Trùng sốt rét (Plasmodium) thường lây truyền sang người qua vết đốt của muỗi Anopheles cái. Đây là con đường lây truyền phổ biến nhất.
Cụ thể, quá trình lây truyền diễn ra như sau:
- Muỗi Anopheles cái hút máu người bệnh: Khi muỗi cái đốt một người đang mắc bệnh sốt rét, nó sẽ hút phải máu có chứa ký sinh trùng sốt rét (giao bào).
- Ký sinh trùng phát triển trong muỗi: Trong cơ thể muỗi, các giao bào trải qua quá trình sinh sản hữu tính và phát triển thành thoa trùng. Quá trình này thường mất khoảng 10-14 ngày, tùy thuộc vào nhiệt độ môi trường và loài ký sinh trùng.
- Thoa trùng di chuyển đến tuyến nước bọt của muỗi: Sau khi phát triển, các thoa trùng di chuyển đến tuyến nước bọt của muỗi.
- Muỗi đốt người lành và truyền ký sinh trùng: Khi muỗi cái mang thoa trùng đốt một người khỏe mạnh, các thoa trùng sẽ theo nước bọt của muỗi xâm nhập vào máu của người đó.
- Ký sinh trùng phát triển trong cơ thể người: Thoa trùng di chuyển đến gan, nơi chúng nhân lên vô tính. Sau đó, chúng xâm nhập vào hồng cầu, tiếp tục nhân lên và gây ra các triệu chứng của bệnh sốt rét.
Ngoài con đường lây truyền chính qua muỗi đốt, trùng sốt rét cũng có thể lây truyền qua các con đường khác, tuy nhiên ít phổ biến hơn:
- Truyền máu: Nếu truyền máu từ người nhiễm ký sinh trùng sốt rét sang người lành.
- Từ mẹ sang con: Trong quá trình mang thai hoặc sinh nở, nếu nhau thai bị tổn thương, ký sinh trùng có thể lây truyền từ mẹ sang con (sốt rét bẩm sinh).
- Dùng chung bơm kim tiêm: Sử dụng chung bơm kim tiêm với người nhiễm ký sinh trùng sốt rét cũng có nguy cơ lây bệnh.
Tóm lại, con đường lây truyền chủ yếu của trùng sốt rét là qua vết đốt của muỗi Anopheles cái. Việc phòng chống muỗi đốt là biện pháp quan trọng nhất để ngăn ngừa bệnh sốt rét.