Diễn biến lễ hội đền Hùng được chia làm 2 phần, phần lễ chào trời đất và phần lễ rước. Lễ chào trời đất được diễn ra trong bầu không khí long trọng với các nghi thức dâng hương mang nét truyền thống của người Phương Đông. Trước hết là lễ rước kiệu vua với cờ, lộng, hoa đầy màu sắc. Kiệu của mỗi làng có cách trang trí và màu sắc riêng biệt nhưng đều trùng với tông màu chủ đạo là đỏ vàng. Kế tiếp ngay sau kiệu là đoàn người đại diện cho bô lão của làng mặc áo dài khăn xếp nghiêm trang. Tiếp nối là các đội nhạc cung đình vang lên những giai điệu gợi nhắc về thời xa xưa. Khi trống giong lên, các vị chức sắc và bô lão bắt đầu bước vào bên trong thềm đền làm lễ. Tất cả mọi người đều tập trung đông đảo ở đây để theo dõi. Mọi người thay nhau đọc bài văn trên bia đá nêu rõ công lao to lớn của các vua Hùng. Sau đó, đại diện bộ Văn Hóa sẽ thay mặt người dân đọc chúc căn lễ tổ và khấn vái. Mọi người có mặt ở đây đều chắp tay trước bàn thờ cầu nguyện mong tổ tiên phù hộ cho con cháu. Phần lễ rước diễn ra với sự tham gia của đông đảo người dân. Họ rước kiệu từ dưới chân núi lên đền Thượng, trên đường đi có sẵn các bàn thờ nhỏ để nghỉ ngơi kê đầu mạo. Khi đoàn rước kiệu tới từng đền sẽ tiến hành các lễ dâng hương tại đây. Mỗi ngôi đền đều có người đứng khai mạc và tổng phú cho tất cả mọi người cùng tuân thủ tránh lộn xộn. Ai nấy đều cầm trên tay hương hoa chuẩn bị từ trước, khi tiếng nhạc dừng lại thì cũng là lúc mọi người bắt đầu thắp nhang, dâng hương lên bàn thờ.
Sau phần lễ là phần hội với nhiều trò chơi dân gian thú vị như chọi gà, đu quay, đấu vật hay đánh cờ tướng,... Ngoài ra còn có các trò chơi hiện đại phục vụ nhu cầu giải trí cho mọi người. Không thể thiếu các tiết mục hát chèo, hát quan họ hay kịch nói được biểu diễn bằng dàn âm thanh sôi động thu hút rất nhiều người xem. Bên cạnh đó, khu bảo tàng Hùng Vương trưng bày các di vật cổ của thời đại các vua Hùng xưa. Rất nhiều mặt hàng lưu niệm được bày bán cho du khách mua làm quà kỉ niệm. Các dịch vụ văn hóa phẩm hay ăn uống được tổ chức linh hoạt bên lề lễ hội.
Nhà nước vẫn luôn chăm lo phát huy giá trị tinh thần cao đẹp ấy. Báo chí, đài truyền hình, thông tấn xã vẫn luôn tuyên truyền giá trị và ý nghĩa của lễ hội đền Hùng tới đồng bào trong và ngoài nước. Chính vì vậy mà hầu hết tất cả những người con đất việt đều hiểu được nguồn cội và cố gắng góp sức mình xây dựng quê hương thêm giàu đẹp hơn.
Có thể nói rằng, lễ hội đền Hùng là một phong tục đẹp trong đời sống tâm linh của người Việt. Dù ở bất cứ nơi đâu, những người con đất Việt đều có quyền tự hào là dòng máu của vua Hùng và hướng về ngày giỗ tổ mit linh thiêng. Chắc chắn rằng, báo chí và các kênh truyền thông sẽ vẫn lan tỏa giá trị tốt đẹp này tới tất cả mọi người, để lễ hội đền Hùng sẽ mãi mãi in sâu trong tiềm thức của tất cả người dân Việt Nam.