Câu hỏi tu từ là một biện pháp tu từ phổ biến trong văn học và giao tiếp, không nhằm mục đích tìm kiếm câu trả lời mà để nhấn mạnh ý nghĩa, gợi suy nghĩ hoặc thể hiện cảm xúc. Tác dụng của câu hỏi tu từ bao gồm:
- Nhấn mạnh ý nghĩa: Câu hỏi tu từ giúp làm nổi bật nội dung mà người viết, người nói muốn truyền tải. Ví dụ: "Làm sao có thể quên được những ngày tháng khó khăn ấy?" → Nhấn mạnh sự khó quên.
- Khơi gợi suy nghĩ và cảm xúc: Khi người đọc hoặc người nghe tiếp nhận câu hỏi tu từ, họ sẽ suy nghĩ sâu hơn về vấn đề được đặt ra. Ví dụ: "Nếu không có tình yêu thương, thế giới này sẽ ra sao?" → Gợi lên suy tư về giá trị của tình yêu thương.
- Tạo sự lôi cuốn và thuyết phục: Trong văn nghị luận, câu hỏi tu từ làm cho lập luận trở nên thuyết phục, sinh động hơn. Ví dụ: "Chúng ta có thể đứng nhìn đồng bào mình chịu khổ sao?" → Kêu gọi hành động.
- Thể hiện cảm xúc mạnh mẽ: Câu hỏi tu từ thường được dùng để bộc lộ cảm xúc như tức giận, buồn bã, vui mừng, tiếc nuối,... Ví dụ: "Tại sao tôi lại để lỡ cơ hội ấy?" → Thể hiện sự tiếc nuối.
Như vậy, câu hỏi tu từ là một công cụ hiệu quả để tăng sức biểu cảm, lôi cuốn người nghe, người đọc và làm cho lời nói, lời văn trở nên sâu sắc hơn.