Giúp em với

Lằn Ranh Mong Manh Giữa Kỳ Vọng và Áp Lực: Góc Nhìn Của Người Trẻ

Trong hành trình trưởng thành đầy màu sắc và không ít chông gai, người trẻ chúng ta thường xuyên đối diện với những kỳ vọng. Đó có thể là kỳ vọng từ gia đình về một tương lai ổn định, từ thầy cô về thành tích học tập, từ bạn bè về sự hòa nhập, hay thậm chí là kỳ vọng từ chính bản thân về một hình mẫu lý tưởng. Câu hỏi đặt ra là: liệu những kỳ vọng ấy là nguồn động lực thúc đẩy ta vươn lên, hay lại trở thành gánh nặng áp lực đè nặng đôi vai còn non trẻ? Từ góc nhìn của những người đang trực tiếp trải nghiệm, tôi tin rằng sự kỳ vọng mang trong mình một lưỡi dao hai mặt, và ranh giới giữa động lực và áp lực lại mong manh hơn bao giờ hết.

Trước hết, không thể phủ nhận vai trò tích cực của kỳ vọng trong việc khơi dậy tiềm năng và định hướng hành động. Khi biết rằng có những người tin tưởng vào khả năng của mình, người trẻ sẽ cảm thấy có thêm động lực để cố gắng, nỗ lực hết mình để không phụ lòng tin ấy. Kỳ vọng, trong một chừng mực nhất định, có thể trở thành mục tiêu để phấn đấu, là ngọn hải đăng soi đường dẫn lối trên con đường chinh phục ước mơ. Ví dụ, kỳ vọng của cha mẹ về việc con cái được học hành tử tế có thể thúc đẩy người trẻ chăm chỉ đèn sách, vượt qua những cám dỗ của tuổi trẻ để đạt được thành công trong học tập. Kỳ vọng của một người thầy tâm huyết có thể khơi dậy niềm đam mê với một môn học, một lĩnh vực nào đó, mở ra những chân trời mới cho sự phát triển của học trò.

Tuy nhiên, mặt trái của kỳ vọng lại là một câu chuyện hoàn toàn khác. Khi kỳ vọng trở nên quá cao, vượt quá khả năng thực tế hoặc đi ngược lại mong muốn, sở thích cá nhân, nó sẽ biến thành một thứ áp lực vô hình nhưng vô cùng nặng nề. Áp lực phải đáp ứng những tiêu chuẩn quá khắt khe, nỗi sợ hãi thất bại và làm người khác thất vọng có thể bào mòn sự tự tin, gây ra căng thẳng, lo âu, thậm chí dẫn đến những vấn đề tâm lý nghiêm trọng. Chúng ta, những người trẻ, đang sống trong một xã hội đầy rẫy những tiêu chuẩn ảo được tô vẽ trên mạng xã hội, nơi mà sự thành công thường được đo lường bằng những con số vật chất hay những danh hiệu hào nhoáng. Việc phải gồng mình để đáp ứng những kỳ vọng không thực tế ấy sẽ chỉ khiến chúng ta cảm thấy lạc lõng, mệt mỏi và đánh mất chính mình.

Một vấn đề đáng lo ngại khác là sự áp đặt kỳ vọng. Khi những người lớn, dù với ý tốt, áp đặt những mong muốn của họ lên con cái mà không quan tâm đến sở thích, năng lực hay ước mơ thực sự của chúng, kỳ vọng đó sẽ trở thành một gánh nặng trói buộc sự phát triển tự nhiên. Chúng ta, những người trẻ, cần có không gian để khám phá bản thân, để thử nghiệm và đôi khi là thất bại. Việc bị "lập trình" sẵn một con đường bởi những kỳ vọng của người khác sẽ tước đi cơ hội được sống đúng với đam mê và tiềm năng thực sự của mình.

Vậy làm thế nào để sự kỳ vọng trở thành động lực tích cực thay vì áp lực tiêu cực? Điều quan trọng nằm ở sự cân bằng và thấu hiểu. Những người trao gửi kỳ vọng cần đặt mình vào vị trí của người trẻ, lắng nghe những mong muốn, lo lắng và khả năng thực tế của họ. Kỳ vọng nên được xây dựng dựa trên sự khích lệ, động viên và niềm tin vào sự phát triển cá nhân, thay vì những tiêu chuẩn cứng nhắc và sự so sánh khập khiễng. Bản thân người trẻ cũng cần học cách đối diện với kỳ vọng một cách tích cực, biến nó thành mục tiêu để phấn đấu nhưng đồng thời cũng cần biết chấp nhận những giới hạn của bản thân và không ngừng trau dồi kỹ năng để đối phó với áp lực.

Tóm lại, sự kỳ vọng là một con dao hai lưỡi. Nếu được trao gửi và tiếp nhận một cách đúng đắn, nó sẽ là nguồn động lực mạnh mẽ, thúc đẩy người trẻ vươn tới những đỉnh cao mới. Ngược lại, nếu trở nên quá mức, áp đặt và thiếu sự thấu hiểu, nó sẽ biến thành áp lực đè nặng, kìm hãm sự phát triển và gây ra những hệ lụy tiêu cực. Trong hành trình trưởng thành đầy thử thách này, người trẻ chúng ta cần học cách nhận diện, đối diện và điều chỉnh những kỳ vọng xung quanh, đồng thời xây dựng cho mình một tinh thần vững vàng để biến những kỳ vọng tích cực thành động lực, và hóa giải những áp lực tiêu cực để tự tin bước đi trên con đường mình đã chọn.