câu 1. Thể thơ tự do
câu 2. Xác định các câu chuyện cổ:
Trong đoạn trích, tác giả đã nhắc đến ba câu chuyện cổ tích nổi tiếng của Việt Nam:
* Tà áo xanh đung đưa trong quả thị: Câu chuyện "Tấm Cám" kể về cuộc đời bất hạnh của cô Tấm hiền lành, xinh đẹp nhưng bị mẹ kế và em gái độc ác hãm hại. Cô Tấm phải trải qua nhiều thử thách để cuối cùng tìm được hạnh phúc.
* Nghe lập cập ngựa Mỵ Châu - Trọng Thủy: Câu chuyện "An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy" kể về mối tình bi thảm giữa An Dương Vương và Mị Châu, con gái vua An Dương Vương. Trọng Thủy, con trai của Triệu Đà, lợi dụng lòng tin của Mị Châu để chiếm lấy nỏ thần của An Dương Vương, dẫn đến việc nước Âu Lạc mất vào tay quân Triệu Đà.
* Đầu voi chín ngà... và ngựa chín hồng mao: Câu chuyện "Thạch Sanh" kể về chàng Thạch Sanh dũng sĩ, có sức mạnh phi thường, giúp dân làng thoát khỏi sự tàn bạo của Lý Thông. Chàng cũng cứu công chúa Quỳnh Nga khỏi nanh vuốt của đại bàng và trở thành phò mã của vua Hùng.
Phản ánh:
Việc xác định các câu chuyện cổ dựa vào kiến thức về văn học dân gian Việt Nam giúp chúng ta hiểu rõ hơn ý nghĩa ẩn dụ mà tác giả muốn truyền tải. Các câu chuyện cổ được sử dụng như một cách để gợi mở những suy tư, chiêm nghiệm về quá khứ, về chiến tranh, về tình yêu, về khát vọng hòa bình. Tác giả Hoàng Nhuận Cầm đã khéo léo kết hợp giữa hiện tại và quá khứ, giữa chiến tranh và hòa bình, tạo nên một bức tranh đầy cảm xúc về cuộc sống và con người.
câu 3. Phân tích hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ điệp ngữ trong đoạn thơ:
* Điệp ngữ "chung quanh đây": được lặp lại hai lần, tạo nên sự nhấn mạnh về vị trí địa lý của tác giả. Cụm từ này gợi tả khung cảnh chiến trường đầy hiểm nguy nhưng cũng ẩn chứa hy vọng về tương lai tươi sáng. Điệp ngữ "chung quanh đây" thể hiện tâm trạng lạc quan, tin tưởng vào sức mạnh của dân tộc, vào chiến thắng tất yếu của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
* Điệp ngữ "sẽ là nơi": được lặp lại hai lần, khẳng định ý chí kiên cường, quyết tâm chiến đấu bảo vệ quê hương đất nước của người lính. Tác giả sử dụng điệp ngữ để nhấn mạnh vai trò to lớn của rừng Trường Sơn đối với quân và dân ta. Rừng Trường Sơn không chỉ là nơi trú ẩn an toàn mà còn là nơi nuôi dưỡng tinh thần chiến đấu, là nguồn động lực cho quân và dân ta tiến lên giành độc lập tự do.
* Tác dụng chung của điệp ngữ:
* Nhấn mạnh ý nghĩa của rừng Trường Sơn: Rừng Trường Sơn không chỉ là nơi ẩn náu, tránh bom đạn mà còn là biểu tượng của lòng dũng cảm, ý chí kiên cường của người Việt Nam.
* Tạo nhịp điệu dồn dập, tăng tính biểu cảm cho đoạn thơ: Nhịp điệu dồn dập của điệp ngữ khiến cho giọng thơ trở nên hùng hồn, hào sảng, khơi gợi lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc trong mỗi người đọc.
* Gợi hình ảnh đẹp đẽ, lãng mạn về thiên nhiên và con người: Hình ảnh "ngôi sao", "hồ bom", "chồi non", "mặt trời" được nhắc đi nhắc lại tạo nên bức tranh thiên nhiên vừa hùng vĩ, vừa thơ mộng, vừa mang đậm chất trữ tình.
* Thể hiện tâm tư, tình cảm sâu sắc của tác giả: Qua việc sử dụng điệp ngữ, tác giả đã bộc lộ nỗi lòng yêu nước thiết tha, khát khao hòa bình, mong muốn thống nhất đất nước của mình.
câu 4. Tuổi trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước đã thể hiện được tinh thần bất khuất, kiên cường, dũng cảm, sẵn sàng hi sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc. Điều này được thể hiện rõ nét qua bài thơ "Những câu thơ viết đợi mặt trời" của Hoàng Nhuận Cầm. Bài thơ đã khắc họa hình ảnh những người lính trẻ tuổi, đầy nhiệt huyết, luôn lạc quan yêu đời dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, gian khổ. Họ sẵn sàng hy sinh tuổi thanh xuân để bảo vệ đất nước, giành lại độc lập tự do cho dân tộc. Hình ảnh những người lính trẻ tuổi, đầy nhiệt huyết, luôn lạc quan yêu đời dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, gian khổ được thể hiện qua những chi tiết sau:
- Những người lính trẻ tuổi, đầy nhiệt huyết: "Nửa đêm thức không làm sao ngủ lại / Đốt lửa lên, chỉ nhớ mặt trời thôi". Câu thơ thể hiện sự quyết tâm, ý chí chiến đấu của những người lính trẻ tuổi. Dù phải thức trắng đêm canh gác, họ vẫn giữ vững tinh thần lạc quan, yêu đời. Họ luôn hướng về phía mặt trời, ánh sáng của lí tưởng cách mạng, niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước.
- Những người lính luôn lạc quan yêu đời dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, gian khổ: "Cơn gió thoảng như bàn tay của bạn / Hơ với vàng trên ngọn lửa cùng tôi". Câu thơ thể hiện sự gắn bó, đoàn kết giữa những người lính. Họ cùng nhau vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, cùng nhau chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn.
- Những người lính sẵn sàng hy sinh tuổi thanh xuân để bảo vệ đất nước: "Cuối cánh rừng, rơi xuống mấy ngôi sao / Ngày mai ở đấy sẽ bay lên tiếng hát / Chung quanh đây nhiều hồ bom rách nát / Chung quanh đây nhiều chồi non dịu mát / Sẽ là nơi tôi thức đợi mặt trời / Sẽ là nơi tôi hát và đánh giặc / Đồng đội ơi! Thương mến đến không cùng / Con suối hát những điều tôi chứa chất / Mưa rơi đều, tiếng rất nhỏ và rung". Câu thơ thể hiện tinh thần hi sinh cao cả của những người lính. Họ sẵn sàng hy sinh tuổi thanh xuân, thậm chí là tính mạng của mình để bảo vệ đất nước, giành lại độc lập tự do cho dân tộc.
Như vậy, tuổi trẻ Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước đã thể hiện được tinh thần bất khuất, kiên cường, dũng cảm, sẵn sàng hi sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc. Tinh thần ấy đã trở thành nguồn động lực to lớn giúp dân tộc ta chiến thắng kẻ thù xâm lược, giành lại độc lập tự do cho đất nước.
câu 5. I. ĐỌC HIỂU
. Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích: Biểu cảm.
. Theo tác giả, "thức đợi mặt trời" được thể hiện qua hình ảnh nào?
Hình ảnh "thức đợi mặt trời":
* Đốt lửa: Thể hiện sự kiên trì, chờ đợi, hy vọng vào tương lai tươi sáng.
* Hơ với vàng trên ngọn lửa: Hình ảnh ẩn dụ cho niềm tin, hy vọng, sự ấm áp, an toàn mà mặt trời mang lại.
* Thổi u u trong vỏ ốc bạn nhặt vỏ sò bỗng quây quần trong phút chốc: Thể hiện sự hồi tưởng, nhớ nhung quá khứ, mong muốn trở về những gì đã mất.
* Tà áo xanh đung đưa trong quả thị: Gợi liên tưởng đến vẻ đẹp thanh tao, thuần khiết, gợi nhớ về quê hương, đất nước.
* Nghe lập cập ngựa Mỵ Châu - Trọng Thủy đầu voi chín ngà… và ngựa chín hồng mao: Hình ảnh ẩn dụ cho lịch sử hào hùng, truyền thống dân tộc, nhắc nhở về trách nhiệm bảo vệ đất nước.
* Ngựa chín hồng mao: Tượng trưng cho tinh thần chiến đấu, lòng dũng cảm, ý chí bất khuất của người Việt Nam.
Phản ánh:
Qua việc phân tích các hình ảnh, ta thấy rằng "thức đợi mặt trời" không chỉ đơn thuần là chờ đợi ánh nắng ban mai mà còn bao hàm nhiều tầng nghĩa sâu sắc hơn. Đó là sự chờ đợi vào tương lai, hy vọng vào những điều tốt đẹp, là sự hoài niệm về quá khứ, là tình yêu quê hương đất nước, là tinh thần chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Tác giả đã khéo léo kết hợp giữa hình ảnh cụ thể và ẩn dụ để tạo nên một bức tranh giàu tính biểu tượng, khơi gợi trí tưởng tượng và cảm xúc của người đọc.