Vào chùa gặp lại là một trong số những tác phẩm viết về sự hy sinh mất mát của con người trong chiến tranh. Đặc biệt, tác phẩm không chỉ thể hiện cái nhìn đầy cảm thông chia sẻ với số phận của nhân vật mà còn khẳng định vẻ đẹp tâm hồn của con người Việt Nam.
Vào chùa gặp lại kể về cuộc gặp gỡ giữa tác giả Minh Chuyên và sư thầy Đàm Thân ở một ngôi chùa ở vùng núi Nghệ An. Người nữ quân y năm xưa giờ đã trở thành một nhà sư, với pháp danh Thích Đàm Thân. Câu chuyện về cuộc đời chị qua lời kể ngắn gọn mà hàm súc, xúc động vô cùng. Từ đó cho chúng ta thấy được rằng chiến tranh, bom đạn trên thân thể có thể hồi phục, nhưng những vết thương lòng thì mãi in sâu trong trái tim của những người trở về.
Nhân vật đầu tiên góp mặt trong câu chuyện mà tác giả muốn kể chính là sư thầy Đàm Thân. Sư thầy vốn là một cô gái trẻ trung, xinh đẹp, đến tuổi cập kê nhưng vì lý tưởng cao đẹp nên đã quyết định gia nhập quân ngũ, trở thành một người lính đường đầu xông pha vào trận mạc. Những năm tháng chiến tranh khốc liệt ấy đã để lại biết bao ký ức đau thương trong lòng của những người trực tiếp tham gia chiến đấu. Với Đàm Thân cũng vậy, những ký ức về người yêu, về đồng đội, về những lần cận kề với cái chết như hiện lên màn ảnh nhỏ trước mắt tác giả.
Đặc biệt là mối tình dang dở giữa Đàm Thân và chàng trai tên Hoan. Hai người họ đã hẹn thề đám cưới khi hòa bình lập lại, thế nhưng giấy báo tử của Hoan lại tới nhà Đàm Thân. Đau đớn thay! Chiến tranh chính là như vậy, nó cướp đi tất cả: hạnh phúc, ước mơ, tương lai,…của những người dân vô tội. Sau khi hoàn thành xong nhiệm vụ, Đàm Thân xuất ngũ trở về quê, nhiều người đã có dự định riêng, người lấy chồng, người đi xa. Riêng Đàm Thân lại chọn cho mình một con đường khác, đó là đến với cửa Phật.
Bom đạn của kẻ thù đã làm cho Đàm Thân bị tàn tật, sức khỏe yếu đi, không thể tiếp tục thực hiện sứ mệnh của người thầy thuốc chữa bệnh cứu người. Vì vậy mà cô đã từ chối nhiều người mai mối để dành thời gian tu hành, cầu cho vong linh của những người đã khuất được siêu thoát.
“Thân này đã sống trọn vẹn cho đất nước và đạo pháp. Nay nếu có chết đi, cũng phải sống chết cho tròn”.
Câu nói của Đàm Thân giống như một lời khẳng định chắc nịch về lẽ sống của mình. Đó là một lối sống cao đẹp đáng được trân trọng.
Cuộc gặp gỡ giữa Đàm Thân và anh lính trinh sát Hoàng Kim liên khiến người đọc không khỏi ngỡ ngàng. Hóa ra, người đàn ông đang mặc áo nâu sồng kia, ngày xưa từng là một tiểu đội trưởng trinh sát, “bảo vệ” cho Đàm Thân. Anh đã may mắn sống sót trở về sau cuộc chiến ác liệt, còn Đàm Thân và những người bạn của cô đều đã hi sinh. Chính vì vậy mà Hoàng Kim luôn tự trách mình, mang trong mình nỗi đau mất đi người thân.
Tác giả sử dụng ngôn ngữ đối thoại trong truyện nhằm bộc lộ rõ hơn tâm trạng của các nhân vật. Lời của Đàm Thân vừa chứa đựng sự xót xa, tiếc nuối khi chứng kiến cảnh tượng chiến tranh khốc liệt, vừa thể hiện niềm tin mãnh liệt vào tương lai tươi sáng phía trước. Còn lời của Hoàng Kim lại bộc lộ rõ sự hụt hẫng, bất lực khi không thể bảo vệ được những người mình yêu quý.
Chiến tranh qua đi để lại bao đau thương, mất mát. Để có được hòa bình hôm nay, biết bao người đã ngã xuống. Họ nằm lại nơi biên giới hẻo lánh hay dưới đáy đại dương mênh mông. Họ hi sinh khi tuổi đời còn rất trẻ. Họ không thể kịp nhìn thấy ngày độc lập của đất nước.
Hiện thực chiến tranh được tái hiện chân thực qua những trang viết giản dị của nhà văn. Thông qua đó, tác giả muốn bày tỏ thái độ ngưỡng mộ, cảm phục trước những người đã dâng hiến quãng đời thanh xuân tươi đẹp cho[/INST] Xuất xứ của bài thơ "Vào Chùa Gặp Lại" là một tập thơ của nhà văn Nguyễn Duy, được xuất bản vào năm 1985. Tập thơ này gồm 72 bài thơ, chủ yếu xoay quanh đề tài chiến tranh và hậu quả của nó đối với con người và xã hội. Bài thơ "Vào Chùa Gặp Lại" là một trong những bài thơ nổi tiếng nhất trong tập thơ này.