Bài thơ "Gió Lào cát trắng" của nhà thơ Xuân Quỳnh đã mang đến cho độc giả những cảm xúc chân thực về vùng đất miền Trung đầy nắng gió. Bài thơ được viết vào năm 1978, sau khi đất nước thống nhất được 3 năm. Đây cũng là thời kỳ cả nước đang gặp nhiều khó khăn do vừa trải qua chiến tranh, nền kinh tế chưa hồi phục hoàn toàn. Trong bối cảnh đó, bài thơ như một lời tâm sự, chia sẻ của tác giả về cuộc sống của những người dân miền Trung, đồng thời thể hiện tình yêu quê hương, đất nước tha thiết của nhà thơ.
Mạch vận động cảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ được thể hiện qua hai khổ thơ đầu tiên. Khổ thơ thứ nhất mở đầu bằng hình ảnh quê hương với gió Lào, cát trắng, nắng cháy. Những hình ảnh này gợi lên một không gian khắc nghiệt, oi bức, khiến người đọc cảm nhận được sự khó khăn, vất vả của người dân nơi đây. Khổ thơ thứ hai tiếp tục miêu tả cuộc sống lam lũ, nhọc nhằn của người dân miền Trung. Họ phải làm việc cật lực để kiếm sống, nhưng vẫn luôn phải đối mặt với những khó khăn, thử thách. Qua đó, ta thấy được sự xót xa, thương cảm của nhà thơ dành cho những con người nơi đây.
Tuy nhiên, mạch vận động cảm xúc của nhân vật trữ tình không dừng lại ở đó. Khổ thơ thứ ba chuyển sang giọng điệu nhẹ nhàng, ấm áp hơn. Nhân vật trữ tình nhớ về tuổi thơ, những kỉ niệm đẹp đẽ bên gia đình, làng xóm. Những hình ảnh thân thuộc như cánh diều, tiếng sáo, hoa mướp, cây xương rồng, giếng nước, gốc đa... gợi lên nỗi nhớ da diết, sâu thẳm trong lòng nhân vật. Điều này cho thấy, dù có nhiều khó khăn, thử thách, nhưng nhân vật trữ tình vẫn luôn giữ gìn những giá trị tốt đẹp của quê hương, đất nước.
Cuối cùng, bài thơ khép lại bằng lời khẳng định về tình yêu quê hương, đất nước của nhân vật trữ tình. Dù có bao nhiêu khó khăn, thử thách, thì tình yêu ấy vẫn mãi vẹn nguyên, bất diệt. Điều này thể hiện qua hình ảnh "gió Lào cát trắng", "nắng cháy" - những biểu tượng của miền Trung nắng gió, nhưng vẫn luôn tồn tại, trường tồn cùng thời gian.
Như vậy, mạch vận động cảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ "Gió Lào cát trắng" là sự đan xen giữa nỗi buồn, xót xa trước những khó khăn, thử thách của cuộc sống, và niềm tự hào, yêu mến quê hương, đất nước. Bài thơ đã thể hiện một cách chân thực và sâu sắc tình yêu quê hương, đất nước của nhà thơ Xuân Quỳnh.