Nhà thơ Thanh Thảo tên thật là Hồ Thành Công, sinh năm 1946. Quê gốc ở huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi. Thơ Thanh Thảo là tiếng nói của người tri thức nhiều trăn trở, suy tư về các vấn đề xã hội và thời đại. Trong những bài thơ của ông, chúng ta thấy một tâm hồn phóng khoáng, tự do, ngập tràn trữ tình. Ông là một nhà thơ luôn tìm tòi, khám phá sáng tạo, thử thách mình bằng nhiều thể thơ khác nhau và đều đem đến cho thi ca Việt Nam những nét mới mẻ và độc đáo. Những dấu chân qua trảng cỏ là một trong những bài thơ tiêu biểu cho phong cách sáng tác của Thanh Thảo.
Bài thơ được rút ra từ tập Dấu chân qua trảng cỏ, được xuất bản lần đầu vào năm 1978. Đây là giai đoạn đất nước vừa thống nhất và bắt đầu công cuộc xây dựng đất nước trong hòa bình. Trong bối cảnh đó, bài thơ khắc họa hình ảnh những người lính đã hy sinh xương máu để giành lấy độc lập và tự do ngày hôm nay. Tác giả muốn gửi gắm lòng biết ơn sâu sắc đến những người lính đã ngã xuống vì Tổ quốc. Đồng thời, bài thơ cũng gợi lên niềm tự hào và kiêu hãnh của dân tộc Việt Nam trước những khó khăn và thử thách đã trải qua.
Mở đầu bài thơ, tác giả đưa người đọc lạc vào bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp của vùng núi rừng hoang dã. Hình ảnh trảng cỏ được mô tả rất sống động, khiến người đọc cảm nhận được sự kết hợp giữa thị giác và xúc giác khi chạm vào ánh nắng mặt trời.
Trảng cỏ bao la
Nắng trưa say nồng
Lối mòn cũ chật hẹp
Không đủ cho bốn nghìn trái tim
Hình ảnh “trảng” cỏ được nhắc đến trong bài thơ là một bãi cỏ rộng lớn, nằm giữa khu rừng rậm rạp. Trảng cỏ này được bao quanh bởi cây cối um tùm, tạo nên một khung cảnh hoang sơ và hùng vĩ. Ánh nắng mặt trời chiếu rọi xuống trảng cỏ, làm cho nó trở nên lung linh và rực rỡ hơn. Điều này càng làm tăng thêm vẻ đẹp của thiên nhiên nơi đây.
Tiếng chim két kêu chiên chiền
Chim két kêu chiên chiền
Chốc chốc ngừng bay lên
Đường hành quân như lặng
Chỉ nghe gió lao xao
Trong bức tranh thiên nhiên ấy, tiếng chim két kêu chiên chiền vang lên, tạo nên một không khí vui tươi và rộn ràng. Tiếng chim két kêu như một bản nhạc du dương, làm cho con đường hành quân trở nên bớt đơn điệu hơn. Tuy nhiên, dù có tiếng chim két kêu, con đường hành quân vẫn im lặng như thể mọi người đang lắng nghe tiếng gọi của Tổ quốc. Chỉ có gió lao xao thổi qua cành cây, tạo nên một âm thanh nhẹ nhàng và êm dịu.
Dấu chân người in trên lối mòn
Nhiều quá, không thể đếm
Bước chân nát đá muôn tàn lửa
Biết bao nhiêu người đã đi qua con đường này trước đó. Dấu chân của họ in đậm trên lối mòn, đến mức không thể đếm được. Bước chân của họ đã đạp nát đá, tạo nên những tàn lửa cháy rực. Điều này cho thấy rằng con đường này đã được nhiều người đi qua, và họ đã từng trải qua những khó khăn và thử thách.
Lối mòn như sợi chỉ giăng
Hàng vạn đôi chân giẫm nên
Cỏ trỗi lên, lối mòn rõ
Rồi cỏ nhoà, lối mòn mất
Con đường mòn được ví như một sợi chỉ giăng, rất mỏng manh và dễ bị đứt. Hàng vạn đôi chân đã giẫm lên sợi chỉ đó, khiến cho nó trở nên rõ ràng hơn. Tuy nhiên, theo thời gian, cỏ mọc lên che khuất con đường mòn, khiến cho nó dần biến mất. Điều này cho thấy rằng thời gian có thể làm phai nhạt những dấu vết của con người, nhưng những giá trị tinh thần mà họ để lại vẫn còn mãi mãi.
Những người sốt rét
Bước đêm dày sương
Đất hành quân ôi những bước lưng cong
Dấu chân in trên nền đá
Muôn tàn lửa vẫn cháy rực
Người lính sốt rét là những người đã phải chịu đựng những căn bệnh hiểm nghèo trong quá trình hành quân. Họ phải bước đi trong đêm dày sương, khiến cho đất hành quân trở nên ôi những bước lưng cong. Dù vậy, dấu chân của họ vẫn in đậm trên nền đá, cho thấy rằng họ đã từng trải qua những khó khăn và thử thách.
Thời gian – bóng râm
Đã xoá nhòe dấu vết
Nhưng đâu hết triệu trái tim
Từ ngàn xưa, đến mai sau
Dấu chân qua trảng cỏ đã bị thời gian xóa nhòa, khiến cho nó trở nên mờ nhạt và khó nhận ra. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là những giá trị tinh thần mà họ để lại cũng biến mất. Triệu trái tim của những người lính đã từng đi qua con đường này vẫn còn tồn tại, và họ sẽ tiếp tục truyền lại tinh thần yêu nước và dũng cảm cho thế hệ sau.
Như vậy, bài thơ “Những dấu chân qua trảng cỏ” đã khắc họa thành công hình ảnh những người lính đã hy sinh xương máu để giành lấy độc lập và tự do ngày hôm nay. Bài thơ cũng gợi lên niềm tự hào và kiêu hãnh của dân tộc Việt Nam trước những khó khăn và thử thách đã trải qua.
Ngoài ra, bài thơ còn sử dụng yếu tố tượng trưng để thể hiện chủ đề của tác phẩm. Con đường mòn là biểu tượng cho hành trình lịch sử của dân tộc Việt Nam. Dấu chân là biểu tượng cho sự hy sinh và lòng dũng cảm của thế hệ cha anh. Thiên nhiên là biểu tượng cho sức mạnh và vẻ đẹp của quê hương.
Tóm lại, bài thơ “Những dấu chân qua trảng cỏ” là một tác phẩm hay và ý nghĩa, thể hiện được tình yêu quê hương, đất nước của tác giả. Bài thơ đã để lại trong lòng người đọc nhiều cảm xúc và suy ngẫm về những người lính đã hy sinh vì Tổ quốc.