phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình trong bài giục giã của xuân diệu

Xuân Diệu là nhà thơ của tình yêu và niềm khát khao giao cảm với đời. Thơ ông luôn thể hiện một tấm lòng yêu đời, yêu thiết tha, mãnh liệt. Trong đó, bài thơ "Giục Giã" đã bộc lộ rõ nét nhất tâm trạng vội vàng, gấp gáp của thi sĩ khi đứng trước thời gian hữu hạn của cuộc đời.

Ngay từ những câu thơ đầu tiên, Xuân Diệu đã thể hiện sự vội vàng, gấp gáp qua việc sử dụng điệp từ "Mau với chứ":

> Mau với chứ!
> Thời gian không đứng đợi
> Sống trên đời cần có một tấm lòng
> Cần có một tấm lòng
> Để làm gì em biết không?
> Để gió cuốn đi...

Câu thơ như một lời thúc giục, hối hả, khiến người đọc cảm thấy như đang cùng nhà thơ chạy đua với thời gian. Tác giả sử dụng hình ảnh thiên nhiên để miêu tả tâm trạng vội vã, gấp rút của mình. Những hình ảnh như "cánh bướm", "chim chuyền", "bông hoa", "tiếng chim" đều được nhìn qua lăng kính vội vã, tạo nên một bức tranh thiên nhiên đẹp nhưng cũng đầy gấp rút.

Bên cạnh đó, Xuân Diệu còn thể hiện nỗi lo âu trước thời gian qua việc so sánh thời gian với cái chết:

> Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua
> Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già
> Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất
> Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật
> Không cho dài thời trẻ của nhân gian

Nhà thơ cảm nhận rằng thời gian trôi đi rất nhanh, tuổi trẻ sẽ qua đi mà không chờ đợi ai. Điều này khiến ông phải chạy đua với thời gian, cố gắng tận hưởng từng khoảnh khắc của cuộc đời.

Tuy nhiên, dù vội vàng, gấp gáp, Xuân Diệu vẫn giữ được niềm khát khao tận hưởng cuộc sống. Ông muốn ôm trọn cả vũ trụ, cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn:

> Ta muốn ôm
> Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn
> Ta muốn riết mây đưa và gió lượn
> Ta muốn say cánh bướm với tình yêu
> Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
> Và non nước, và cây, và cỏ rạng
> Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng
> Cho no nê thanh sắc của thời tươi
> Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!

Ông muốn hòa mình vào thiên nhiên, đắm chìm trong tình yêu và hạnh phúc. Câu thơ cuối cùng "Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!" thể hiện sự khao khát mãnh liệt, muốn tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp của cuộc sống.

Tuy nhiên, bên cạnh sự vội vàng, gấp gáp, Xuân Diệu cũng thể hiện sự mâu thuẫn trong tâm hồn. Ông vừa muốn tận hưởng cuộc sống, vừa lo sợ thời gian sẽ qua đi. Điều này tạo nên một cảm xúc phức tạp, vừa vui tươi, sôi nổi, vừa u uất, buồn bã.

Bài thơ "Giục Giã" của Xuân Diệu đã thể hiện một cách chân thực và sâu sắc tâm trạng nhân vật trữ tình. Đó là tâm trạng vội vàng, gấp gáp, lo âu trước thời gian, nhưng cũng là tâm trạng khát khao tận hưởng cuộc sống. Qua đó, chúng ta hiểu thêm về con người và tâm hồn của nhà thơ, đồng thời cũng rút ra được bài học về việc trân trọng từng giây phút của cuộc đời, sống hết mình với những gì đang có.